Sosium

“Asan imza”nın çökməsinə səbəb nə ola bilər? -Araşdırma

“Asan imza” müasir dövrdə dövlət və maliyyə əməliyyatlarında sürətli və etibarlı xidmətlər təklif edən bir sistem olaraq böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu sistem istifadəçilərə mobil telefonlar vasitəsilə elektron imza atmağa imkan verir. Bununla yanaşı, "Asan imza" tətbiqi sənədlərin imzalanmasını və dövlət xidmətlərindən istifadəni sadələşdirərək, rəsmi prosedurları daha əlçatan etməyə çalışır.

Crossmedia.az- məsələ ilə bağlı araşdırma hazırlayıb.

Elektron imza, hüquqi baxımdan etibarlı və güvənli bir sistem kimi təqdim olunur və istifadəçilərə sənədlərin təsdiqlənməsi, dövlət xidmətlərindən faydalanma və maliyyə əməliyyatları kimi bir çox sahədə imkanlar verir. “Asan imzanın” funksionallığında bəzi problemlər və çöküş hallarının baş verməsi, sistemin etibarlılığı ilə bağlı müəyyən narahatlıqlara səbəb olub.

Bəs buna səbəb nədir?

Buna bir neçə səbəb ola bilər. Birinci səbəb texniki xətalar və sistem nasazlıqlarıdır. Asan İmza sisteminin işləməsi üçün mərkəzi serverlə əlaqə vacibdir. Serverin aşırı yüklənməsi və ya nasazlığı, imza prosesini dayandıra bilər. Eyni zamanda, sistemin proqram təminatında meydana gələn xətalar və səhvlər də istifadəçilərin əməliyyatlarını yerinə yetirmələrinə mane ola bilər.

İkinci səbəb sistemin təhlükəsizlik zəiflikləri və haker hücumlarından qaynaqlanır ki, bu kimi hallarda elektron sistemlər daima güvənlik təhdidləri ilə üzləşir. "Asan İmza" da bu təhlükələrdən sığortalı deyil. Hakerlər sistemdəki zəifliklərdən yararlanaraq istifadəçi məlumatlarını ələ keçirməyə çalışa bilərlər. Bu, yalnız məlumatların oğurlanmasına səbəb olmur, həm də sistemin etibarlılığına ciddi təsir edərək çöküşünü yaradır. Təhlükəsizlik tədbirlərinin zəif olduğu və ya yenilənmədiyi hallarda, Asan İmzanın düzgün işləməməsi qaçılmaz olur.

Bundan əlavə, sistemin təkmilləşdirilməməsi və köhnəlmiş infrastruktur da “Asan imza"nın çökməsinə səbəb olan faktorlardır. Yeni texnologiyaların tətbiq olunmaması və sistemin mövcud standartlara uyğun olmaması, xidmətin keyfiyyətini azaldır və sistemin funksionallığının pozulmasına yol açır. Mütəmadi yeniləmələr və texniki dəstək təmin edilmədikdə, sistemin səmərəliliyi aşağı düşür.

Azərbaycan İnternet Formunun Prezidenti, ekspert Osman Gündüz bildirib ki, ölkənin bütün identifikasiya sistemi, xeyli sayda vacib biznes və dövlət xidmətləri məhz “Asan imza” üzərində olduğunu nəzərə alsaq sistemin çöküşü heç də yaxşı hal deyil. Birincisi, istifadəçilər bu sistemə etibar edərək, rəsmi və hüquqi əməliyyatlarını elektron şəkildə həyata keçirirlər. Sistem çökdüyü zaman, hüquqi sənədlərin təsdiqlənməsi və dövlət Asan imza”nın işləməməsi, maliyyə əməliyyatlarının, iş və sənəd proseslərinin ləngiməsinə və ya dayandırılmasına səbəb olur ki, bu da ciddi maddi zərərlərə yol aça bilər.

Crossmedia.az məsələ ilə bağlı "Asan imza" şəxsi kabinetinin operatoru olan İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinə sorğu göndərib. Qurumun mətbuat xidmətindən bildirilib bir neçə gündür ölkədə “Asan imza” sistemi ilə bağlı yaranan problem Dövlət Vergi Xidməti ilə bağlı deyil.

Qeyd olunub ki, yaranan problem tərəfdaşlarla birlikdə həll edilib.

Xatırladaq ki, bir neçə gündür ölkədə “Asan imza” sistemi ilə bağlı problem yaranmışdı. Dövlət Vergi Xidmətinin, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin elektron xidmətlərindən istifadə etmək mümkün olmurdu.

Nəzrin Salmanova

🖨 Çap et

16:31 06.03.2025

Oxunuş sayı: 513