“Baş verən qarşıdurma təkcə İranı deyil, bütün region ölkələrini təsirləndirəcək” – PROSESLƏR NƏZARƏTDƏN ÇIXA BİLƏR
İsrail-İran müharibəsi səkkizinci gününə qədəm qoyarkən regionda gərginlik pik həddə çatıb. Artan itkilər, siyasi ittihamlar və qarşılıqlı hücumlarla müşayiət olunan bu silahlı qarşıdurma, təkcə tərəfləri deyil, bütün Yaxın Şərqi və qlobal gücləri də qaçılmaz şəkildə prosesə cəlb etməkdədir.
Mövzu ilə bağlı politoloq Natiq Miri Crossmedia.az-a açıqlama verib. O, bildirib ki, müşahidə olunan əsas məqam ondan ibarətdir ki, ilk günlərdə İsrailin çox ciddi əməliyyat hazırlıqları kontekstində böyük uğurlar əldə olunub. N.Mirinin sözlərinə görə, demək olar ki, bütün güc orqanlarının komandanlığı və rəhbərliyi məhv edilib.
Politoloq qeyd edib ki, bir çox obyektlər, xüsusilə də hərbi obyektlər və Natanz nüvə mərkəzi vurulub. “Təbii ki, söhbət yerin üst hissəsindəki mərkəzin binasının vurulmasından gedir” – deyə o əlavə edib.
Natiq Miri vurğulayıb ki, səkkizinci gündən etibarən bəlli olmağa başlayıb ki, bu cür davam edərsə, İsrail bu əməliyyatları başlamaqla istədiyi hədəflərə çata bilməyəcək. Onun sözlərinə görə, əgər məqsəd nüvə mərkəzlərini tamamilə sıradan çıxarmaqdırsa, bu mərkəzlərin yerin çox dərin qatlarında inşa olunduğu əvvəlcədən də məlum idi və sadə bombalarla onları məhv etmək mümkün deyil.
Politoloq qeyd edib ki, bu baxımdan qarşıdurmanın səkkizinci günündə prosesin demək olar ki, yerində saydığı müşahidə olunur. Lakin buna baxmayaraq, hərbi obyektlər, hərbi sənaye kompleksinə aid istehsal müəssisələri, raket anbarları və qurğular aşkar olunduqca məhv edilməyə davam edir.
N.Mirinin fikrincə, bunlar hərbi baxımdan İsrail adına doğru addımlar sayıla bilər. “Burada məsələ yalnız İranın raket potensialı ilə bağlı deyil. Həmin raketləri ata biləcək qurğuların məhvindən gedir. Bugün səkkizinci gündə belə İsrail bu qurğuları bir-bir aşkar edərək məhv edir” – deyə politoloq bildirib.
Politoloq vurğulayıb ki, İsrail kəşfiyyatının məlumatlarına əsasən, artıq bu qurğuların 50 faizinə qədəri tamamilə sıradan çıxarılıb. Bu isə o deməkdir ki, perspektiv baxımından İsrailin İranın mövqelərini zəiflətməsi mümkündür.
Natiq Miri əlavə edib ki, bu əməliyyatların tam hədəfinə çatması üçün yerin dərin qatlarında olan betonların deşilməsi və məhv edilməsinə ehtiyac var. Onun sözlərinə görə, bu da yalnız Amerika Birləşmiş Ştatlarının imkanları daxilindədir.
“Amerika Birləşmiş Ştatlarının GPU 57 adlı 13 tondan ağır bombaları var ki, bu bombalar 60 metr dərinliyinə qədər nüfuz edə bilir. Betonları parçalayıb orada yerləşən bütün obyektləri məhv edə bilir” – deyə politoloq bildirib.
N.Miri qeyd edib ki, bu fakt Amerika Birləşmiş Ştatlarının əməliyyata qoşulmasını zəruri edir: “Çünki ABŞ əməliyyat keçirməsə, bu günə qədər tökülən qanların, xərclənən milyardların heç bir əhəmiyyəti olmayacaq. Çünki nüvə mərkəzləri qaldığı yerdən davam edəcək, uran yenidən zənginləşdirilməyə davam edəcək və bu da İranı hər gün yeni nüvə bombası əldə etməyə daha da yaxınlaşdıracaq”.
Onun sözlərinə görə, bu səbəbdən ABŞ-nin belə bir əməliyyatı həyata keçirməsi olmazsa olmazdır. Lakin digər tərəfdən ABŞ-nin tərəddüdlərinin səbəbi də məlumdur.
Natiq Miri bildirib ki, ABŞ narahatdır ki, bu bombardımanın doğura biləcəyi nəticələr İranda böyük xaos yarada bilər. Bu xaos nəticəsində İran rejimi tamamilə dağılaraq süqut edə və ölkədə daxili müharibə və parçalanma başlaya bilər.
Politoloq qeyd edib ki, bu, Liviya ssenarisinin İranda təkrarlanması ehtimalını gündəmə gətirir. Onun sözlərinə görə, Donald Trampa təqdim olunan ABŞ kəşfiyyat hesabatları da təxminən bu kontekstdə hazırlanıb.
Bununla belə, N.Miri ehtimal edir ki, bu, məsələnin yalnız görünən tərəfidir və ola bilsin, ABŞ tərəfindən qəsdən belə informasiya və ya dezinformasiya yayılır. Onun fikrincə, bu, İranı aldatmaq və növbəti addımlarında çaşdırmaq üçün aparılan psixoloji müharibə ola bilər.
Natiq Miri xatırladıb ki, əməliyyatlar başlamamışdan öncə ABŞ İranla masada sülh danışıqları aparırdı və Donald Trampın dediyinə görə, açıq sülh müqaviləsi imzalanmağa yaxın idi. Məhz bu danışıqların davam etdiyi bir zamanda İsrailin qəfil bombardımanlara başlaması bütün planları dəyişdi.
Politoloq əlavə edib ki, bu gün ABŞ Administrasiyasının yaydığı informasiyalara və ya dezinformasiyalara əsaslanaraq konkret proqnozlar vermək çətindir. Onun sözlərinə görə, bu, növbəti bir yanıltma və ya aldadıcı proses ola bilər.
N.Miri vurğulayıb ki, baş verən qarşıdurma təkcə İranı deyil, bütün region ölkələrini təsirləndirir və təsirləndirəcək. Xüsusilə ABŞ və onun rəhbərlik etdiyi koalisiyanın – ən azından Böyük Britaniya və ehtimal olunan digər Avropa ölkələrinin bombardıman əməliyyatlarına qoşulması fonunda genişmiqyaslı dağıntılar və humanitar fəlakətlər qaçılmaz olacaq.
Politoloq qeyd edib ki, belə bir halda İranın bütün qonşu ölkələri bu humanitar böhranla üzləşəcək. Çünki insanlar müharibədən xilas olmaq üçün sərhədləri aşacaq və müharibə olmayan ölkələrə köç etməyə başlayacaqlar.
Natiq Miri bildirib ki, belə bir vəziyyətdə insanları silahla dayandırmaq mümkün olmayacaq. Onun sözlərinə görə, xüsusilə İranda 40-45 milyonluq cənubi azərbaycanlı və digər türk icmaları yaşayır və bu insanlara sərhədi bağlamaq mümkün deyil. “Bu günlərdə müharibənin ən çox təsir edəcəyi ölkələrdən biri də, Vətənimiz Azərbaycandır” – deyə politoloq əlavə edib.
Sonda N.Miri vurğulayıb ki, müharibə o qədər qısa müddətli və sürətli olmalıdır ki, bombardımanların mülki infrastruktura, yaşayış məntəqələrinə və insanların kütləvi toplandığı yerlərə təsiri olmasın. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan bu istiqamətdə də İsrail rəhbərliyinə müraciət edib.
Fatimə Nəbiyeva
15:10 20.06.2025
Oxunuş sayı: 934
