Sosium

Suverenliyin bərpası və Qələbənin tarixi

2023-cü il sentyabrın 19-da Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonunda genişmiqyaslı təxribatların qarşısının alınması və Ermənistan silahlı qüvvələrinin qalıqlarının tərksilah edilməsi məqsədilə Azərbaycan Ordusu tərəfindən planlaşdırılmış antiterror əməliyyatına başlanmışdır. Bu əməliyyatın əsas məqsədi ölkəmizin suverenliyini tam bərpa etmək, Qarabağda qanunsuz fəaliyyət göstərən separatçı birləşmələri aradan qaldırmaq və Azərbaycan Respublikasının konstitusiya quruluşunu təmin etmək olmuşdur. Əməliyyat cəmi 23 saat davam etmiş, sentyabrın 20-də uğurla başa çatmışdır.Azərbaycan Ordusunun qarşısına qoyulmuş bütün vəzifələr yüksək peşəkarlıqla yerinə yetirilmiş, Azərbaycan Respublikasının suverenliyi növbəti parlaq qələbə nəticəsində tam bərpa olunmuşdur. Həmin gün Azərbaycan xalqı üçün tarixi əhəmiyyət daşıyan şanlı Zəfər qazanılmış, Dövlət Bayrağımız əzəmətlə bütün ərazilərdə dalğalanmağa başlamışdır.İkinci Qarabağ müharibəsinin bitməsindən sonra bölgədəki erməni silahlı qüvvələrinin tam tərksilah edilməməsi, üçtərəfli bəyanata zidd olaraq, Azərbaycanın hüquqlarını pozan genişmiqyaslı təxribatlara səbəb olmuşdur. Sentyabrın 19-da başlayan əməliyyat, məhz bu qanunsuzluqlara qarşı ciddi tədbir olaraq həyata keçirilmişdir. Ermənistan tərəfi üç il ərzində Qarabağda yerləşən silahlı qüvvələrini çıxarmamış, onların mövqelərində modern texnika və canlı qüvvə cəmləşdirmişdir. Bu isə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü və suverenliyini birbaşa təhdid edirdi.Əməliyyat başlamazdan əvvəl Azərbaycan tərəfindən müvafiq xəbərdarlıqlar verilmişdir. Ölkəmiz Ermənistan rəhbərliyinə və beynəlxalq tərəflərə dəfələrlə müraciət etmiş, Qarabağda qanunsuz silahlı birləşmələrin çıxarılması tələbi ilə çıxış etmişdir. Lakin Ermənistan tərəfi hər dəfə danışıqlardan boyun qaçırmış, sərhəddə və işğal altındakı ərazilərdə təxribatları davam etdirmişdir. 2021-ci ilin noyabrında sərhəddə ilk silahlı toqquşmalar baş vermiş, 2022-ci ilin sentyabrında isə daha qanlı toqquşmalar müşahidə olunmuşdur. 2023-cü ilin mart ayında Qarabağ bölgəsində Ermənistan silahlı qüvvələrinin təxribatları Şuşa istiqamətində davam etmiş, aprel və may aylarında isə Azərbaycan Ordusunun mövqeləri müxtəlif silahlar vasitəsilə atəşə tutulmuşdur. Bu təxribatlar bir daha göstərdi ki, bölgədə sülhün təmin olunması üçün ciddi hərbi tədbirlər zəruridir. Antiterror əməliyyatı zamanı Azərbaycan Ordusu düşmənin strateji mövqelərini və uzun illər ərzində yaradılmış istehkamlarını qarşısıalınmaz şəkildə sıradan çıxarmışdır. Əməliyyatın ilk dəqiqələrindən etibarən düşmənin tank, artilleriya, zenit kompleksi və radioelektron mübarizə vasitələri məhv edilmişdir. Yüksək peşəkarlıq və dəqiqlik sayəsində düşmənin 310 nəfər canlı qüvvəsi məhv edilmiş, 614 nəfəri yaralanmışdır. Əməliyyat zamanı Azərbaycan hərbçiləri ağır relyef şəraitində böyük qəhrəmanlıq göstərmiş, 406 kvadratkilometr ərazi yad ünsürlərdən təmizlənərək Ordumuzun tam nəzarətinə keçmişdir. Hər bir hərbçimiz düşmənin mövqelərini məharətlə darmadağın edərək vəzifələrini vicdanla yerinə yetirmişdir. Əməliyyat zamanı düşmənin 8 tankı, 22 artilleriya qurğusu, 14 minaatanı, 3 zenit kompleksi, 8 radioelektron vasitəsi və 9 hərbi nəqliyyat vasitəsi məhv edilmişdir. Bundan əlavə, 1731 müxtəlif döyüş texnikası və 18 664 atıcı silah ələ keçirilmişdir. Azərbaycan Ordusu yalnız düşməni məhv etməklə kifayətlənməmiş, eyni zamanda mülki əhalinin təhlükəsizliyinə xüsusi diqqət göstərmişdir. Əməliyyat başlamazdan əvvəl mülki əhali mobil SMS xidməti və səsgücləndirici vasitələrlə xəbərdar edilmiş, hər bir yaşayış məntəqəsində insanların təhlükəsizliyinin təmin olunmasına xüsusi önəm verilmişdir. Qadınlar, uşaqlar, yaşlılar, fiziki məhdudiyyətli şəxslər və xəstələrə lazımi tibbi və sosial yardım göstərilmişdir. Əməliyyatın ikinci mərhələsində Ermənistan silahlı qüvvələri və qeyri-qanuni erməni birləşmələri silahı yerə qoymağa məcbur olmuş, mövqelərini tərk etmiş və tam şəkildə tərksilah edilmişdir. Bu proses Rusiya sülhməramlı kontingenti ilə əlaqələndirilmiş şəkildə həyata keçirilmişdir. Qarabağın erməni sakinləri Azərbaycan tərəfindən təklif olunan reinteqrasiya proqramı ilə tanış olmuş, regionda qalmaq və ya getmək barədə müstəqil qərar vermək imkanına malik olmuşlar. Sentyabrın 20-də saat 13:00-da əməliyyat başa çatmış, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və suverenliyi tam təmin edilmişdir. Qarabağda qanunsuz xunta rejimi ləğv edilmiş, separatçıların əsas rəhbərləri həbs edilmiş və Azərbaycan öz dövlət suverenliyini tam şəkildə bərpa etmişdir. Bu Zəfər nəticəsində Xankəndi, Xocalı, Xocavənd və Ağdərə şəhərlərində Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağı yüksəldilmişdir. Antiterror əməliyyatı Azərbaycan hərb tarixində xüsusi yer tutur. Operasiya yalnız hərbi uğur kimi deyil, həm də strateji, siyasi və humanist nümunə kimi qiymətləndirilir. Azərbaycan Ordusunun yüksək peşəkarlığı, məsuliyyəti və humanist yanaşması əməliyyatın müvəffəqiyyətli olmasının başlıca səbəblərindəndir. Hərbçilərimiz həm ərazi bütövlüyünü qorumuş, həm də mülki əhalinin həyatına ciddi təhlükə yaratmadan vəzifələrini yerinə yetirmişlər. Bu əməliyyat həm də Azərbaycanın beynəlxalq hüquqa, insan haqlarına və humanitar normalara sadiqliyini nümayiş etdirmişdir. Azərbaycan, öz torpaqlarında qanunsuz yerləşmiş hərbi qüvvələri aradan qaldırmaqla, regionda uzunmüddətli sülh və təhlükəsizlik üçün möhkəm zəmin yaratmışdır. Separatçıların qanunsuz fəaliyyəti dayandırılmış, bölgədə reinteqrasiya və sosial-hüquqi islahatlar üçün imkanlar açılmışdır. Azərbaycanın dövlət siyasəti, ordusunun gücü və xalqın birliyi sayəsində 19–20 sentyabr əməliyyatı uğurla tamamlanmışdır. Bu Zəfər yalnız hərbi və siyasi uğur deyil, eyni zamanda Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzunun artırılması və regionda təhlükəsizliyin təmin olunması baxımından da əhəmiyyətlidir. Antiterror əməliyyatı nəticəsində əldə edilmiş qələbə Azərbaycanın dövlət suverenliyinin möhkəmləndirilməsi, ərazi bütövlüyünün bərpası və xalqın milli birliyinin göstəricisidir. Əməliyyatın uğurlu nəticələri gələcəkdə Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində iqtisadi inkişaf, sosial rifah və etnik harmoniyanın təmin olunması üçün möhkəm zəmin yaratmışdır. Bu Zəfər, eyni zamanda, Azərbaycanın beynəlxalq hüquqa sadiqliyini və hərbi potensialının effektivliyini nümayiş etdirmişdir. Azərbaycan Ordusunun peşəkarlığı, strateji düşüncəsi və humanist yanaşması gələcək nəsillər üçün nümunə olacaqdır.

Sentyabr əməliyyatı Azərbaycanın dövlətçilik tarixində yeni mərhələ açmış, ölkəmizin suverenliyini tam şəkildə bərpa etmişdir. Azərbaycan xalqı 19–20 sentyabr tarixlərini milli qürur və Zəfər günü kimi yad edəcək, dövlətimizin gücünü və birliyini nümayiş etdirəcəkdir. Bu əməliyyat Azərbaycan dövlətçiliyinin möhkəmləndirilməsi, ərazi bütövlüyünün qorunması və regionda sülhün təmin olunması baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır. Nəticə etibarilə, 2023-cü il 19–20 sentyabr antiterror əməliyyatı Azərbaycan Respublikasının suverenliyinin bərpası, Qarabağda qanunsuz silahlı birləşmələrin aradan qaldırılması və mülki əhalinin təhlükəsizliyinin təmin olunması baxımından tarixi hadisədir. Azərbaycan Ordusunun qəhrəmanlığı, strateji bacarığı və humanist yanaşması bu qələbəni mümkün etmiş, ölkəmizin beynəlxalq nüfuzunu və regional təhlükəsizliyini daha da möhkəmləndirmişdir.