Adiləşən hərəkətlər, qəribə görünən doğrular
Gündəlik həyatımızda elə davranışlar var ki, onlar o qədər təkrarlanıb və “adi” hala çevrilib ki, artıq biz onlara reaksiya verməyi belə özümüzə ayıb bilirik. Narahat olan tərəf isə özünü günahkar hiss edir, sanki çox həssas davranıb, vəziyyətə “böyük reaksiya” verib. Halbuki günah narahat olanda yox, narahatlıq yaradanda, öz rahatlığını əbədi və toxunulmaz haqq kimi qəbul edib, başqasının varlığını görməməzlikdən gələndədir.
Xüsusilə avtomobil sahiblərinin küçələri şəxsi əyləncə mərkəzinə çevirməsi — musiqini maksimum səviyyədə açaraq, heç kimə əhəmiyyət vermədən yol boyunca “performans göstərməsi” bu problemin bariz nümunəsidir. Bu davranış kiminsə istirahətini pozur, kiminsə övladını, evində yatan xəstəsini oyadır, kiminsə sadəcə səssizliyə olan ehtiyacını tapdalayır. Görünür, bu “zövq nümayişi” başqalarının narahatlığı bahasına baş versə də həmin insana xoş gəlir…
Bu sayğısızlığın başqa bir forması — ictimai yerdə yüksək səslə telefonla danışmaqdır. İctimai nəqliyyatda, kafedə, marketdə fərq etmir: telefon zəng çalan kimi ton yüksəlir, danışıq “söhbət”dən çıxıb sanki “canlı yayım”a çevrilir. Başqalarının səssizliyə ehtiyacı, fikrə getmək arzusu, sakit bir gün keçirmək istəyi heç kimə maraqlı deyil. Çünki həmin an “onun söhbəti” daha vacibdir.
Zibili yerə atmaq… Bəlkə də bu saydıqlarımızın ən adi nümunəsidir. Zibil qutusu bir neçə addımlıq məsafədədir. Amma “tənbəllik”, “zəhmət olmasın”, “kiminsə işi onsuz da budur” düşüncəsi ağır basır. Bu, “mən atım, biri təmizləyər” rahatlığıdır və bu rahatlıq bizim şəhərlərimizin simasını kirə bürüyür.
Bu bənzərsiz eqo davranışları təkcə sözlə yox, bədən dili ilə də hiss olunur. Marketdə öz arabasını keçidə paralel qoyub başqalarının yolunu bağlayan insan da, metroda qapı önündə dayanıb çıxmaq istəyənlərə maneə yaradan sərnişin də eyni zehniyyətə sahibdir: “ən önəmlisi mənəm”.
Ən qəribə və acı tərəfi odur ki, bu davranışlara irad bildirənlər “çox həssas”, “əsəbi”, “tənqidçi” kimi görünür. Kobudluğa dözənlər sanki mədəni, anlayışlı sayılır. Bu susqunluq “bir şey deməyə dəyməz”, “onsuz da cəmiyyət dəyişməyəcək” düşüncəsi ilə başlayır. “Özümə problem yaratmayım”, “nə olsun ki” kimi fikri ilə biz bu davranışları səssizcə təsdiqləyirik. Əgər bu münasibət dəyişməzsə, normal olanı anormal kimi qəbul edəcəyik. Normal olan təəccüb doğurursa demək ki, səhvlər çoxdan yerini alıb…
Nəzrin Salmanova
18:30 25.06.2025
Oxunuş sayı: 13375
