"İran ayağına güllə sıxır" : Hörmüz boğazı qərarı nə vəd edir?
İran parlamentinin Hörmüz boğazının bağlanması ilə bağlı qərar verməsi Yaxın Şərqdə onsuz da gərgin olan vəziyyəti daha da alovlandıra bilər. Regionun enerji marşrutlarında həlledici mövqeyə sahib bu boğazın bağlanması ehtimalı həm iqtisadi, həm də geosiyasi baxımdan ciddi suallar doğurur.
Məsələ ilə bağlı Crossmedia.az-a danışan politoloq Oqtay Qasımov bu qərarın həm regional, həm də qlobal təsirlərini şərh edib.
Politoloq öncə İranın belə bir addımı reallaşdırmaq imkanlarının nə dərəcədə real olduğunu qiymətləndirib. O bildirib ki, əgər bu addım gerçəkləşərsə, bu, qlobal iqtisadiyyata ciddi təsir göstərə bilər.
Onun sözlərinə görə, belə bir blokada təkcə dünya üçün deyil, həm də İranın özü üçün ağır nəticələrə səbəb olacaq: “İranın enerji resursları əsasən bu bölgədə yerləşir və ixracat da buradan həyata keçirilir. Bu isə İranın özünə qarşı ‘ayağına güllə sıxmaq’ kimi bir davranış olar”.
Qasımov qeyd edib ki, İranın strateji tərəfdaşı olan Çin də bu bölgə vasitəsilə enerji təminatı alır və bu yolun bağlanması Çin üçün də ciddi iqtisadi çətinliklər yarada bilər.
O, ABŞ, İsrail və digər güclərin reaksiyalarını da vacib amillərdən biri kimi göstərib. Onun fikrincə, Səudiyyə Ərəbistanı, Küveyt, İraq, Bəhreyn, BƏƏ kimi ölkələrin enerji ixracı da bu bölgədən keçdiyinə görə, vəziyyət son dərəcə həssasdır.
“Dünya enerji ehtiyatlarının dörddə biri məhz bu bölgədə hasil olunur. Belə bir addım enerji qiymətlərinin kəskin artmasına və qlobal iqtisadiyyata ciddi zərbə vurulmasına səbəb ola bilər”, – deyə o bildirib.
Politoloq əlavə edib ki, artıq Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri Çinə müraciət edərək İranın bu qərardan çəkindirilməsini istəyib: “Düşünürəm ki, belə bir cəhd olsa belə, bu, uzunmüddətli olmayacaq. İranın bu əraziləri bağlı saxlamaq imkanları məhduddur”.
Onun fikrincə, məsələ təkcə İran–ABŞ və ya İran–İsrail kontekstində deyil, dünyanın bir çox ölkəsinin maraqlarına toxunan qlobal xarakter daşıyır.
Zəhra Ağayeva
16:03 23.06.2025
Oxunuş sayı: 13954
