Dərin dənizdə, işıq olmadan oksigen yaradan mineral konsentrasiyaları tapılıb. Bu kəşf həyatın təkamülü və dərin dənizdə aparılacaq mədənçilik fəaliyyətlərinə təsirlər barədə yeni suallar doğurur.
Crossmedia.az "Nature Geoscience" jurnalında dərc olunmuş yeni bir araşdırmaya istinadən məlumat verir ki, dəniz dibində "qaranlıq oksigen" adı verilən heyrətamiz bir fenomeni ortaya çıxarıb. Bu tapıntıya görə, polimetalik düyünlər və metaldan ibarət çöküntülər işıq olmadan oksigen hasil edə bilir. Bu vəziyyət, həyatın təkamülü və dərin dənizdə mədənçilik fəaliyyətlərinin mümkün təsirləri barədə vacib suallar doğurur.
Oksigen necə yaranır?
Tədqiqatçılar, dərin okean çöküntülərindəki oksigen istehlakını ölçmək üçün apardıqları təcrübələrdə gözlənilməz bir nəticə ilə üzləşdilər. Oksigen səviyyələri azalmaq əvəzinə artırdı. Bu sirri araşdıran tədqiqatçılar, polimetalik düyünlərin və metal çöküntülərin oksigen yaratdığını kəşf etdilər. Bu düyünlər elektroliz adı verilən bir proses vasitəsilə suyu hidrogen və oksigenə parçalamaq üçün enerji yaradır. Düyünlərdəki metalların düzgün qarışığı və sıxlığı, elektrik cərəyanının keçməsinə və bu prosesin baş verməsinə imkan yaradır.
Həyat üçün "qaranlıq oksigen"
Oksigen, bildiyimiz kimi, mürəkkəb həyat üçün əsas elementdir. Fotosintez edən orqanizmlər həyatın təkamülündə əvəzsiz bir rol oynayıb, yan məhsul kimi oksigen istehsal ediblər. Lakin bu yeni kəşf göstərir ki, dəniz dibindəki düyünlər də biosferə əlavə oksigen mənbəyi təmin etmiş ola bilər. Bu, həyatın mənşəyi və təkamülü barədə biliklərimizi yenidən gözdən keçirməyimizi tələb edə bilər. Düyünlərin təkamülü necə təsirləndiyi və zamanla necə meydana gəldiyi kimi suallar, gələcək tədqiqatların əsas mövzusu olacaq.
Sevinc Abuşova
