Müharibələrin kökündə iqtisadi böhran dayanır - Ekspertdən ŞƏRH
Bildiyimiz kimi, dekabrın 1-də ABŞ-nin seçilmiş prezidenti Donald Tramp dollardan imtina etmək istəyən BRICS üzvlərinə meydan oxuyub:
“BRICS ölkələrinin biz kənardan baxarkən dollardan uzaqlaşmağa çalışması fikri bitdi. Bu ölkələrdən tələb edirik ki, ya yeni BRICS valyutası yaratmayacaqlarına, ya da güclü ABŞ dollarını əvəz etmək üçün hər hansı başqa valyutanı dəstəkləməyəcəklərinə dair öhdəlik götürsünlər, əks halda 100 % gömrük rüsumları ilə üzləşəcəklər və gözəl ABŞ iqtisadiyyatına satışla vidalaşmalı olacaqlar. Başqa “hərif” tapa bilərlər”-,deyə o etdiyi çıxışda bildirib. Bəs BRICS ölkələrinin ABŞ dollarından uzaqlaşmaq və alternativ valyuta yaratmaq istəyi qlobal güc balansını necə dəyişdirə bilər?
Crossmedia.az mövzu ilə bağlı Azərbaycan Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi İqtisadiyyat institutunun monetar və fiskal tənzimləmə problemləri şöbəsinin aparıcı elmi işçisi,iqtisadiyyat üzrə fəlsəfə doktoru Ramil Əliyevə müraciət edib.
Ekspert ilk olaraq, bütün müharibələrin kökündə iqtisadi müharibənin dayandığını vurğulayıb:
“Bütün müharibələrin kökündə iqtisadi müharibələr və böhranlar dayanır. Hər bir iqtisadi böhranı araşdırsaq, kökündə iqtisadi müharibələri görəcəyik.
İqtisadi mahiyyətcə, dünən dünyada baş verən proseslərdə böyük dövlətlərin apardığı siyasət artıq hərbi siyasətdən keçib, elm, təhsil və iqtisadiyyatda özünü göstərir”.
Onun sözlərinə görə, bugün dünyada baş verən müharibələrin kökündə imperializmin metodologiyasının dəyişməsi durur:
“Artıq hərbi sursatla deyil, iqtisadiyyatla, elm və təhsillə hərəkət edirlər. Bu gün biz dünyaya baxsaq görərik ki, istər hərbi, istər iqtisadi sahədə hər kəs dolları və ingilis dilini istifadə edir. Bu, Amerika Birləşmiş Ştatlarının iqtisadi, təhsil və elm sahələrində hegemonluğunu əks etdirir. Digər dövlətlər üçün qıcıqverici bir hal kimi görünür.”
Mütəxəsisin fikrincə valyuta yaratmaq prosesinə gəldikdə isə bu, heç də rahat deyil:
“Bir neçə dövlətin birləşib hər hansı bir valyuta sistemi və ya alternativ valyuta yaratmaları inandırıcı deyil. Bu prosesə ən azı ABŞ və digər dövlətlər imkan verməyəcəklər”.
İqtisadiyyatda belə bir fikir var: Siyasət bir atdır, iqtisadiyyat isə onun yəhərdir. Yəni, iqtisadiyyat siyasəti idarə edən vacib alətlərdən sayılır:
“Ona görə də buna heç bir halda imkan verilməyəcək. Qeyd edim ki, ABŞ dolların alternativi olaraq euro valyutasını yaratmışdır və iqtisadçılar, maliyyəçilər araşdırma edərkəbazarlarda dollar-euro cütlüyünün istifadə edildiyini görürlər.
Bu da birbaşa ABŞ-ın apardığı valyuta-maliyyə siyasətinin əsas tərkib hissəsidir”,-deyə o, fikrini yekunlaşdırıb.
Nəzrin Salmanova
13:03 06.12.2024
Oxunuş sayı: 38917
