Hindistanın Mərkəzi Asiya ilə əlaqələrində yeni bir yanaşma müşahidə olunur

Noyabrın 4-də Hindistan və Qazaxıstan kritik mineral olan titan şlaklarının istehsalı üzrə əməkdaşlıq haqqında mühüm bir razılaşmaya imza atdılar.  

Bu barədə Crossmedia.az thediplomat.com saytına istinadən xəbər verir. 

Indian Rare Earths Limited (IREL) və Qazaxıstanın Ust-Kamenoqorsk Titan və Maqnezium Zavodu (UKTMP), Hindistanın Odişa ştatında aşağı keyfiyyətli İlmenit ehtiyatlarını yüksək keyfiyyətli titan xammalına çevirmək üçün birgə müəssisə yaratmaq barədə razılığa gəldilər. IREUK Titanium Limited adlı bu müəssisə həm Hindistanın daxili titan ehtiyaclarını ödəmək, həm də tədarük zəncirini inkişaf etdirmək üçün mühüm addım hesab olunur.

Razılaşmaya əsasən, UKTMP texnologiya və kapital təmin edəcək, eyni zamanda istehsal olunan titanın bir hissəsini götürəcək. Bu əməkdaşlıq Hindistanın kritik minerallar sahəsində öz dəyər zəncirini inkişaf etdirmək səylərinin bir hissəsidir. Rəsmi açıqlamaya görə, bu təşəbbüs Hindistana valyuta ehtiyatlarını artırmağa və UKTMP-yə xammal təhlükəsizliyini təmin etməyə kömək edəcək.

Hindistanın kritik mineral sektorundakı əvvəlki cəhdləri nəticəsiz qaldığından, bu razılaşma xüsusilə əhəmiyyətlidir. Daha əvvəl mineral mədən hüquqlarının hərraca çıxarılması prosesi bahalı hasilat, texnoloji çatışmazlıqlar və köhnəlmiş təsnifat qaydalarına görə uğursuz olmuşdu. Mədən Nazirliyi bir çox hərracı maraq göstərən şirkətlərin olmaması səbəbindən ləğv etmək məcburiyyətində qalmışdı. Nəticədə Hindistan mineral tədarük zəncirinin gücləndirilməsi üçün xarici texnologiya və kapitaldan istifadə strategiyasını qəbul etdi. Bu kontekstdə Qazaxıstanla əməkdaşlıq Hindistan üçün mühüm bir dönüş nöqtəsidir.

Qazaxıstanın bu razılaşmadakı rolu həm də regionun iqtisadi inkişafını əks etdirir. Son illərdə ölkə elm, texnologiya və istehsalat sahələrində əhəmiyyətli irəliləyişlər əldə etmiş, dayanıqlı iqtisadi artım yolunda əhəmiyyətli addımlar atmışdır. Qazaxıstan yalnız mineral ehtiyatları ilə deyil, həm də bu ehtiyatların yüksək texnologiyalı emalı sahəsindəki uğurları ilə diqqət çəkir. UKTMP-nin məhsullarının tamamilə inkişaf etmiş ölkələrə ixrac edilməsi, Qazaxıstanın bu sahədə qazandığı texnoloji üstünlüyün bariz göstəricisidir.

Hindistanın Mərkəzi Asiya ilə əlaqələrində yeni bir yanaşma müşahidə olunur. Əvvəllər Hindistan regionu əsasən öz iqtisadi üstünlüyü üçün bir tərəfdaş olaraq görürdü. Ancaq bu gün Mərkəzi Asiya ölkələri iqtisadiyyatlarını şaxələndirərək daxili inkişafdan bazar liberallaşmasına keçid edir. Bölgədə xarici tərəfdaşların şaxələndirilməsinə yönəlmiş daha böyük bir regional təkan var. Hindistanın Qazaxıstanla titan sektorundakı əməkdaşlığı bu yeni yanaşmanın göstəricisidir.

Hindistanın bölgə ilə daha dərin strateji əlaqələr qurmaq səyləri uzun müddətdir ki, fiziki əlaqə yaratmaq çətinlikləri ilə üzləşmişdir. Beynəlxalq Şimal-Cənub Nəqliyyat Dəhlizi (INSTC) və Çabahar limanı kimi layihələr bu cəhdlərin əsasını təşkil edir, lakin irəliləyiş məhdud olmuşdur. Bununla belə, Hindistanın yeni iqtisadi və texnoloji əməkdaşlıq imkanlarından istifadə edərək regionda daha aktiv rol oynamağa çalışdığı görünür.

Kritik minerallar sahəsində Hindistan, ABŞ, Avstraliya və Fransa kimi ölkələrlə mövcud tərəfdaşlıqlarını davam etdirməkdə maraqlıdır. Bununla yanaşı, Qazaxıstan və digər Mərkəzi Asiya ölkələri ilə əməkdaşlıq bu sahədəki strateji məqsədlərə nail olmaq üçün vacib addımlar hesab olunur. Kəşfiyyatdan emala və təkrar emala qədər kritik mineralların tədarük zəncirinin gücləndirilməsi Hindistan üçün uzunmüddətli və mürəkkəb bir hədəfdir. Bu məqsədə çatmaq üçün Hindistan müxtəlif tərəfdaşlarla əlaqələrini genişləndirməkdə davam edəcək.

Hindistanın Qazaxıstanla bu yeni razılaşması təkcə iki ölkə arasında iqtisadi əlaqələrin inkişafını deyil, həm də Mərkəzi Asiya ilə daha geniş strateji əlaqələrin qurulması üçün mühüm bir addım hesab olunur. Regionda Hindistanın daha güclü mövqeyə malik olması üçün bu cür əməkdaşlıqlar böyük əhəmiyyət daşıyır.

Gülay Qəribova