İsrail sülh və atəşkəs imkanlarını zəiflədir- RƏY
Yaxın Şərq regionunda illərdir davam edən siyasi və hərbi gərginlik son günlərdə yeni bir mərhələyə qədəm qoyub. İsrail Baş naziri Binyamin Netanyahunun Qəzza zolağına dərhal güclü zərbələr endirilməsi barədə verdiyi göstəriş beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini yenidən bu həssas bölgəyə yönəldib. Bu qərar, regionda onsuz da gərgin olan hərbi-siyasi balansı daha da pozmaqla yanaşı, münaqişənin yeni və daha dağıdıcı mərhələyə keçə biləcəyi ehtimalını da artırır.
Netanyahunun bu əmri İsrailin təhlükəsizlik siyasətində sərtləşmə və hərbi üstünlük konsepsiyasının davamı kimi qiymətləndirilir. Rəsmi Tel-Əviv bu addımı ölkə vətəndaşlarının təhlükəsizliyinin təminatı, habelə Həmasın hücum potensialının zəiflədilməsi zərurəti ilə əsaslandırır. Lakin digər tərəfdən, Qəzza zolağında baş verən bombardmanlar nəticəsində mülki əhalinin, xüsusilə qadın və uşaqların həyatına real təhlükə yaranır. Bu isə beynəlxalq hüquq normaları və humanitar prinsiplər baxımından ciddi narahatlıq doğurur.
Müşahidəçilər qeyd edirlər ki, İsrailin hərbi əməliyyatları artıq təkcə HƏMAS-la mübarizə çərçivəsində deyil, daha geniş siyasi strategiyanın tərkib hissəsinə çevrilib. Bu strategiya regionda İsrailin dominant mövqeyini möhkəmləndirmək, eyni zamanda daxili siyasi təzyiqləri neytrallaşdırmaq məqsədi daşıyır. Baş nazir Netanyahunun hökuməti son illərdə həm beynəlxalq arenada, həm də ölkə daxilində ciddi tənqidlərə məruz qaldığından, hərbi ritorikanın güclənməsi çoxlarının fikrincə, siyasi reytinqin qorunmasına yönəlmiş addım kimi də dəyərləndirilir.
Hadisələrin bu istiqamətdə inkişafı Qəzzadakı humanitar vəziyyəti daha da ağırlaşdırır. Əhalinin ərzaq, su və dərman təminatı kəskin şəkildə məhdudlaşır, infrastrukturlar dağıdılır, minlərlə insan evsiz qalır. Beynəlxalq təşkilatların və BMT-nin humanitar çağırışlarına baxmayaraq, tərəflər arasında atəşkəs perspektivi hələ ki, real görünmür.
Beləliklə, Netanyahunun əmri təkcə bir hərbi qərar deyil, həm də regionun geosiyasi gələcəyinə, beynəlxalq münasibətlər sisteminə və qlobal etik dəyərlərin reallaşmasına birbaşa təsir göstərən hadisədir. Bu vəziyyət bir daha göstərir ki, Yaxın Şərq münaqişəsinin həlli üçün sadəcə hərbi deyil, həm də siyasi, diplomatik və humanitar yanaşmaların uzlaşdırılması zəruridir.
Bu barədə Yaxın Şərq üzrə ekspert Vüqar Zifəroğlu Crossmedia.az-la öz fikirlərini bölüşüb: "İsrailin Qəzza zolağına qarşı yeni hərbi əməliyyat qərarı bölgədə onsuz da gərgin olan vəziyyəti daha da kəskinləşdirir. Netanyahu hökumətinin “dərhal və güclü zərbələr” əmri, qısamüddətli dövrdə İsrailin hərbi üstünlüyünü artırsa da, uzunmüddətli sülh və atəşkəs imkanlarını ciddi şəkildə zəiflədir. Bu addım İsrailin təhlükəsizlik strategiyasının “təzyiq yolu ilə sakitlik” prinsipinə əsaslanır yəni HƏMAS və digər silahlı qruplara ağır zərbə endirməklə onları fəaliyyət qabiliyyətindən salmaq niyyəti daşıyır. Lakin təcrübə göstərir ki, hərbi əməliyyatların intensivləşməsi daha çox itkilərə, Qəzzada humanitar böhranın dərinləşməsinə və beynəlxalq təzyiqlərin artmasına səbəb olur".
Ekspert, həmçinin belə bir şəraitdə vasitəçilərin xüsusilə ABŞ, Misir və Qətərin atəşkəsə dair diplomatik səylərinin çətinləşdirdiyini qeyd edib: "İsrailin əməliyyat qərarı həm də bölgədə “etimad böhranı” yaradır, tərəflər bir-birinin öhdəliklərinə inanmadığı üçün sülh danışıqlarından daha da uzaqlaşırlar. Nəticə etibarilə, əməliyyat İsrailə müvəqqəti taktiki üstünlük qazandırsa da, münaqişə balansını sabitlik istiqamətində deyil, uzunmüddətli qeyri-sabitlik istiqamətində dəyişir".
Elmir Heydərli
14:06 30.10.2025
Oxunuş sayı: 1816
