CROSSMEDIA - Analitik İnformasiya Portalı

Araşdırma

10:52 26.05.2025

İslam aləminin ilk firqələri və kəlam məktəbləri: Xaricilər və Mürciə

5051

Qurani-Kərimin strukturunda kainatın mənşəyi, insanın yaradılışı, əxlaqın əsas prinsipləri, cəmiyyətin tarixi inkişafı və digər fundamental metafizik, etik və sosial məsələlər müxtəlif səviyyələrdə izah olunur. Bu izahlar bəzi hallarda açıq və birbaşa ifadə edilərkən, digər hallarda isə, rəmzi və metaforik dillə təqdim edilir. Metaforik ifadələr, xüsusilə insan idrakının təbii məhdudiyyətləri və mücərrəd həqiqətləri anlamaqda çətinlik çəkməsi nəzərə alınaraq seçilmişdir. Bu yanaşma, insan təcrübəsinə açıq biliklərin məntiqi transferi və dini mətnlərdə formalaşdırılması ilə əlaqədardır. Müqəddəs mətnlərdə aposteriori (təcrübəyə dayanan) biliklər — insanın duyğularla müşahidə edə biləcəyi gerçəkliklərə aid açıq təsvirlərlə yanaşı, insan təcrübəsinə tam açıq olmayan, ancaq ağıl və intuisiyanın vəhdəti vasitəsilə qəbul edilə biləcək transsendent həqiqətlər də müxtəlif metaforik formalarla çatdırılır. Müqəddəs mətnlərdə müxtəlif bilik formalarının (hissi, əqli, təcrübi və intuitiv) təbii sintezi məqsədilə həm literal (həqiqi) ifadə üsulundan, həm də allegorik və simvolik anlatımlardan istifadə edilmişdir. Bu isə, mətnin çoxqatlı hermenevtik təhlilinə imkan yaratmış və teoloji düşüncənin inkişafı üçün zəngin bir əsas formalaşdırmışdır.

PREZİDENTİN GÜNDƏLİYİ
metbuat-150-illiyi

SON XƏBƏRLƏR