ABŞ NATO üçün təhdidə çevrilir…
NATO-nun 76 illik tarixində müxtəlif böhranlar yaşanıb, lakin hazırkı vəziyyət alyans üçün ən ciddi sınaqlardan biridir.
Crossmedia.az xəbər verir ki, bu barədə xarici KİV yazıb.
ABŞ Prezidenti Donald Trampın NATO-nun kollektiv müdafiə prinsipini sual altına alması və müttəfiqlərin müdafiəsinə yalnız “ödəyənlər” üçün zəmanət verəcəyini bildirməsi alyansın gələcəyini qeyri-müəyyən edib. Tramp administrasiyasının NATO-dan tamamilə çıxmaq ehtimalı da var. 2023-cü ildə ABŞ Konqresi prezidentin alyansdan çıxmasını qadağan edən qanun qəbul etsə də, administrasiyanın bunu gözardı edəcəyi təqdirdə, Ali Məhkəmənin müdaxilə edib-etməyəcəyi bəlli deyil.
Qeyd edək ki, ABŞ alyansın ən güclü üzvü və əsas təhlükəsizlik təminatçısı olub. NATO-nun kollektiv müdafiə sistemi əsasən ABŞ-nin hərbi qüdrətinə söykənir. Lakin Trampın siyasəti bu sistemi ciddi şəkildə sarsıdır.
Nəzəri olaraq, ABŞ NATO-dan çıxdıqdan sonra müqavilə digər 31 üzv üçün qüvvədə qalacaq. Lakin praktiki olaraq, ABŞ-nin rolu əvəzolunmazdır və bu boşluğu qısa zamanda doldurmaq çətin olacaq. Buna görə Avropa ölkələri daha çox vəsait ayırmalı, hərbi texnologiyalarını gücləndirməli və NATO-nun əsas qüvvəsini formalaşdırmalıdır. Məsələn, Almaniya və digər Avropa ölkələri müdafiə büdcələrini artırmaq üçün yeni qanunlar qəbul ediblər. Avropa İttifaqı da ümumi müdafiə üçün 150 milyard avro ayırmağa və müdafiə xərclərinə qoyulan məhdudiyyətləri aradan qaldırmağa qərar verib.
Bəzi sahələrdə, xüsusilə nüvə silahları məsələsində, ABŞ-nin tamamilə ayrılması qeyri-real görünür. Lakin Avropa ölkələri daha çox məsuliyyət götürərək alyansın mövcudluğunu təmin edə bilər.
NATO-nun gələcəyi qeyri-müəyyən olsa da, Avropa ölkələrinin öz təhlükəsizliyini təmin etmək üçün kifayət qədər potensialı var. ABŞ-siz NATO artıq reallığa çevrilə bilər və bu prosesin başlanğıcı üçün ən uyğun vaxt məhz indidir.
Xumar Emilqızı
20:00 29.03.2025
Oxunuş sayı: 12029
