Xəbərdarlıq: “İran-İsrail hərbi toqquşması daha genişmiqyaslı müharibəyə çevrilə bilər”
İsrail-İran qarşıdurması artıq regional münaqişədən çıxaraq qlobal güclərin maraqlarını kəsişdiyi bir geosiyasi böhran halını alıb. Müharibənin davam etməsi, nəinki Yaxın Şərqin, həm də beynəlxalq təhlükəsizlik sisteminin gələcəyini müəyyənləşdirə bilər. Perspektivdə qütbləşmənin güclənməsi və bunun üçüncü dünya müharibəsinə çevrilməsi istisna deyil.
Mümkün perspektiv barədə Crossmedia.az-a danışan siyasi şərhçi Turab Rzayev deyib ki, Yaxın Şərqdəki gərginlik istənilən an daha böyük müharibəyə çevrilə bilər: “Hazırda bu qarşıdurmanı müharibə adlandırmaq doğru olmaz. Hələlik biz toqquşmadan danışa bilərik. Ancaq vəziyyət elə sürətlə dəyişir ki, bu toqquşma çox tezliklə genişmiqyaslı müharibəyə çevrilə bilər. Hər iki tərəf – həm İran, həm də İsrail – hazırkı proseslərə müəyyən mənada hazır və həvəsli görünür. İsrail bu əməliyyatların yalnız bir neçə gün, maksimum iki həftə davam edəcəyini açıqlamışdı. Bunun qarşılığında isə İran bildirib ki, on üç-on dörd gün ərzində İsraili raket atəşinə tutacaq. Bu isə göstərir ki, tərəflər hərbi əməliyyatların hələlik müvəqqəti xarakter daşıdığını desələr də, real vəziyyət daha təhlükəli istiqamətə gedə bilər”.
T. Rzayev qeyd edib ki, istənilən an İranın İsrailə atdığı cavab hücumları daha genişmiqyaslı hərbi əməliyyatlara səbəb ola bilər: “Belə bir ssenaridə artıq söhbət sadəcə münaqişədən yox, açıq müharibədən gedəcək. İran bu prosesdə yalnız İsraillə kifayətlənməyə bilər. Belə ki, ABŞ-nin Yaxın Şərqdəki müttəfiqləri, o cümlədən ərəb ölkələrindəki hərbi bazalar və enerji maraqları da İslam Respublikasının hədəfinə çevrilə bilər. Qətər artıq buna hazırlıq görüb. İsrailin müdafiəsində ABŞ, Britaniya, Fransa və digər Qərb ölkələri faktiki olaraq iştirak edirlər. Bu isə göstərir ki, münaqişə artıq çoxdan iki ölkə arasındakı lokal qarşıdurma çərçivəsindən çıxaraq daha geniş beynəlxalq müstəviyə keçib”.
Müsahibimiz qeyd edib ki, İranda ballistik raket proqramının inkişafı və eyni zamanda bu ölkənin nüvə sənayesində əldə etdiyi irəliləyişlər bölgədəki mövcud status-kvonu dəyişə bilər: “İrandan atılan ballistik raketlər və bu ölkənin nüvə sənayesində əldə etdiyi irəliləyiş status-kvonu dəyişə bilər. Bu vəziyyət qlobal gücləri bir araya gətirib prosesi sabitləşdirməyə məcbur edə bilər. Əks halda, münaqişənin daha da dərinləşməsi və illərlə davam edəcək qeyri-sabitliyin yaranması ehtimalı artır. Əgər tərəflər geri addım atmasa və münaqişə nəzarətdən çıxarsa, biz İsrail–İraq və İsrail–Suriya münasibətlərinə bənzər bir ssenarini – uzunmüddətli hava bombalamaları və qarşılıqlı cavab zərbələri ilə müşayiət olunan silahlı toqquşmalar dövrünü görə bilərik”.
Fatimə Nəbiyeva
19:38 14.06.2025
Oxunuş sayı: 1426
