Bu proses dərslik siyasətinin gələcək inkişafına müsbət təsir göstərəcək - Ekspert
Milli Məclisdə yaxın günlərdə mühüm bir ictimai dinləmə keçiriləcək. Bu dinləmə Azərbaycan dili, ədəbiyyat və ingilis dili dərslikləri ilə bağlı olacaq və ölkədə təhsil sahəsində aparılan yeniliklərin, dərsliklərin keyfiyyətinin və tədris prosesinin təkmilləşdirilməsinin müzakirəsinə imkan yaradacaq.
Bugünkü iclasda məlumat verən Milli Məclisin Elm və Təhsil Komitəsinin sədri Anar İsgəndərov bildirib ki, ingilis dili dərsliklərinin siyahıya salınması ilə bağlı təşəbbüsü elm və təhsil naziri Emin Əmrullayev irəli sürüb. Nazir özü də ictimai dinləmədə şəxsən iştirak edəcəyini açıqlayıb və dərsliklərin seçim prosesi, elmi əsasları və tədrisə təsirləri barədə müzakirələrdə iştirak edəcək.
Belə tədbirlər, həm müəllimlər, həm valideynlər, həm də təhsil ekspertləri üçün dərsliklərin keyfiyyətini yaxından izləmək və fikir mübadiləsi aparmaq baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir. Eyni zamanda, bu, ölkədə təhsil siyasətinin şəffaf və demokratik əsaslarla həyata keçirildiyini bir daha təsdiqləyir.
Məsələ ilə bağlı Crossmedia.az-a açıqlama verən təhsil üzrə ekspert Kamran Əsədov Milli Məclisdə Azərbaycan dili, ədəbiyyat və ingilis dili dərslikləri ilə bağlı ictimai dinləmənin keçirilməsinin ölkədə təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsi istiqamətində mühüm addım olduğunu qeyd edib: "Təhlil göstərir ki, dərsliklər üzərində açıq müzakirələrin təşkili, onların təkcə müəllimlər və şagirdlər üçün deyil, həm də cəmiyyətin bütün təbəqələri üçün müzakirəyə çıxarılması təhsil prosesinə ictimai etimadı artırır. Son illərdə Elm və Təhsil Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilən islahatların mühüm istiqamətlərindən biri də dərslik siyasətində şəffaflıq və dayanıqlı keyfiyyət təminatıdır. Bu baxımdan, ictimai dinləmələrin təşkili həm qanunvericilik, həm də pedaqoji baxımdan əhəmiyyətlidir.
Statistika göstərir ki, hazırda orta məktəblərdə təxminən 1,6 milyon şagird təhsil alır və onların hər biri illik olaraq 10-dan çox dərslikdən istifadə edir. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, təkcə 2023-cü ildə ölkə üzrə ümumtəhsil məktəblərinə 13 milyon nüsxədən çox dərslik paylanıb. Bu miqyas dərsliklərin həm keyfiyyət, həm məzmun, həm də metodoloji baxımdan mükəmməl olmasını zəruri edir. “Təhsil qanunu”nun 21-ci maddəsinə əsasən, ümumtəhsil məktəblərində istifadə edilən dərsliklər dövlət tərəfindən təsdiqlənir və onların hazırlanması dövlət siyasətinin tərkib hissəsi sayılır. Bu baxımdan, Milli Məclisdə ictimai dinləmə keçirilməsi həm qanunun tələbinə, həm də dövlətin təhsil siyasətinə uyğun addımdır.
Mənfi tərəflərdən biri ondan ibarətdir ki, indiyədək dərsliklərin hazırlanması və qiymətləndirilməsi prosesində bəzən müəllim və valideynlərin rəyi lazımi qədər nəzərə alınmayıb. Bu, dərsliklərin şagirdlərin yaş və idrak xüsusiyyətlərinə tam uyğun gəlməməsi ilə nəticələnib. Məsələn, nazir Emin Əmrullayev özü də dəfələrlə qeyd edib ki, tarix və ədəbiyyat dərsliklərinin dili şagirdlərin yaş səviyyəsinə uyğun deyil və bu da öyrənməni çətinləşdirir. Bundan başqa, ingilis dili dərsliklərində mövcud terminoloji uyğunsuzluqlar və mətnlərin qavranılmasında problemlər dəfələrlə ictimai müzakirələrdə səsləndirilib.
Müsbət tərəflər isə ondan ibarətdir ki, Nazirliyin təşəbbüsü ilə indi bu proses açıq müzakirəyə çıxarılır və ictimaiyyətin iştirakı təmin olunur. Nazir Emin Əmrullayevin ingilis dili dərsliklərinin də müzakirə siyahısına salınmasını şəxsən xahiş etməsi və dinləmədə iştirak edəcəyini bildirməsi bu məsələyə yüksək səviyyədə diqqətin göstəricisidir. Bu yanaşma təhsil siyasətində şəffaflığın artmasına, ictimaiyyətlə dövlət arasında körpünün möhkəmlənməsinə şərait yaradır.
Dünya təcrübəsinə nəzər salsaq, Finlandiya, Sinqapur və Estoniya kimi ölkələrdə dərsliklərin hazırlanması və tətbiqi prosesi geniş ictimai müzakirələrdən keçir, müəllimlər, valideynlər, müstəqil ekspertlər bu prosesə cəlb olunur. Bu modellərdə əsas məqsəd dərsliklərin təkcə bilik ötürən deyil, həm də düşünmə, yaradıcılıq və tənqidi yanaşma bacarıqlarını inkişaf etdirən vəsaitlərə çevrilməsidir. Azərbaycan da bu istiqamətdə addımlar ataraq, dərslik siyasətini beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırmağa çalışır. Gözlənilən dəyişikliklər sırasında dərsliklərin daha aydın və sadə dildə yazılması, vizual materialların artırılması, yaş qruplarına uyğunlaşdırılmış məzmunun tətbiqi və interaktiv elektron resurslarla əlaqələndirilməsi xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Dəyişməli olan əsas məsələ isə dərsliklərin imtahana hazırlıq aləti kimi deyil, şəxsiyyət formalaşdıran və yaradıcılığı təşviq edən vəsait kimi hazırlanmasıdır. Bu yanaşma həyata keçərsə, şagirdlərin dərsliklərə münasibəti də dəyişəcək və onlar sadəcə faktları əzbərləməkdən çox, düşünməyi, analiz etməyi öyrənəcəklər".
Ekspert həmçinin bu təşəbbüsün dərsliklərin keyfiyyətinin artmasında böyük rolu olacağını bildirib.
"Elm və Təhsil Nazirliyinin bu təşəbbüsünü yüksək qiymətləndirmək lazımdır. Çünki nazirliyin apardığı bu iş dərslik siyasətinin gələcək inkişafına müsbət təsir göstərəcək, müəllimlərin metodiki imkanlarını genişləndirəcək, şagirdlərin öyrənmə keyfiyyətini artıracaq. Nazirliyin ictimaiyyətlə birbaşa dialoq yolu seçməsi həm hesabatlılıq, həm də pedaqoji baxımdan mühüm nümunədir və bu, ölkə təhsilinin gələcəyi üçün əsaslı təməl yaradır"- deyə o bildirib.
Elmir Heydərli
16:25 26.09.2025
Oxunuş sayı: 4883
