İran və İsrail arasındakı hərbi gərginlik son günlərdə yenidən regionun sabitliyinə mənfi təsir göstərir. İran Prezidenti Məsud Pezeşkiyan İsrailin son hücumuna cavab verəcəklərini açıqlayıb və bunun münaqişəni daha da dərinləşdirə biləcəyini vurğulayıb. Bu vəziyyət bölgədə yerləşən ölkələr, xüsusilə Azərbaycan üçün müəyyən risklər yaradır.
İqtisadçı ekspert Akif Nəsirli isə Crossmedia.az saytına açıqlamasında qeyd edib ki, İran-İsrail münaqişəsinin hazırkı vəziyyəti ciddi dağıntılara səbəb olmayıb. Həm İran, həm də İsrail öz strateji obyektlərini müdafiə etmək üçün addımlar atsa da, tərəflərin qarşılıqlı raket atışmaları “qaydalı raket atışmaları” formatında davam edir, yəni ciddi infrastrukturlara zərər vermədən həyata keçirilir. Nəsirli bu vəziyyətin davam etdiyi müddətdə münaqişənin iqtisadi təsirlərinin minimal qalacağını düşünür.
Nəsirlinin fikrincə, qarşıdurma zamanı İranın enerji obyektləri, boru kəmərləri və digər strateji infrastruktur hədəfə alınmadığı üçün hazırda bölgə və dünya enerji bazarına təsir gözlənilmir. İranın enerji hasilatı zavodları, boru kəmərləri və hasilat obyektləri fəaliyyətini davam etdirir ki, bu da enerji tədarükündə hər hansı fasilənin yaranmayacağını göstərir. Ekspertin sözlərinə görə, bu münaqişə indiyə qədər nə neft, nə də qaz bazarında qiymət artımına və ya enməsinə səbəb olub.
Digər bir narahatlıq isə münaqişə nəticəsində İrandan Azərbaycana qaçqın axınının baş verə biləcəyi ehtimalı ilə bağlı idi. Lakin Nəsirli bildirir ki, hazırkı mərhələdə raket atışmaları genişmiqyaslı xarakter daşımadığı və əhali üçün ciddi təhlükə yaratmadığı üçün İrandan qaçqın axını gözlənilmir. Bu səbəbdən, Azərbaycana münaqişənin ciddi təsir edəcəyi bir vəziyyət mövcud deyil.
Hazırda İran-İsrail münaqişəsi nə neftin qiymətinə, nə də qaz bazarına təsir göstərib. Ekspertin fikrincə, bu vəziyyət davam edərsə, qarşıdurma dünya enerji bazarına təsir etmədən sona çata bilər. Amma münaqişə dərinləşərsə və strateji obyektlər hədəfə alınarsa, vəziyyət dəyişə bilər. Bu ssenaridə enerji qiymətlərində dalğalanmalar, qaçqın problemləri və regiondakı sabitliyin pozulması ehtimalı da artır.
Hazırkı şəraitdə Azərbaycan balanslı siyasət yürüdərək regiondakı təhlükəsizlik və sabitliyi qorumağa çalışır. Azərbaycan üçün təhlükəsiz və dayanıqlı regional mühitin saxlanılması vacibdir və münaqişənin gedişatı növbəti aylarda diqqətlə izlənəcək.
Maral Şahverdili
