Siyasi

Prezident Əliyevin çıxışında regional təhlükəsizlik məsələlərinə vurğu

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev dekabrın 17-də Ümumrusiya Dövlət Televiziya və Radio Yayımı Şirkəti və Rusiyanın “RİA Novosti” Agentliyi üçün “Rossiya Seqodnya” Beynəlxalq İnformasiya Agentliyinin Baş direktoru, “Rossiya-1” televiziya kanalında “Vesti nedeli” proqramının müəllifi və aparıcısı Dmitri Kiselyova müsahibə verib. Prezident İlham Əliyevin çıxışının təhlili onun regional təhlükəsizlik üçün əhəmiyyətini, xüsusən də Azərbaycan və Ermənistan kontekstində qiymətləndirmək üçün zəruridir.

Azərbaycan Prezidentinin bəyanatlarında Ermənistana silah tədarükünün artması ilə bağlı narahatlıqlar vurğulanır və Ermənistanın Qərbə yönəlik xarici siyasət oriyentasiyasının dəyişməsinə diqqət yetirilir. Azərbaycan üçün təhlükənin reallaşması Ermənistan-Azərbaycan sərhədində hərbi gərginliyin artması ilə ifadə oluna bilər. Regionda Fransa, Hindistan və ABŞ-ın təsirinin güclənməsi vəziyyəti daha beynəlxalq və həlli çətin duruma gətirə bilər. Bütün bu amillər Cənubi Qafqazda təhlükələrin əhəmiyyətli dərəcədə artdığını göstərir ki, bu da zorakılığın yeni raundunun qarşısını almaq üçün daha ehtiyatlı və balanslaşdırılmış xarici siyasət tələb edir.

Nikol Paşinyan KTMT ilə münasibətlərdə geri dönüşün olmadığını və Fransa ilə əlaqələrin intensivləşdirilməsini bəyan edib ki, bu da regionda növbəti gərginlik deməkdir. KTMT kollektiv təhlükəsizlik sistemi kimi uzun müddət erməni maraqlarının müdafiəsi üçün əsas rolunu oynayır. Lakin bəyanata görə, münaqişələrə adekvat reaksiya verə bilməyən Ermənistanın bu qurumdan məyus olması onların xarici siyasət oriyentasiyasının dəyişməsinə səbəb ola bilər.

Paşinyan faktiki olaraq etiraf edir ki, KTMT artıq Cənubi Qafqazda erməni maraqlarının qoruyucusu rolunu oynamır və bu, ənənəvi müttəfiqi Rusiyadan qopmağa işarədir. Rusiya siyasətinə inamın itirilməsi fonunda KTMT-dəki bu məyusluğu strateji vektorun dəyişməsi kimi qəbul etmək olar. Bu, həm də Qərbdə, xüsusilə Fransada yeni müttəfiqlər axtarışına işarə edir və Azərbaycanla gərginliyin artması ehtimalını artırır. Ermənistanın Fransa və digər Qərb dövlətləri ilə münasibətlərini gücləndirməsi təhdid kimi qəbul oluna bildiyi üçün, Azərbaycan Prezidenti belə addımları dövlət təhlükəsizliyi üçün riski artırmaq kimi qiymətləndirir.

Prezident İlham Əliyev qeyd edir ki, Ermənistanın tarixən dəstəkləyən Fransa ilə hərbi və siyasi əlaqələrinin gücləndirilməsi, xüsusən də bu dəstək silah təchizatını əhatə edərsə, problem kimi qəbul edilə bilər. Azərbaycan bunu regionda güc balansının pozulması kimi qiymətləndirə bilər ki, bu da onun gələcək təhlükəsizlik təhdidləri ilə bağlı narahatlığını artıracaq. Azərbaycan Prezidenti vurğulayır ki, Fransa, Hindistan və ABŞ-dan xüsusilə hücum və öldürücü silahların tədarükü ölkə üçün birbaşa təhlükədir. Bu bəyanat təhlükəsizliklə bağlı narahatlıqlar kontekstində əsas yer tutur.

Prezident Ermənistanın hərbi qüdrətini artıran silahların, o cümlədən hücum silahlarının tədarükünün artması ilə bağlı narahatlığını ifadə edir. O, Fransanı bu tədarüklərdə lider kimi göstərir, Hindistan ikinci, ABŞ isə üçüncüdür. Prezident bu silahların “praktik təhlükə” yaratdığını söyləyir ki, bu da onun regionun sabitliyi ilə bağlı uzunmüddətli narahatlığını əks etdirir.

Prezident Ermənistanla Azərbaycanın 1000 km-dən çox sərhədi paylaşdığına görə bu cür tədarüklərə regionda güc balansını pozmaq yolu kimi baxır və bu silahlar ərazi bütövlüyünə qarşı istifadə oluna bilər. Bu, həm də Azərbaycanın Ermənistanın hərbi potensialının bu cür güclənməsinə qarşı mübarizə aparması məsələsini gündəmə gətirir. Xüsusilə Qərb və Hindistan istehsalı olan silahların tədarükü Azərbaycanın özünün müdafiə qabiliyyətini gücləndirməsi üçün səbəbə çevrilir.

Prezident bu prosesi izlədiyini və təhdidlərə cavab verməyə hazır olduğunu qeyd edib. Ermənistan ərazisinin dərinliyini nəzərə alaraq, silah tədarükünü izləmək asanlaşıb və bu, Azərbaycanın lazım gəldikdə erməni tərəfinin hərbi təxribatlarına hazır olduğunu nümayiş etdirir. Hərbi büdcənin artırılması və silahlara önəm verilməsi ölkənin Ermənistanın hərbi təchizatı ilə bağlı mümkün təhlükələrə hazır olduğunu göstərir.

Prezident vurğulayır ki, Fransa və Hindistan Ermənistana silah tədarükünü gizlətmir, ABŞ isə bunu etiraf etmir. Belə bir bəyanat Qərbin Ermənistana dəstəyi ilə bağlı Azərbaycanın ciddi narazılığından xəbər verir.

Paşinyan açıq-aydın Fransa və ABŞ-ın dəstəyinə ümid edir ki, bu da regionda əsas oyunçu olan Rusiya üçün əlavə çətinliklər yaradır. Ermənistanın Qərblə dərinləşən tərəfdaşlığı strateji balansı ABŞ və Avropaya yönəltmək cəhdi kimi qəbul edilə bilər ki, bu da öz növbəsində Azərbaycanla münasibətləri pisləşdirir və regional təhlükəsizliyə təhlükə yaradır.

Azərbaycan Prezidentinin bu nitqdəki bəyanatlarında təhlükəsizlik, hərbi xərclər, eləcə də sülh yolu ilə nizamlanma məsələləri ilə bağlı xarici və daxili siyasətin bir sıra mühüm aspektlərinə toxunulur.

Prezident vurğulayır ki, 2025-ci ildə Azərbaycan hərbi büdcəsini rekord həddə - beş milyard dollara çatdırmaq məcburiyyətində qalacaq. Bu qərarı Ermənistanın təhlükəsizlik təhdidləri diktə edir və bu, ölkəni Qarabağın bərpası və sosial ehtiyaclar üçün istifadə oluna biləcək vəsaitləri silaha yönəltməyə məcbur edir.

Azərbaycanın hərbi büdcəsinin artırılması Ermənistanın artan təhdidlərinə cavab kimi qiymətləndirilə bilər, xüsusən onun hərbi təchizatı və Fransa və digər Qərb ölkələrinin dəstəyi fonunda. Azərbaycan xəbərdarlıq edir ki, Ermənistan eskalasiyaya davam edərsə, hərbi xərclərini artırmağa və müdafiə qabiliyyətini gücləndirməyə hazır olacaq.

Prezident vurğulayır ki, silaha ayrılan vəsaitin bir hissəsi Qarabağın zərər çəkmiş ərazilərinin bərpasına və sosial ehtiyaclara yönəldilə bilər. Bu, bir tərəfdən öz müdafiəsini gücləndirmək məcburiyyətində qalan, digər tərəfdən isə sülh yolu ilə yenidənqurma və sosial sabitliyə ehtiyacı olan ölkəyə daxili iqtisadi təzyiqi vurğulayır.

Prezident əmin olduğunu bildirir ki, Ermənistan xarici yardıma (o cümlədən Qərbin silah tədarükünə) baxmayaraq, Azərbaycanla silahlanma yarışını davam etdirə bilməyəcək. Qeyd etmək vacibdir ki, bu bəyanat Bakının fikrincə, Azərbaycanın xeyrinə olan hərbi balansın qiymətləndirilməsinə əsaslanır.

Prezident Azərbaycanın hərbi üstünlüyünə inamını saxlayır və qeyd edir ki, Ermənistan Qərb dövlətlərinin dəstəyinə baxmayaraq, Azərbaycanla silah sahəsində rəqabət aparmaq iqtidarında deyil. Bu bəyanat Ermənistanın Azərbaycanla tam silahlı mübarizə aparmaq qabiliyyətini şübhə altına alır və bu, prezidentin nöqteyi-nəzərindən istənilən təxribatı puç edir. O, həmçinin Ermənistana xəbərdarlıq edir ki, hətta Qərb dövlətlərinin dəstəyi ilə belə Azərbaycana qarşı təxribatlar uğurlu nəticələrə gətirib çıxarmayacaq və Ermənistanın özü üçün də ciddi nəticələrə gətirib çıxaracaq.

Prezident Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh müqaviləsi üzrə danışıqların irəlilədiyini və razılaşmaların əhəmiyyətli hissəsinin əldə olunduğunu, lakin iki əsas mübahisə məqamının qaldığını deyir. Onlardan biri qarşılıqlı iddialara, digəri isə sərhəddə xarici müşahidəçilərin yerləşdirilməsinə aiddir.

Sülh müqaviləsinin şərtləri üzrə danışıqlarda irəliləyiş əhəmiyyətli görünür, xüsusən nəzərə alsaq ki, 17 maddədən 15-i artıq razılaşdırılıb. Bununla belə, qalan iki maddə sülh sazişinin yekun qəbuluna təsir göstərə biləcək mühüm siyasi məsələlərdir.

Azərbaycan münaqişə illərində dəymiş böyük zərəri (prezidentin sözlərinə görə, 150 milyard dollardan çox) nəzərə alsaq, bu, kompromis ola biləcək qarşılıqlı iddialardan imtina etməyi təklif edir. Bu təklif gələcəkdə mübahisələrin beynəlxalq məhkəmələrə müraciət etmədən həlli üçün əsas ola bilər.

Bu məsələnin əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, Azərbaycan Aİ və digər ölkələrdən müşahidəçilərin getdikcə artması ilə razılaşmır, onun fikrincə, bu, bir növ NATO infrastrukturuna çevrilir. Bu məqam danışıqlarda əngəl ola bilər, çünki Ermənistan üçün sərhəddə beynəlxalq müşahidəçilərin olması təhlükəsizliyin təminatı və gərginliyin qarşısının alınmasıdır. Lakin Azərbaycan üçün bu, NATO-nun regional məsələlərə müdaxiləsi təhlükəsi kimi qəbul edilir.

Müşahidəçilərin yerləşdirilməsi problemi münasibətlərin normallaşması prosesini çətinləşdirir, çünki Azərbaycan üçün bu, suverenlik və təhlükəsizlik məsələsidir, Ermənistan üçün isə beynəlxalq ictimaiyyətin zəmanətidir. Bu məsələ həm də Fransanın və digər Qərb dövlətlərinin bu proseslərdə rolunu şübhə altına alır, çünki müşahidəçilərin Azərbaycanla razılaşmadan davam etməsi danışıqların prinsiplərinin pozulması kimi qəbul edilə bilər.

Azərbaycan prezidenti Fransa və ABŞ-ı Ermənistanı dəstəklədiklərinə görə haqlı olaraq tənqid etdi və bu dəstəyin münaqişələr zamanı real yardıma səbəb olmadığını açıqladı. Maraqlıdır ki, Fransanın dəstəyinə baxmayaraq, onun Ermənistana real hərbi yardım göstərilməsi mümkünsüz görünür. Çünki Makron 2020 və 2023-cü illərdə Ermənistanın yalnız “əlini tutdu”, lakin real hərbi dəstək vermədi.

Bu bəyanat Azərbaycanın Ermənistana Qərb dövlətləri tərəfindən artan dəstəyindən narazılığını vurğulayır və bu, hərbi vəziyyətin dəyişməsinə gətirib çıxarmayan qeyri-adekvat dəstək kimi qəbul edilir. Azərbaycan göstərir ki, Fransa və ABŞ-ın diplomatik dəstəyinə baxmayaraq, Azərbaycanla münaqişələr kontekstində Ermənistanın təhlükəsizliyini təmin etmək üçün real addımlar görünmür.

Azərbaycan öz hərbi üstünlüyünə arxayındır və Ermənistanın silahlanma yarışını davam etdirə bilməyəcəyinə əmindir. Danışıqlarda əhəmiyyətli irəliləyişlərə baxmayaraq, mübahisəli məsələlər (qarşılıqlı iddialar və müşahidəçilər) münasibətlərin yekun normallaşmasına maneə ola bilər. Azərbaycan regionda sabitlik üçün real fayda görmədən Ermənistanın Fransa və ABŞ-dan dəstəyindən narazılığını bildirir. Bütün bu məqamlar onu göstərir ki, Azərbaycan regionda təhlükəsizliyin və sabitliyin təmin edilməsi ilə müqayisədə sülh sazişlərinə mühüm, lakin yenə də ikinci dərəcəli məqsəd kimi baxaraq, öz hərbi qüdrətini bundan sonra da artıracaq və danışıqlarda öz maraqlarını israrla irəli sürəcək.

Azərbaycan prezidentinin bəyanatlarında həm Ermənistanla dövlətlərarası münasibətlərə, həm də münaqişənin həlli kontekstində daxili siyasi proseslərə aid olan bir neçə əsas siyasi və sosial aspektə toxunulur.

Azərbaycan prezidenti münasibətlərin yekun şəkildə normallaşması üçün Ermənistan konstitusiyasının dəyişilməsi zərurətini bir daha gündəmə gətirib. Çünki orada Azərbaycana, o cümlədən Ermənistanın tərkibində tanınan Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinə qarşı ərazi iddialarına istinad var.

Azərbaycanın bu tələbi İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Azərbaycanın Qarabağ üzərində nəzarəti bərpa etdiyi yeni status-kvonu möhkəmləndirmək istəyinə əsaslanır. Ermənistan Konstitusiyasında ərazi iddialarına istinad münaqişənin yekun həllinə və sülh müqaviləsinə maneə kimi qəbul edilir. Bu tələbdə vurğulanır ki, Bakının nəzərində Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün tanınması münasibətlərin tam normallaşması üçün zəruri addımdır.

Prezident bildirir ki, Azərbaycan Qarabağ probleminin həlli üçün yaradılmış ATƏT-in Minsk Qrupunun ləğv edilməsində israrlıdır, çünki onun fikrincə, qrup funksionallığını itirib və artıq öz rolunu yerinə yetirmir.

ATƏT-in Minsk Qrupu həqiqətən də 2020-ci ildə aktiv hərbi əməliyyatlar başa çatdıqdan sonra çətin vəziyyətə düşüb, çünki münaqişənin genişlənməsinin qarşısını ala bilməyib və onun fəaliyyəti səmərəsiz hesab olunur. Azərbaycan bu qruplaşmaya artıq lazım olmayan keçmişin yadigarları kimi baxır, çünki tərəflər artıq Qarabağdakı faktiki vəziyyətin Azərbaycanın xeyrinə dəyişdiyi yeni real vəziyyətə gəliblər.

Minsk Qrupunun kənarlaşdırılması həm də Azərbaycanın beynəlxalq vasitəçilikdən birtərəfli həll yoluna keçidini simvollaşdırır ki, bu da regionda dəyişmiş qüvvələr balansını əks etdirir. Ermənistan üçün Minsk Qrupundan imtina onun bu münaqişədə uduzduğunu və yeni sülh nizamının qəbul edilməsinin zəruriliyini təsdiq edən addım ola bilər.

Prezident qeyd edir ki, silahlanma yarışı sülh müqaviləsinin tərkib hissəsi olmasa da, Ermənistanla digər qarşılıqlı fəaliyyət formatı çərçivəsində davam edəcək. O, Azərbaycanın region üçün zərərli hesab etdiyi Ermənistana silah tədarükünün davam etdirilməsindən narahatlığını bildirir.

Bu bəyanat sülh müqaviləsi bağlamaq cəhdlərinə baxmayaraq, Ermənistanla münasibətlərin gərginliyini vurğulayır. Xüsusilə Ermənistanın Fransa və ABŞ kimi Qərb dövlətləri ilə münasibətlərini gücləndirdiyini nəzərə alsaq, Azərbaycan açıq şəkildə erməni silahları ilə təhlükə hiss edir. Azərbaycan bunu özünə hərbi təzyiq yaratmaq cəhdi kimi qiymətləndirir. Bu, həm də Azərbaycan prezidentinin rəsmi sülh müqaviləsi imzalansa belə, silahlanma yarışının yenidən arta biləcəyindən narahatlığını əks etdirir. Prezident vurğulayır ki, bu cür hərəkətlər Ermənistanın özünə zərər verə bilər, çünki iqtisadi tükənməyə və xarici təzyiqlərin artmasına səbəb ola bilər.

Prezident vurğulayır ki, Azərbaycan Qarabağın erməni əhalisinə vətəndaşlıq, əmək və sosial təminat hüquqlarını özündə əks etdirən reinteqrasiya proqramı təklif edib. Lakin buna baxmayaraq, Qarabağın erməni əhalisinin əksəriyyəti bu təklifdən imtina edərək bölgəni tərk edib.

Reinteqrasiya proqramının ictimai təqdimatı Bakının bütün qalan ermənilərə hüquq və imkanlar verməyə hazır olduğunu nümayiş etdirmək məqsədi daşıyır ki, bu da dinc yanaşı yaşamaya doğru addım kimi qəbul edilməlidir. Lakin əhalinin əhəmiyyətli hissəsinin bu təklifi rədd etməsi, eləcə də diaspora tərəfindən erməni mövqeyinin davamlı şəkildə dəstəklənməsi reinteqrasiya prosesindəki çətinlikləri və etniklərarası münasibətlərdə mümkün uzunmüddətli problemləri önə çıxarır.

Prezident həmçinin eyham vurur ki, qalan ermənilər Azərbaycandan sosial və tibbi xidmətlər alırlar ki, bu da mehriban qonşuluq və vətəndaşlara qayğı lehinə arqument kimi istifadə oluna bilər. Bu, Qarabağın “müstəqil” ərazi olması ideyası ilə ziddiyyət təşkil edir və bu doğru deyil.

Prezident 1990-cı illərdə Ermənistandan deportasiya olunmuş azərbaycanlıların tarixi torpaqlarına qayıtmasının, bununla bağlı Paşinyan hökumətinin görməli olduğu işləri bir daha bəyan etdi. Bu təklif reinteqrasiya prosesinin ikitərəfli xarakterini və qarşılıqlı güzəştlərin zəruriliyini vurğulayır.

Sülh nizamlanması kontekstində bu tələb təkcə ermənilərin Azərbaycana reinteqrasiyasının deyil, həm də azərbaycanlıların Ermənistana qayıtmasının zəruriliyini vurğulayır. Bu, daha dərin və hərtərəfli uzlaşmaya doğru bir addımdır, baxmayaraq ki, onun həyata keçirilməsi yaxın gələcəkdə mümkün deyil. Məsələnin mürəkkəbliyindən, mümkün siyasi və sosial ziddiyyətlərdən xəbər verən bu təklifə Ermənistan hələ də cavab verməyib.

Prezident vurğulayır ki, sülh yalnız sülh müqaviləsinin imzalanması ilə məhdudlaşmır, ictimai konsensus, eləcə də regiondakı bütün etnik qrupların hüquqlarının tanınması və hörmət edilməsini ehtiva edir. Bu bəyanat zaman, dözümlülük və xalqlar arasında konstruktiv qarşılıqlı fəaliyyət tələb edən sülhün bərpası prosesinə daha geniş baxışı əks etdirir.

Azərbaycan Prezidentinin çıxışı təhlükəsizlik və sabitliyə mümkün təhdidlərdən dərin narahatlığını nümayiş etdirir, həmçinin ölkənin ərazi bütövlüyünü möhkəmləndirmək və sülh yolu ilə nizamlanmanın təfsirini irəli sürmək əzmini vurğulayır. Prezident sülh müqaviləsinin şərtləri kimi Ermənistan Konstitusiyasına dəyişiklikləri və ATƏT-in Minsk qrupunun ləğvini tələb edir, Azərbaycanın danışıqlara nəzarət etmək və münaqişədə qələbəsini möhkəmləndirmək cəhdini vurğulayır.

Azərbaycan Prezidentinin bu çıxışında təkcə Azərbaycanı deyil, bütün Qafqazı narahat edən daxili siyasət və xarici çağırışlarla bağlı mühüm məsələlərə toxunulur.

Prezident həmçinin, Gürcüstanda sabitliyin Azərbaycan üçün əhəmiyyətini vurğulayır. O qeyd edir ki, qonşu ölkədəki siyasi qeyri-sabitlik Azərbaycan üçün mənfi nəticələrə səbəb ola bilər, çünki bu, regional təhlükəsizliyi təhdid edir və kənar müdaxiləni təşviq edir. Prezident Gürcüstanda vəziyyətin sabitləşməsindən məmnunluğunu ifadə edir və bu münasibətlərin inkişafını dəstəkləyir.

Bu bəyanat Gürcüstanın Qafqaz regionunda Azərbaycan üçün strateji tərəfdaş kimi əhəmiyyətini göstərir. Gürcüstan Qafqazda sabitliyin təmin edilməsində mühüm rol oynayır, Rusiya ilə Azərbaycan arasında regionun enerji və nəqliyyat infrastrukturunda mühüm həlqədir. Digər ölkələr kimi Azərbaycan üçün də Gürcüstanın sabitliyi əsas amildir, çünki Gürcüstanda siyasi qeyri-sabitlik və ya kənar müdaxilə xarici təsirin artmasına gətirib çıxara bilər ki, bu da Azərbaycanın regionda mövqeyini zəiflədir.

Prezident Gürcüstanda Qərb dövlətləri tərəfindən maliyyələşdirilən qeyri-hökumət təşkilatlarının (QHT) fəaliyyəti ilə bağlı məsələ qaldırır. O qeyd edir ki, bu maliyyə daxili siyasətə və ictimai proseslərə təsir edə bilər. Prezident narahatlığını ifadə edir ki, QHT-lər əhəmiyyətli məbləğdə pul alır və onların işi milli maraqlara uyğun deyil.

Burada Azərbaycan Prezidenti xaricdən maliyyələşməyə nəzarətin vacibliyini vurğulayır. Azərbaycan daxili işlərə xarici təsirlərin qarşısını almaq üçün bu cür təcrübələri dayandırıb. Bu bəyanat Azərbaycanın daxili siyasətinə kənar müdaxilələrdən qaçmaq və xarici təsirləri tənzimləməklə suverenliyini təmin etmək istəyini vurğulayır.

Xarici təsir və onun suverenlik və siyasi müstəqillik üçün nəticələri məsələsi Gürcüstan kontekstində Prezidentin qaldırdığı əsas mövzudur. Onun sözlərinə görə, ABŞ kimi ölkələr öz qrant proqramları ilə təzyiq göstərir və Azərbaycan bundan yayınmağa üstünlük verir. Bu, həm də postsovet məkanında Qərbin təsirini azaltmaq üçün daha geniş strategiyanın bir hissəsi ola bilər.

Prezident İlham Əliyev Fransanı və şəxsən prezident Makronu Gürcüstanın daxili işlərinə, xüsusən Notr-Dam Katedralindəki mərasim kimi hadisələr kontekstində fəal şəkildə müdaxilə etdiklərinə görə tənqid edir. O, Makronun hərəkətlərinin Fransanın Qafqazda təsirini dərinləşdirmək cəhdi kimi qəbul oluna biləcəyinə işarə edir.

Makronun “xarici müdaxiləçi” obrazı Azərbaycan və onun müttəfiqlərinin Qərb güclərini Qafqaz ölkələrinin suverenliyini pozanlar kimi gördükləri daha geniş münaqişəni vurğulayır. Bu bəyanatda həm də bu strateji əhəmiyyətli regionda nüfuz uğrunda mübarizəyə diqqət yetirilir.

Azərbaycan prezidenti Gürcüstanın ABŞ, Fransa, Rusiya və Türkiyə kimi müxtəlif böyük dövlətlərin maraqlarının rəqabət apardığı “Qafqaz uğrunda döyüşdə” mühüm roluna diqqət çəkib. Deyə bilərik ki, Azərbaycan, faktiki olaraq KTMT-ni tərk etmiş və hazırda Qərbə yönəlmiş Ermənistandan fərqli olaraq, “özünü müdafiə etməyi bilən” müstəqil oyunçudur.

Bu bəyanat Azərbaycanın qərarların qəbulunda, xüsusən də xarici və təhlükəsizlik siyasəti kontekstində daha çox müstəqillik istəyini ifadə edir. Azərbaycan Rusiya və Türkiyə ilə münasibətlərdə ənənəvi roluna baxmayaraq, milli təhlükəsizliyə və suverenliyə təhdid kimi qəbul edilən Qərb təsirinin artması ilə bağlı narahatlığını ifadə edir.

Azərbaycan Prezidentinin çıxışı daxili və xarici siyasətin idarə olunmasına strateji yanaşma nümayiş etdirir, həmçinin suverenliyin və xarici təsirlərə nəzarətin vacibliyini vurğulayır. O, bütün Qafqazın sabitliyinin mühüm komponenti kimi Gürcüstanın sabitliyinə diqqət yetirir və Qərb dövlətlərinin regionun işlərinə qarışmasından narahatlığını ifadə edir. Eyni zamanda, prezident qərarların qəbul edilməsində və Qafqaz siyasətində öz mövqeyinin möhkəmləndirilməsində Azərbaycanın müstəqilliyi ideyasını təbliğ edir, Gürcüstan isə regional sabitliyin təmin edilməsində əsas tərəfdaş olaraq qalır. Bu çıxış həm də daha geniş geosiyasi mənzərəni əks etdirir, burada Azərbaycan öz müstəqilliyini möhkəmləndirməyə və milli maraqlarını xarici, xüsusən də Qərb ölkələrindən gələn təhlükələrdən qorumağa çalışır.