Fast food diplomatiyası: beynəlxalq siyasətdə hamburger, sosiska və pizza

Son bir neçə yüz ildə kulinariya və diplomatiya qoşa addımlayır, dövlət başçıları rəsmi nahar və ya şam yeməyi zamanı beynəlxalq siyasətin ən mühüm məsələlərini həll edirlər.

"Mənə yaxşı aşpazlar verin, mən sizə yaxşı razılaşmalara zəmanət verirəm", - bu ifadəni məşhur fransız diplomatı Şarl Moris de Talleyran növbəti uğurlu danışıqlardan sonra söyləmişdi. Eyni anda üç rejimdə xidmətini vəzifəsini qoruyub saxlayan Fransa xarici işlər naziri diplomatiya haqqında çox şey bilirdi. Əslində, dövlət qəbulları mütləq şəkildə yüksək səviyyəli yemək menyusu ilə bağlı olmaya da bilər. Bəli, əksər hallarda protokol şam yeməyi və naharda ən mürəkkəb reseptlər və yemək texnologiyaları ilə təamlar təqdim edilir. Amma bu da başqa cür də ola bilər.

Kral cütlüyü üçün fast food: hot-doqlar İkinci Dünya Müharibəsinin nəticələrinə necə təsir edib

1939-cu il iyunun 11-də Böyük Britaniya kralı VI Corc və həyat yoldaşı Kraliça Yelizaveta ABŞ-a rəsmi səfər edirlər. Britaniya monarxları yalnız o dövrün ABŞ prezidenti Franklin Delano Ruzvelti ziyarət etmək üçün səfər etməmişdilər. Bəşəriyyət İkinci Dünya Müharibəsinin astanasında idi. Böyük Britaniya nasist Almaniyasının gücündən narahat idi və VI George ilə onun həyat yoldaşı ABŞ kimi güclü müttəfiqin dəstəyini almaq istəyirdi. Franklin Ruzvelt yüksək səviyyəli qonaqları Ağ Evdə qəbul etməkdən məmnun idi, lakin həmişəki kimi deyil. O, Hudson çayı üzərindəki iqamətgahının yaxınlığındakı Hayd Parkda onlar üçün piknik təşkil etdi. Piknik üçün isə aşpazlara klassik Amerika yeməklərini təqdim etmək tapşırılır:
"Virciniya vetçinası, hisə verilmiş hinduşka. zoğal mürəbbəsi, çiyələk tortu, yaşıl salat, hot-doq".

Bu Amerika prezidenti tərəfindən atılmış parlaq PR addımı hesab olunur. Ertəsi gün “New York Times” bu hadisə haqqında yazırdı: "Kral hot-doqun dadına baxdı və əlavə istədi". Ruzvelt Avropada müharibə təhlükəsinin olduğunu yaxşı anlayırdı və Hitlerə, onun müttəfiqlərinə qarşı mübarizəyə rəğbətlə yanaşırdı. Lakin amerikalı seçicilərin hissləri əsasən təcridçilik xarakteri daşıyırdı: vətəndaşların əksəriyyəti ABŞ-nin Avropanın işlərinə müdaxiləsini istəmirdi. Ruzvelt ilk növbədə Amerika xalqının heç olmasa Britaniyaya rəğbətini təmin etməli idi. Və o, bunu bacarır: sentimental amerikalılara hot-doqların dadına baxan alimənsəb qonaqlarla bağlı hekayələr təsir etdi. VI George-un xatirələrində prezidentin şəxsi söhbətində faşizmlə mübarizədə Avropaya kömək etmək üçün ABŞ-nin ənənəvi neytrallıq siyasəti ilə bağlı nəsə etməyə çalışacağını qeyd edirdi. 

Tarixdən bildiyimiz kimi, Franklin Ruzveltin qlobal planı uğurlu oldu: Amerika İkinci Dünya Müharibəsində əsas rol oynadı. Beləliklə, göründüyü kimi, bəzən möhtərəm qonaqları fastfud yeməkləri ilə qarşılamaq kütlənin şüuruna təsir etmək uğrunda mübarizədə güclü addım ola bilər.

Trampın burgerləri və Amerika prezidentlərinin sevimli fastfudları

Fast food yalnız həmin uzaq illərdə dövlət qəbullarında süfrələri bəzəmirdi. Məsələn, 2019-cu ildə ABŞ-ın o zamankı prezidenti Donald Tramp Ağ Evdə “Clemson Tigers” Amerika futbol komandası üçün ziyafət verərkən 300 burger sifariş etmişdi. Onlardan əlavə, Tramp və qonaqlarına gümüş qablarda nugget, kartof qızartması, pizza və souslar təqdim edildi - bütün bunlar tanınmış fast food şəbəkələrindən sifariş edilmişdi.

Doğrudur, bu addım məcburi idi: ABŞ hökumətinin fəaliyyəti “şatdaun” səbəbilə dayandırıldığı üçün Ağ Evdə rəsmi tədbirlərdə xidmət göstərən personalın bir hissəsi ödənişsiz məzuniyyətə göndərilmişdi. Buna görə də Tramp özünün fastfud yeməklərini sifariş edib ödənişini etmək məcburiyyətində qalmışdı. Futbolçularla görüşdə o, zarafat edərək “birinci xanımdan və ikinci xanımdan” bir neçə salat hazırlamağı xahiş etmək istədiyini, amma nəticədə hər kəsin sevdiyi burgerləri seçdiyini söylədi. Fastfuda olan meyli ilə Tramp ABŞ prezidentləri arasında tək deyil. Məsələn, Lindon Conson hələ senator ikən adətən nahar üçün hamburger yeyərdi, Ronald Reyqan Oval ofisdəki iş masasının üzərində həmişə jeleli konfet paketini saxlayardı, Bill Klinton vegetarian olmamışdan əvvəl xususi ilə jalapeno ilə hazırlanan çizburgerləri çox sevərdi. Corc Buş (kiçik) isə özünün fastfud növünü – “çizburger-pizza” – icad etmişdi. Resepti sadədir: çizburgerin bütün inqrediyentləri “Margarita” pizzası üzərinə qoyulur.

“Qorbaçov pizzacıya daxil olur...”

Sovet İttifaqının ilk və son prezidenti Mixail Qorbaçov hətta fastfud reklamında çəkilmişdi. 1997-ci ildə o, bir Amerika pizzaçı şəbəkəsinin reklam çarxında əsas qəhrəman olmuşdu. Ssenariyə görə, Qorbaçov nəvəsi ilə pizzaçıya daxil olur, oradakı digər müştərilər onu tanıyır, reklamın sonunda hamı qalxıb sabiq prezidentin şərəfinə bir dilim pizza qaldırır, çünki Qorbaçov olmasaydı, ölkədə bu günki pizza da olmazdı. Qorbaçov bu çəkilişə, özünün qeyri-kommersiya yönümlü “Beynəlxalq Sosial-iqtisadi və Siyasi Tədqiqatlar Fondu” üçün vəsait toplamaq məqsədilə razılıq vermişdi. Ona nə qədər qonorar verildiyi heç vaxt açıqlanmayıb, lakin ekspertlərin hesablamalarına görə, bu məbləğ müasir qiymətlərlə bir milyon dollardan az olmayıb. Bununla belə, Qorbaçov reklamçıların qarşısında şərt də qoymuşdu: "kadrda pizza yeməyəcək". Onun yerinə bunu 10 yaşlı nəvəsi Anastasiya etmişdi. Hətta adi hot-doqlar belə beynəlxalq siyasətdə mühüm rol oynaya və müharibənin nəticəsinə təsir göstərə bilər. Bu gün yalnız ABŞ-da hər il 20 milyarddan çox Nathan Famous hot-doqu yeyilir. Bu brendin pərəstişkarları arasında Ruzveltdən başqa Keri Qrant, Eddi Kantor, Barbra Streysand və Al Kapone kimi məşhurlar da olub.

Tuncay

Özəl olaraq Cross Media üçün