Kriminal psixologiya və cinayətkarların motivləri - PSİXOLOQ RƏYİ
Kriminal psixologiya, cinayətkarların düşüncə tərzini, motivlərini və davranışlarını araşdıran bir sahədir.
Crossmedia.az saytının bu dəfəki qonağı psixoloq Zeynəb Əyyubovadır. O, kriminal psixologiya və cinayətkarların motivləri barəsində danışıb.
-Peşmanlıq hissi olan cinayətkarlar daha sonra necə davranırlar?
-Kriminal psixologiyada çalışan mütəxəssislər cinayətlərin arxasında duran psixoloji faktorları, riskli şəxsləri müəyyən etməyi və onların davranışlarını analiz etməyi öyrənirlər.
Cinayətdən sonra peşmanlıq hissi yaşayan şəxslər fərqli reaksiyalar göstərə bilirlər. Bəziləri vicdan əzabı çəkir, sosial və psixoloji təzyiqlərlə üzləşir, hətta depressiyaya düşə bilirlər. Digərləri isə öz səhvlərini düzəltməyə, cəmiyyətə inteqrasiya olmağa və törətdikləri əməllərə görə məsuliyyət daşımağa çalışırlar. Ancaq bəzi hallarda peşmanlıq sadəcə cəza qorxusundan irəli gəlir və bu, həqiqi dəyişiklik üçün kifayət etmir.
-Mühit və ailə faktorları cinayətə meyilliliyi artırırmı?
-Bəli, mühit və ailə faktorları cinayətə meyilliliyi artıran əsas amillərdəndir. Ailədə zorakılıq, laqeydlik, valideyn nəzarətinin zəif olması, travmalar və sosial-iqtisadi problemlər insanın cinayətə meyilli olmasına səbəb ola bilər. Həmçinin, cinayətkar mühitdə böyüyən şəxslər bu davranışları normallaşdıra və cinayətkar fəaliyyətlərə daha açıq ola bilərlər.
-Şəxsiyyət pozğunluqları və ya psixopatiya cinayətə meyilliliyi necə təsir edir?
-Psixopatiya və bəzi şəxsiyyət pozğunluqları olan insanlar empatiya hissinin zəif olması, impulsiv davranışlar və vicdan əzabı çəkməmə kimi xüsusiyyətlərə malik ola bilirlər. Bu xüsusiyyətlər onlarda cinayət törətmə ehtimalını artıra bilər. Xüsusilə, antisossial şəxsiyyət pozğunluğu olan insanlar qaydaları pozmağa, başqalarının hüquqlarını tapdalamağa və riskli davranışlar göstərməyə daha meyilli ola bilirlər. Bununla belə, bütün psixopatik və ya şəxsiyyət pozğunluğu olan şəxslər cinayətkar olmur. Burada genetik faktorlar, tərbiyə, sosial mühit və fərdi seçimlər də mühüm rol oynayır.
Zeynəb Yunuszadə
12:00 03.04.2025
Oxunuş sayı: 12482
