Politoloq: “PKK artıq öz ideoloji xəttindən geri çəkilməyə məcbur qalır”
Son onilliklərdə Yaxın Şərq regionu mürəkkəb siyasi, etnik və təhlükəsizlik problemləri ilə qarşı-qarşıya qalmışdır. Bu problemlərin mərkəzində duran əsas aktorlardan biri də PKK terror təşkilatıdır. Uzun müddət ərzində regionda sabitliyi pozan, silahlı toqquşmalara səbəb olan və xüsusilə Türkiyənin milli təhlükəsizliyini ciddi təhdid edən PKK, təkcə hərbi deyil, həm də ideoloji və siyasi müstəvidə fəaliyyət göstərmişdir. Lakin XXI əsrin ikinci onilliyindən etibarən Türkiyənin bu təşkilata qarşı həyata keçirdiyi sərt və ardıcıl strategiya nəticəsində vəziyyət əhəmiyyətli dərəcədə dəyişmişdir. Hazırda PKK-nın regional təsir imkanları azalmaqdadır, təşkilat daxili və xarici siyasi meydanlarda geri çəkilməyə məcbur qalır. Bu məqalədə PKK-nın tarixi fəaliyyəti, ona qarşı aparılan mübarizə, beynəlxalq münasibətlər kontekstində yaşanan dəyişikliklər və regionda Türkiyənin təsiri ilə formalaşan yeni siyasi reallıqlar təhlil ediləcəkdir.
Politoloq Əhəd Məmmədli bu barədə Crossmedia.az-a danışıb. Onun sözlərinə görə bu, ümumilikdə böyük bir tarixi hadisədir: “PKK uzun illər ərzində ciddi hərbi və terror təşkilatı kimi fəaliyyət göstərmişdir. Təşkilat dünyanın dörd müxtəlif ölkəsində, xüsusilə də Türkiyədə genişmiqyaslı terror fəaliyyəti ilə məşğul olmuşdur. PKK-nın fəaliyyəti demək olar ki, Türkiyə ilə uzunmüddətli və fasiləsiz terror müharibəsi səviyyəsinə çatmışdır. Təxminən 40 ilə yaxın müddətdə təşkilat Türkiyəyə qarşı silahlı mübarizə aparmış və bu müddət ərzində Sovetlər Birliyi, ABŞ, İsrail, Fransa və Almaniya kimi bir sıra aparıcı dünya dövlətləri tərəfindən bilavasitə və ya dolayısı yollarla dəstəklənmişdir. Bu dəstək müəyyən dərəcədə bu gün də davam etməkdədir.Lakin bütün bu çətinliklərə baxmayaraq, Türkiyə– xüsusilə də Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan hakimiyyəti-2015–2016-cı illərdən etibarən – PKK-ya qarşı əvvəlcə ölkə daxilində, daha sonra isə Suriya və İraqda ciddi hərbi əməliyyatlara başlamışdır. Nəticə etibarilə, Türkiyə daxilində PKK-nın fəaliyyəti demək olar ki, tamamilə zərərsizləşdirilmiş, xarici bölgələrdə isə – Suriyada və İraqda – təşkilata dəfələrlə ağır zərbələr endirilmişdir. Bu əməliyyatlar bu gün də uğurla davam etdirilir”.
- Ekpert bildirib ki, siyasətdə və ümumilikdə ictimai həyatda əsas meyar reallıqdır. Reallıqlar bəzən insanları mövqelərini və baxışlarını köklü şəkildə dəyişməyə vadar edir: “Məsələn, Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan hakimiyyətə gəldiyi ilk illərdə "Qarabağ Ermənistandır" kimi sərt bəyanatlar səsləndirsə də, zaman keçdikcə reallıqların təsiri ilə bu mövqeyindən geri çəkilərək açıq şəkildə "Qarabağ Azərbaycandır" fikrini ifadə etmişdir. Bu hal bir daha təsdiqləyir ki, siyasətdə reallıqların diktəsi ilə mövqelər dəyişə bilir. Bu reallıqla bu gün PKK da üz-üzədir. Türkiyənin hərbi gücü və regional təsiri təşkilatı geri çəkilməyə məcbur edir. Məsələn, PKK-nın siyasi qanadının əsas simalarından biri olan Səlahəddin Dəmirtaş bu gün həbsdə olmasına baxmayaraq, Türkiyə dövlətçiliyi barədə müsbət fikirlər səsləndirir. Halbuki bir vaxtlar o, Türkiyə himni səslənəndə ayağa qalxmır, “Türkiyə” sözünü dilinə gətirməkdən çəkinir, yalnız “TC” ifadəsini istifadə edirdi. Bu gün isə vəziyyət tamamilə dəyişmişdir. Əsas məsələ ondan ibarətdir ki, güc siyasətdə və beynəlxalq münasibətlərdə həlledici faktordur. Dövlətlərarası və xalqlararası münasibətlərdə güc başlıca rol oynayır. Məhz bu səbəbdən, PKK artıq öz ideoloji xəttindən və əsas məqsədlərindən tədricən geri çəkilməyə məcbur qalır. Suriyada və İraqda təşkilatın adından imtina halları artmaqdadır, Türkiyənin ərazi bütövlüyünə qarşı iddialar isə zəifləməkdədir. Hazırda bu bölgələrdə fəaliyyət göstərən qurumlar muxtariyyət çərçivəsində varlıqlarını davam etdirməyə razılıq nümayiş etdirirlər”.
- O söyləyib ki, Suriyanın şimalı və İraqın şimalında fəaliyyət göstərən PKK, YPG və PYD kimi kommunist və ateist ideologiyalı siyasi qurumların təsiri minimuma endirilməlidir: “Onların əvəzinə İslam dəyərlərinə yaxın, Türkiyə ilə dost münasibətlərə malik olan kürd siyasi təşkilatları ön plana çıxarılmalıdır. Məsələn, İraqda Bərzani rəhbərliyinin Türkiyə ilə qurduğu yaxın münasibətlər nümunə göstərilə bilər. Oradakı idarəetmə strukturları bəzi hallarda Türkiyənin birbaşa dəstəyi ilə fəaliyyət göstərir, hətta əməkhaqları belə Ankara tərəfindən təmin olunur. Bu modelin Suriyada da tətbiqi məqsədəuyğundur. Türkiyənin siyasi və hərbi təsiri altında olan strukturların bölgədə möhkəmlənməsi həm Türkiyənin milli təhlükəsizlik maraqları, həm də regional sabitliyin təmin olunması baxımından vacib əhəmiyyət kəsb edir. Ankara bu istiqamətdə həm İraqda, həm də Suriyada ardıcıl və məqsədyönlü siyasət yürüdür və artıq bu siyasətin nəticələri müşahidə olunmağa başlanmışdır”.
- Ləman Həsənova
19:06 09.05.2025
Oxunuş sayı: 14676
