Davos İqtisadi Forumu: Azərbaycan liderinə göstərilən ehtiram, Bakının siyasi balans nümunəsi

Bu günlərdə bütün dünyanın diqqəti İsveçrəyə  yönəlib. Belə ki İsveçrənin Davos şəhərində növbəti İqtisadi Forum keçirilir. Ötən əsrin 70-ci illərindən bəri hər il keçirilən Forum dünya liderlərinin bir araya gəlməsi, mühüm siyasi-iqtisadi, habelə təhlükəsizlik məsələlərini müzakirə edilməsi üçün mühüm fürsətdir. Təsadüfi deyil ki, demək olar, hər il Forumda mühüm bəyanatlar səsləndirilir, dünyanın taleyüklü məsələləri uğrunda fikir mübadiləsi aparılır. 

Bu  gün dünyada ciddi kataklizmlərin baş verdiyi, yeni dünya nizamının formalaşdığı bir vaxtda Davos İqtisadi Forumu xüsusi əhəmiyyətlidir. 

Azərbaycan Davos Forumunda ilk dəfə 30 il əvvəl, 1995-ci ilk dədə iştirak edib. O zaman Ulu Öndər Heydər Əliyev Azərbaycanı Davosda təmsil edib.

2007-ci ildən etibarən isə Prezident İlham Əliyev hər il müntəzəm olaraq tədbirdə iştirak edir. Bu, əlbəttə, təsadüfi deyil. Birbaşa olaraq Azərbaycanın regionda və dünyada müxtəlif sahələrdə, o cümlədən sosial-iqtisadi, siyasi, enerji, nəqliyyat və digər sahələrdə əldə olunan uğurlarla sıx bağlıdır. 

Məlum olduğu kimi, 2020-ci ildəki İkinci Qarabağ müharibəsi və 2023-cü ildəki antiterror tədbirlərindən sonra Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü təmin etdi. Bundan sonra regionda yeni reallıqlar yarandı. Azərbaycan nəinki bölgədə, həm də Cənubi Qafqazda oyun qaydalarını dəyişən aktora çevrildi. Bu gün bir çox nəhəng dövlətlər rəsmi Bakı ilə hesablaşırlar. 

Bu mənada Prezident İlham Əliyevin bu il Davosdakı görüşlərinə, çıxışlarına xüsusi diqqət yetirilməlidir. Yanvarın 20-də başlayan və sabah başa çatacaq forum çərvəsində ölkə lideri indiyə qədər bir sıra mühüm görüşlər keçirib. 

Ölkə liderinin ilk görüşdüyü şəxslərdən biri “OliverWyman Group” şirkətinin Baş icraçı direktoru Nik Stader olub. Nik Stader “OliverWyman Group” şirkətinin beynəlxalq strateji idarəedici şirkət olaraq ölkəmizdə müxtəlif qurumlarla mümkün əməkdaşlıq istiqamətlərinə toxunub, Azərbaycanın iqtisadi transformasiya prosesinin, sığorta, maliyyə bazarının müxtəlif istiqamətlərinin inkişafı, enerji sektorunda, o cümlədən ənənəvi və yaşıl enerji sahələrində həyata keçirilən layihələrə, kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracına, bölgədə yeni ticarət imkanlarını əhatə etməklə dəyər zəncirinin lokallaşdırılmasına maraq göstərdiklərini qeyd edib.

O, Azərbaycanın əldə etdiyi uğurları yüksək qiymətləndirib.

Bu, beynəlxalq səviyyəli təşkilatların Azərbaycana diqqətinin bariz nümunəsi kimi qiymətləndirilməlidir. Belə ki, rəsmi Bakı uzun illərdir Avropanın enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynayır.Bu baxımdan Prezident İlham Əliyevin “OliverWyman Group” şirkətinin dirktoru ilə görüş xüsusi əhəmiyyətli məsələdir. Tərəflərin müzakirə etdiyi məsələlərdən belə məlum olur ki, adı çəkilən şirkət Azərbaycanla əməkdaşlığa xüsusi önəm verir. Bu isə yeni əməkdaşlıq perspektivləri vəd etməklə yanaşı, həm də Azərbaycanın dünya enerji bazarındakı rolunun artmasına şərait yaradacaq. 

Forum çərçivəsində Prezident İlham Əliyevin görüşdüyü liderlərdən biri də Almaniya kansleri Olaf Şolts olub. Görüşdə Azərbaycan Prezidenti ilə Olaf Şoltsun əvvəlki görüşləri və aparılmış müzakirələr məmnunluqla xatırlanıb. Söhbət zamanı ikitərəfli münasibətlərə, eyni zamanda, Azərbaycanın Avropa İttifaqı ilə əməkdaşlığının inkişaf etdirilməsi perspektivlərinə dair fikir mübadiləsi aparılıb, qarşılıqlı maraq doğuran məsələlər müzakirə olunub.

Kansler Almaniyanın Cənubi Qafqaz regionunda davamlı sülhün və sabitliyin təmin olunması istiqamətində səyləri dəstəklədiyini bildirib. Həmçinin Almaniya Kansleri təyyarə qəzası ilə əlaqədar araşdırmaların gedişi ilə maraqlanıb.

Bir sıra, Avropa dövlətləri, o cümlədən Almaniya zaman-zaman Azərbaycana qarşı qərəzli mövqe ortaya qoyur, təxribatçı addımlar atır, yeni reallıqları qəbul etmək istəmirlər. Bu isə ikitərəfli münsibətlərdə ziddiyətlərlə maşhidə olunur. Buna baxmayaraq, bir neçə gün əvvəl ölkə liderləri arasında keçirilmiş görüşdən və müzakirə olunan məsələlərdən belə qənaətə gəlmək olar ki, Berlin Bakı ilə münasibtlərin pisləşməsində maraqlı deyil, əksinə, əlaqələrin inkişafına cəhd göstərir.

Prezident İlham Əliyevlə Şoltsun Cənubi Qafqazdakı sülh prosesini müzakirə etmələri xüsusi diqqət çəkir. Doğrudur ki, Qərb dövlətləri regional sülhlə bağlı özlərinin iddia etdiyi qədər səmimi deyil. Buna baxmayaraq, onlar, o cümlədən Almaniya Azərbaycanın maraqlarını, o cümlədən təhlükəsizlik maraqlarını görməzdən gələ də bilməz. Bu mənada əgər Berlin Bakı ilə münasibətləri inkişaf etdirmək istəyirsə, mütləq Cənubi Qafqazda yaranan yeni “oyun qaydalarını” qəbul etməlidir. 

Müzakirələr zamanı təyyarə qəzasına toxunulması da bir daha göstərir ki, Almaniya Azərbaycanla əməkdaşlığa xüsusi diqqət yetirir. Ona görə də baş verən mühüm proseslərlə bağlı mövqeyini göstərir. 

Forum çərçivəsində keçirilən bəzi görüşlər Azərbaycanın müstəqil və balanslı xarici siyasət kursunun təzahürü baxımından xüsusi qiymətləndirilməlidir. Belə ki, dövlət başçısı qarşı tərəfin təşəbbüsü ilə İsrail Prezidenti İsxak Hersoqla da görüşüb. Görüşdə Azərbaycan ilə İsrail arasında ikitərəfli münasibətlərin uğurla inkişaf etdiyi qeyd olunub. İsxak Hersoq ölkəmizə rəsmi səfərini məmnunluqla xatırlayıb.

Söhbət zamanı iqtisadi-ticari sahədə əməkdaşlığın yaxşı səviyyədə olduğu bildirilib, hökumətlərarası birgə komissiyanın işi yüksək qiymətləndirilib. Azərbaycanlılarla yəhudilər arasında ənənəvi, tarixi dostluq münasibətlərinin mövcud olduğu vurğulanıb, ölkəmizdə digər icmaların nümayəndələri ilə yanaşı, yəhudi icmasının nümayəndələrinin də sülh, əmin-amanlıq və qarşılıqlı anlaşma mühitində yaşamaları üçün hərtərəfli şəraitin yaradıldığı məmnunluqla qeyd edilib.

Məlum olduğu kimi, rəsmi Bakı Yaxın Şərqdəki durumla bağlı konkret mövqe ortaya qoyur: Fələstinin ərazi bütövlüyünü dəstəkləyir, müharibənin dayandırılmasına çalışır və ikidövlətli həll yolunu müdafiə edir. Buna baxmayaraq, Azərbaycan İsraillə də münasibətləri qoruyur.

İkinci bir tərəfdən, Davosda İlham Əliyevlə ukraynalı həmkarı Volodimir Zelenskinin görüşü də qeyd etdiyimiz məsələ kontekstindən xarakterikdir. Belə ki, Azərbaycan Şərqi Avropadakı müharibə ilə bağlı neytral mövqeyə sahib nadir oyunçulardandır. Bakı Moskva ilə münasibətləri qoruyur, Rusiyaya qarşı sanksiyalara qoşulmur. Eyni zamanda Ukraynanın ərazi bütövlüyünü də dəstəkləyir. 

İlham Əliyevlə Zelenskinin görüşündə siyasi, iqtisadi, humanitar sahələrdə əlaqələr, energetika sahəsində əməkdaşlıq və regional təhlükəsizlik məsələləri müzakirə olunub. Müzakirə gündəminin çoxistiqamətli olması göstərir ki, Kiyev Bakının regional proseslərdəki rolunu, hətta mümkün vasitəçilik imkanlarını yüksək qiymətləndirir. 

Azərbaycan lideri İlham Əliyev, həmçinin ABŞ-nin Xristian Liderlər Konqresinin rəhbəri Conni Mur ilə də görüşüb. Sözügedən görüşdə ən diqqətçəkən məsələlərdən biri Azərbaycan-ABŞ əlaqələrinin perspektivi ilə bağlıdır. Belə ki, İlham Əliyev Bayden-Blinken administrasiyası dövründə ABŞ tərəfindən Azərbaycana qarşı qərəzli münasibət göstərildiyini və bunun nəticəsində ikitərəfli əlaqələrin böhrana sürükləndiyini diqqətə çatdırıb. Prezident İlham Əliyev 907-ci düzəlişin yenidən bərpasını məhz elə Bayden-Blinken administrasiyasının nankorluğunun təzahürü kimi dəyərləndirib. Söhbət zamanı Azərbaycan ilə Tramp administrasiyası arasında gələcək əlaqələr məsələsi müzakirə olunub.

Əlbəttə, dövlət başçısının səsləndirdiyi fikirlər Tramp administrasiyası üçün ciddi siqnaldır. Əgər rəsmi Vaşinqton Bakı ilə əməkdaşlıqda maraqlıdırsa, onda Baydenin hakimiyyətinin Cənubi Qafqazla bağlı səhvlərindən dərs çıxarmalı, siyasətinə dəyişiklik etməlidir. Bu, ikitərəfli münasibətlər üçün müsbət tendensiya vəd edər. 

İlham Əliyev Davosda, həmçinin Xorvatiyanın Baş naziri  Andrey Plenkoviç,  İraq Kürdüstan Regionunun Baş naziri Məsrur Bərzani, “The Goldman Sachs Group Inc.” şirkətinin qlobal məsələlər üzrə prezidenti Cared Kohen və digərləri ilə görüşüb. Maraqlıdır ki, görüşlərin əksəriyyəti qarşı tərəfin təşəbbüsü ilə baş tutub. Bu, Azərbaycana göstərilən diqqətin və qlobal oyunçuların rəsmi Bakı ilə əməkdaşlıqda maraqlı olmasının bariz təzahürüdür

Prezident İlham Əliyevin Davosda görüşləri, yəqin ki, davam edəcək. İndidən ehtimal olar ki, Forum Azərbaycan üçün uğurlu bitəcək və yeni siyasi qələbə kimi tarixə düşəcək.

Kənan Novruzov