Türkiyə tələsir: Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh imkan yaradacaq ki…
Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan dekabrın 10-da Ankarada keçirilən 15-ci Səfirlər Konfransında çıxışında deyib ki, ölkəsi Qarabağın işğaldan azad edilməsi nəticəsində yaranan tarixi imkanın Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanması ilə nəticələnməsini arzu edir.
Rəsmi Ankara əvvəllər də oxşar məzmunlu açıqlamalar verib. Bu, o deməkdir ki, Türkiyə Cənubi Qafqazda baş verən hadisələrlə birbaşa maraqlanır. Ankara, yəqin ki, regionda Bakı ilə İrəvan arasında sülhün əldə olunması üçün tələsir. Çünki bundan sonra Türkiyə ilə Ermənistan arasında diplomatik əlaqələr bərpa olunacaq. Beləliklə, rəsmi Ankara bölgədə təsir imkanlarını daha da artırmaqla yanaşı, rəsmi İrəvanı həm Rusiyanın, həm də Qərbin təsirindən çıxaracaq.
Azərbaycan da sülh sazişinin imzalanmasında maraqlıdır. Lakin tələsmir. Çünki Azərbaycan ərazi bütövlüyünü təyin edib. İndi sülh dünyada söz sahibi olan rəsmi Bakıdan daha çox, Qərblə Rusiya arasında siyasi poliqona çevrilən rəsmi İrəvana lazımdır.
Azərbaycanın sülh üçün konkret şərtlər var. Həmin şərtlərdən ən vacibi Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddialarından əl çəkməsi və bunu konstitusiya səviyyəsində təsdiqləməsidir. Rəsmi İrəvan sözdə sülh istədiyini desə də, əməldə bunu təsdiqləmir. Yeri gəlmişkən, qeyd edək ki, Ermənistanın bu ziddiyətli ritorikası xeyli dərəcədə Qərbin təsirlərinin nəticəsidir.
Aydın məsələdir ki, Ermənistan konstitusiyasına müvafiq dəyişikliyi etmədikcə sülh sazişi imzalanmayacaq. Nəzərə almaq lazımdır ki, Ermənistan konstitusiyasında Türkiyəyə qarşı da ərazi iddiaları var. Deməli, konstitusiya dəyişikliyi olmadan Ankara- İrəvan münasibətlərinin normallaşması ən yaxşı halda məhdud səviyyəyə qədər davam edəcək.
Ehtimal etmək olar ki, konstitusiya dəyişikliyi ilə bağlı Türkiyə Ermənistana təzyiqlərini artıracaq. Bəlkə də, Ankara Bakıdan İrəvana qarşı müəyyən güzəştlər gözləyir. Hərçənd bu, indiki məqamda mümkün deyil.
Düşünmək olar ki, Türkiyə bölgədə sülhün təmin olunması üçün səylərini gücləndirəcək. Həmçinin regionda növbəti gərginliklərin qarşısının alınması, habelə Qərbin bölgəyə və mümkün sülh sazişinə qarşısının alınması istiqamətində rəsmi Ankaranın mühüm xidmətləri ola bilər.
Kənan Novruzov
08:12 11.12.2024
Oxunuş sayı: 18389
