Azərbaycan İsrail-İran münaqişəsində vasitəçi ola bilərmi: Fikirlər haçalanır
Yaxın Şərq yeni alov içindədir. İsrail və İran arasında alovlanan münaqişə təkcə bu iki ölkəni deyil, bütün regionu təhdid edən ciddi təhlükəyə çevrilib. Hərbi toqquşmaların bir neçə gündür davam etməsinə baxmayaraq, tərəflərin malik olduğu real güc balansı qarşıdurmanın miqyasını daha da böyüdə bilər. Bu qarşıdurma, xüsusilə də İranda yaşayan milyonlarla azərbaycanlının taleyi baxımından narahatedici hal alır. Belə bir gərgin fonda diqqət çəkən əsas suallardan biri də budur: Münaqişənin diplomatik həlli mümkündürmü? Əgər mümkündürsə, burada vasitəçi qismində çıxış edə biləcək ölkələrdən biri məhz Azərbaycan ola bilər. Həm Tehran, həm də Tel-Əvivlə münasibətləri qoruyub saxlayan Bakı üçün bu münaqişənin sülh yolu ilə həlli mühüm əhəmiyyət daşıyır. Bəs, Azərbaycan bu gərginlikdə vasitəçi qismində çıxış edə bilərmi?
Mövzu ilə bağlı politoloq Rufiz Hafizoğlu Crossmedia.az-a açıqlama verib: “Azərbaycanın İsraillə çox gözəl münasibətləri var. Həmçinin İranla da normal qonşuluq münasibətləri saxlanılır. Amma bu gün yaşanan hadisələrdə İran və İsrailin vasitəçi kimi Azərbaycana müraciət edəcəklərini düşünmürəm. Bunun bir sıra səbəbləri var. Əvvəlcə nəzərə almaq lazımdır ki, bu müharibənin arxitektoru İsrail deyil ABŞ-dir. ABŞ-nin razılığı olmasa heç bir halda İsrail İrana hücum etməz. İsrailin bu məsələdə Azərbaycana müraciət etməsi, Tel-Əvivlə Tehran arasında Bakının vasitəçilik etməsi real görünmür. Çünki buna ehtiyac duymurlar. Bu gün İranda olan rejimin Azərbaycanla normal münasibətlərinin olması birbaşa Azərbaycanın balanslı xarici siyasəti ilə bağlıdır. Ancaq İranın hərbi kəşfiyyat elitası heç bir halda Azərbaycanla normal siyasi müstəvidə danışmaq istəmirlər. Bu baxımdan Tehranın da bu məsələ ilə bağlı Bakıya müraciət etməsi inandırıcı görünmür. Azərbaycan heç şübhəsiz bir çox məsələlərdə vasitəçi kimi çıxış edə bilər. Biz bunu ölkə prezidenti İlham Əliyevin də timsalında görmüşdük. Son dönəmdə Suriyada İsrail və Türkiyə arasında münasibətlər gərginləşdikdə prezident İlham Əliyev bəyan etdi ki, biz bu məsələdə vasitəçi kimi çıxış etmişik. Müraciət edəcəkləri təqdirdə Bakı bu məsələdə ən uyğun və ən adekvat vasitəçi qismində çıxış edə bilər. Lakin real şəraitdə Omanın vasitəçi qismində çıxış etməsi daha real görünür”.
Politoloq Əliqismət Bədəlov isə açıqlamasında Azərbaycanın vasitəçi qismində çıxış edə biləcəyini bildirib: “Hazırda İsrail-İran arasında olan məsələ çox ciddidir və bu Azərbaycanı da narahat edir. İranın bizimlə həmsərhəd olduğunu və 30 milyon azərbaycanlının orda yaşadığını nəzərə alsaq deyə bilərik ki, onların problemi bizim də problemimizdir. Azərbaycanın hər iki tərəflə də normal münasibətləri var. Söz yox ki, 44 günlük Vətən Müharibəsində İran Azərbaycanı yox dolayı yolla Ermənistanı dəstəklədi. Lakin İsrail müharibə zamanı Azərbaycanın yanında idi. Bütün bunlara baxmayaraq İran-Azərbaycan münasibətləri tədricən düzəlməyə başladı. Xüsusən İran prezidenti Məsud Pezeşkianın Azərbaycana səfəri bütün dünya tərəfindən maraqla qarşılandı. İranda səfirliyimizə olan hücumdan sonra tərəflər arasında belə yüksək səviyyəli dialoq olmamışdı. İsrail-Azərbaycan arasındakı ikitərəfli münasibətlər də hər zaman yüksək səviyyədə olub. Bu münasibət qarşılıqlı maraqlara söykənib, regionda sülhün və əmin amanlığın inkişafına xidmət edir. Bu gün Azərbaycan İsrail-İran arasında olan münaqişənin dayandırılmasında vasitəçi ola bilər. Artıq məlumdur ki, Azərbaycan dünyada inkişaf edən dövlətlərdəndir. Prezident İlham Əliyev də dünyada sayılıb-seçilən liderlərdəndir. Bu vaxta qədər ölkə başçımız bir sıra məsələlərin həllində vasitəçilik edib və məqsədinə nail olub”.
Ayhan Ağarzayev
14:25 16.06.2025
Oxunuş sayı: 17632
