Türkiyədəki zəlzələlərin Azərbaycana təsiri ola bilərmi? - Ekspert rəyi
Son günlər qardaş Türkiyədə ard-arda güclü zəlzələlər qeydə alınır. Xüsusilə Balıkəsir və Marmara bölgəsində baş verən zəlzələlər insan tələfatına və dağıntılara səbəb olub. Azərbaycanda isə bu gün səhər saatlarında Tovuz rayonunda 4 bal gücündə yeraltı təkan qeydə alınıb. Hadisə hər hansı fəsad törətməyib və zəif zəlzələlər qrupuna aid edilir.
Mövzu ilə bağlı AMEA nəzdində Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzinin Elektron xidmətlər şöbəsinin müdiri Vüsalə Rafiqqızı Crossmedia.az-a açıqlama verib.
O, Türkiyədə baş verən ərazilərdəki (sərhəd bölgələr istisna olmaqla) zəlzələlərin Azərbaycandakı hər hansısa zəlzələ ocağına təsiri olmadığını bildirib: “Bildirmək istərdim ki, Türkiyədə baş vermiş zəlzələlərin, təbii ki, bizim qardaş ölkə ilə həmsərhəd bölgələrimiz xaric, orada hər hansı zəlzələ hadisəsi qeydə alınmayıb. Türkiyədə baş verən digər ərazilərdəki zəlzələlərin, istər Marmara dənizində baş verən zəlzələnin, istər bu yaxınlarda Balıkəsirdə baş verən zəlzələnin Azərbaycandakı hər hansısa zəlzələ ocağına təsiri yoxdur. Çünki zəlzələ ocaqları məsafə baxımından bizim ərazilərdən uzaqdadır. Eyni zamanda əlavə etmək istəyirəm ki, baxmayaraq Cənubi Qafqaz regionunda yerləşən ölkələrin ərazisi, eləcə də cənub qonşumuz İran və qardaş Türkiyə ərazisi seysmik baxımdan aktiv bölgədə yerləşir, amma hər ölkədə ərazi quruluşunun özünəməxsus xüsusiyyətləri var. Və qardaş Türkiyədəki həmin aktivliyin Azərbaycan ərazisinə təsiri yoxdur. Yalnız sərhəd bölgələrində təkanlar olarsa, onun hiss olunması kimi hallar qeydə alına bilər.
Azərbaycanın özünə gəldikdə isə qeyd etmək istəyirəm ki, bizim bölgə aktiv bölgədir. Aktiv bölgə üçün vaxtaşırı maqnitudası 3 və ya 3-dən yuxarı olan zəif, hiss olunan, hiss olunmayan zəlzələlərin qeydə alınması normaldır. Bu, ərazinin quruluşu ilə bağlı bir haldır. Nəyə görə maqnitudası 3 deyirik? Çünki gün ərzində maqnitudası 3-dən aşağı çoxlu xırda zəlzələlər baş verir və bu zəlzələlərin, ümumiyyətlə, yer səthinə gəlib çatması ehtimalı yoxdur. İnsanlar isə heç bunu hiss etmirlər. Təbii ki, bunlar hamısı yerin tərkibində gedən seysmo-tektonik və geo dinamik proseslərlə bağlı olan məsələlərdir. Bugün Tovuzda olan zəlzələ də zəif hiss olunan zəlzələlər qrupuna daxildir.
Qaldı ki, məsələnin 2-ci tərəfi olan belə zəlzələlər davamlı olacaq və ya olmayacaq – bu barədə heç kəs proqnoz verə bilməz. Çünki zəlzələnin dəqiq proqnozu yoxdur. Əgər bölgə aktivdirsə, orada vaxtaşırı zəif, hiss olunmayan, zəif hiss olunan zəlzələlər qeydə alına bilir. Hal-hazırda bu saata qədər Azərbaycanda qeydə alınan zəlzələlər zəif zəlzələlərdir və 2025-ci ilin yanvarından indiyədək bir neçə zəlzələ olub ki, onlar zəif zəlzələ olub. Yəni, bugün Tovuzda baş verən zəlzələ hansısa narahatlığa əsas vermir.
Yenə də deyirəm ki, zəlzələnin olub-olmayacağını proqnoz vermək olmur. Bu məsələnin Seysmologiya elmində də həlli yoxdur. Səbəbi də zəlzələ ocaqlarının yerin çox dərin qatlarında olmasıdır. Bəzən yerin 60-70 km dərinliyində zəlzələ ocaqları olur. Belə olduğu halda, digər parametrləri də nəzərə alsaq, bu hal proqnoz verməyə imkan vermir”.
Nicat Rüstəmzadə
17:43 16.08.2025
Oxunuş sayı: 785
