Çimərlikdə qumdan çox butulka var: Belə dərdmi olar? - REPORTAJ
Yay fəsli gəldikdə özü ilə bir sıra gözəl vərdişlər də gətirir. Ailələr qarpız yemədən gün keçirmək istəmir, soyuduculara sərinləməsi üçün su qoyulur, istilikdən qurtulmaq üçün isə çimərliklərə üz tutmaq adətə çevrilir. Dənizə yaxın yaşayanlar üçün bu, ən asan və ən ənənəvi sərinləmə yoludur. Mən də çimərliyə yaxın olanlardanam və bundan istifadə edərək tez-tez dənizə gedirəm. Gün altında qızınmaq, dalğaların sərinliyi ilə dincəlmək, sahilə vuran ləpələr yayın adətlərindən biri halına gəlib. Bu gün də həm havanın istiliyi, həm də çimərliyə yaxın olmağımdan istifadə edib özümü çimərliyə atdım. Maşına ədyal, təmiz su, pendir və çimərliyin olmazsa olmazı – qarpız qoyuram. Çox keçmədən, təxminən 15 dəqiqəyə çimərliyə çatıram.
Həftəiçi günləri çimərliklərin boş olması normaldı, amma bu dərəcədə tənhalığı ilk dəfə görürdüm. Təəccüblənsəm də, bu hal məndə bir az sevinc də yaratdı. Çünki çox insan olan yerləri sevmirəm. Yüngül külək əsir, gün istisini yerə ələyirdi. Dəniz dalğaları sahili sehrli bir musiqi ilə döyür, balıqqulaqlarını sahilə atırdı. Maşını dənizin on addımlığında saxlayıb ədyalı sərmək istəyəndə, yerdə bir neçə boş şüşə və zibil qarşıma çıxdı. Düşünürəm ki, bunlar maşına qoyub, geri qayıdanda ataram. Kimindi, kim nə naxt buradan gedəndə butulkaları da özü ilə götürməyi ar bilib, bilmirəm. Amma bunu dəqiq bilirəm: belə hallara yol vermək olmaz. Bir tərəfdən ona görə ki, mədəniyyətsizlikdir, ekologiyaya ziyandır, digər tərəfdənsə buraya istirahət üçün gələn digərlərinin ani diqqətsizliyi sayəsində arzuolunmaz hadisələr baş verə bilər.
Ədyalı sərdim, qarpızı və pendiri doğradım, suyumu süzdüm. Məndən bir az aralıda olan tək maşının sahibinə səslənirəm.
- Əmi oğlu, gəl bir tikə çörək yeyək.
- Nuş elə əzizim. Mən təzə yemişəm. Düzdü, bu sahil adamda iştah zad qoymur... Amma yedim birtəhər.
Söhbət edə - edə sahilə baxıram. Doğrudan da, dəhşətli mənzərədir. Sahil başdan - ayağa boş içki butulkaları, tum və cips paketləri, sellafon torbalarla doludur. Daha da pis olanı budur ki, zibillər həm də dənizin içərisindədir. Bəs deyirlər, dəniz, duzlu insanı orqanizmə xeyirdir. Bəlkə də, həqiqətən, belədir. Amma belə çirkli sudan nəsə xeyir gözləməyə dəyərmi? Axı dənizin içində cips paketləri, meyvə şirəsi butulkaları nə gəzir?! Bu, həm də dəniz canlılarına ziyan vermək deməkdir.
Bu sahil, bir zamanlar təmiz və sakit olan bu yer, indi isə insan etinasızlığının qurbanı olub. Bir, iki, üç nəfərin buraxdığı zibil birləşərək böyük bir problemə səbəb olur. Plastik tullantılar dənizə qarışdıqda balıqlar və digər dəniz məxluqları bu zəhərli maddələri yeyir, bu da onların ölümünə səbəb olur. Dalğalar bu zibil parçasını sahillərə və dənizə yayır, bəzən kilometrlər uzağa aparır. Ekoloqlar bu cür tullantıların dənizlərin təmizliyini pozduğunu və gələcəkdə su resurslarının çox böyük bir qismində təhlükə yaradacağını deyir.
Əgər hər kəs öz yediyi və içdiklərinin tullantılarını özü ilə aparsa, bu problemlərlə üzləşmərik. Çimərliklərdə zibil qutuları quraşdırmaq, insanların etinasızlıq edənə qarşı məşğulluqlar keçirmək, məktəblərdə ekoloji təhsilə daha çox diqqət yetirmək bu problemi həll etmək üçün bir az da olsa dəstək olar deyə düşünürəm. Çimərliyə gələndə təkcə özümüz üçün deyil, gələcək nəsillər və dəniz dünyası üçün də məsuliyyət daşımalıyıq. Biz necə həzz alır, dincəliriksə, bu dincliyi gələcək nəsillərə miras qoymalıyıq.
Ayhan
12:15 22.08.2025
Oxunuş sayı: 1921
