Heydər Əliyev və Azərbaycançılıq: Milli kimlik və dövlətçiliyin mühafizəsi

Azərbaycanın müasir tarixində Heydər Əliyevin rolu və onun Azərbaycançılıq ideologiyasına verdiyi töhfələr, milli dövlətçilik, mədəniyyət və milli kimlik baxımından əhəmiyyətli bir mərhələni təşkil edir. 1993-cü ildə Azərbaycanın siyasi həyatına geri qayıdan Heydər Əliyev, yalnız ölkənin iqtisadi və siyasi sabitliyini təmin etmədi, həm də Azərbaycançılıq ideologiyasını formalaşdıraraq onu müstəqil dövlətin əsas dayaqlarından birinə çevirdi. Bu məqalədə Heydər Əliyevin Azərbaycançılıq ideologiyasının inkişafındakı rolunu və bu ideologiyanın Azərbaycan dövlətçiliyinə verdiyi töhfələri təhlil edəcəyik.

Azərbaycançılıq yalnız bir milli kimlik anlayışı deyil, həm də Azərbaycanın müstəqil dövlət kimi mövcudluğunu təmin edən və bu dövlətin inkişafını yönləndirən bir ideologiyadır. Azərbaycanın dövlətçiliyinin və müstəqilliyinin möhkəmləndirilməsində, milli birliyin təmin edilməsində və xalqın özünə inamının artırılmasında Azərbaycançılıq böyük əhəmiyyət kəsb edir. Azərbaycançılıq ideologiyasının əsas prinsipləri aşağıdakı kimi ümumiləşdirilə bilər:

Azərbaycanda yaşayan bütün etnik və dini qrupların vahid dövlətçilik ideyasına uyğun olaraq birləşməsi.
Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi gücləndirilməsi və onun cəmiyyətdəki rolunun artırılması.
Azərbaycan xalqının tarixi, mədəniyyət və adət-ənənələrinin gələcək nəsillərə ötürülməsi.
Azərbaycan xalqının öz vətəninə sevgi ilə yanaşması və dövlətin maraqlarını üstün tutması.

Heydər Əliyevin Azərbaycançılıq ideologiyasının inkişafındakı rolu çoxşaxəli olub. O, yalnız siyasi və iqtisadi islahatlar aparmaqla kifayətlənməyib, eyni zamanda Azərbaycanın milli kimliyini qorumaq və gücləndirmək üçün bir çox mühüm addımlar atmışdır.

Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra ölkə ağır iqtisadi və siyasi böhranla üzləşmişdi. Heydər Əliyevin 1993-cü ildə hakimiyyətə gəlməsi ilə bu böhranın aradan qaldırılmasına başlanmışdır. O, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü qorumağa, dövlətçiliyi möhkəmləndirməyə və regionda sabitliyi bərpa etməyə yönəlmiş bir çox tədbirlər həyata keçirmişdir. Bu, Azərbaycançılıq ideologiyasının əsas prinsiplərindən biri olan milli birlik və dövlətin ərazi bütövlüyü ideyasını real həyatda həyata keçirmək məqsədini güdürdü.

Heydər Əliyev Azərbaycanın mədəni irsini qorumağa və təbliğ etməyə böyük önəm vermişdir. Onun təşəbbüsü ilə Azərbaycan tarixinin, mədəniyyətinin və ədəbiyyatının qorunması məqsədilə bir çox layihələr həyata keçirilmişdir. Məsələn, Azərbaycanın qədim incəsənətini və muğam sənətini UNESCO-nun dünyəvi mədəni irs siyahısına daxil etməyi bacarmışdır. Eyni zamanda, Heydər Əliyev milli bayramların, xüsusilə Novruz bayramının dövlət səviyyəsində geniş şəkildə qeyd edilməsini təşviq etmişdir.

Heydər Əliyev Azərbaycan dilinin inkişafını və qorunmasını dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri olaraq müəyyənləşdirmişdir. 1995-ci ildə qəbul edilən Konstitusiyada Azərbaycan dili dövlət dili kimi təsbit edilmiş və onun inkişafına xüsusi diqqət göstərilmişdir. Bu addım, Azərbaycançılıq ideologiyasının mərkəzi elementlərindən biri olan ana dilinin qorunması və təbliğinə yönəlmiş mühüm bir qərar idi.

Heydər Əliyev dünya azərbaycanlılarını birləşdirmək məqsədilə çoxsaylı təşəbbüslər irəli sürmüş və nəticədə ilk dəfə 2001-ci ildə Dünya Azərbaycanlılarının I Qurultayı keçirilmişdir. Bu qurultay, xaricdə yaşayan azərbaycanlılarla əlaqələrin möhkəmləndirilməsi və onların Azərbaycana dəstəyi məsələlərində mühüm bir addım olmuşdur. Dünya Azərbaycanlılarının birliyi Heydər Əliyevin Azərbaycançılıq ideologiyasını beynəlxalq miqyasda tanıtdı və ölkənin beynəlxalq nüfuzunun artmasına səbəb oldu.

Heydər Əliyev tərəfindən inkişaf etdirilən Azərbaycançılıq ideologiyası, yalnız onun dövrü ilə məhdudlaşmır. Bu ideologiya, müstəqil Azərbaycan Respublikasının milli kimliyinin və dövlətçiliyinin təməlini təşkil edir və gələcək nəsillərə ötürüləcək mühüm bir mirasdır. O, Azərbaycan xalqını bir araya gətirən, milli məqsədlərə xidmət edən və dövlətin inkişafını təmin edən bir ideologiya formalaşdırmışdır. Bu, həmçinin Azərbaycanın müxtəlif etnik və dini qruplarının birgə yaşadığı, tolerantlığın və əmin-amanlığın təmin edildiyi bir cəmiyyətin qurulmasında böyük rol oynamışdır.

Heydər Əliyevin Azərbaycançılıq ideologiyasına verdiyi töhfələr Azərbaycan dövlətçiliyinin və milli kimliyinin möhkəmlənməsində əvəzsizdir. O, yalnız Azərbaycanın müstəqil dövlət olaraq beynəlxalq aləmdə tanınmasını deyil, eyni zamanda milli birlik, dil və mədəniyyətin qorunmasını və təbliğini təmin etmişdir. Azərbaycançılıq ideologiyası, Heydər Əliyevin irsinin bir hissəsi olaraq, bu gün də Azərbaycanın siyasi və mədəni həyatında əhəmiyyətli rol oynamaqda davam edir. Onun rəhbərliyi altında formalaşan bu ideologiya, Azərbaycan xalqının gələcək nəsilləri üçün əvəzolunmaz bir dəyər olaraq qalacaqdır.

Ağa Əsa