" Zəngəzur dəhlizi İranın süni maneələrindən asılı olmayaraq açılacaq" - Açıqlama

Azərbaycan  Prezidentinin köməkçisi - Prezident Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev yanvarın 29-da ölkə KİV-inə müsahibəsində İranın bəzi ayətullahlarının Azərbaycana qarşı apardıqları kampaniyaya münasibət bildirərkən deyib ki, Azərbaycanla İran qonşu dövlətlərdir.

“Ölkələrimiz arasında dostluq və mehriban qonşuluq münasibətlərinin olması vacibdir”, - o əlavə edib.

Azərbaycan və İran arasında yaranmış siyasi gərginliyin sabitləşməsi gələcək zamana doğru necə olacağı qərəzli mövzudur. Azərbaycan rəsmiləri iki ölkə arasında münasibətlərin beynəlxalq arenada həll yolunu tapmasını vacib bilirlər.

Bu səbəbdən İranla münasibətləri stabilləşdirməyə çalışsalar da, rəsmi Tehran heç də humanist davranmağa çalışmır. Əksinə? Son illərdə İran mediasında Azərbaycan əleyhinə təbliğatın kəskin şəkildə artığını müşahidə edirik. Bu da öz növbəsində ikitərəfli münasibətlərə təsir edir.

Azərbaycan- İran münasibətlərinin gələcək perspektivləri barədə Crossmedia.az-a açıqlama verən politoloq Sədrəddin Soltanın sözlərinə görə, Azərbaycan müstəqillik qazandığı gündən etibarən İranla normal və mehriban münasibətlər qurmağa çalışıb: “Lakin İran hakimiyyətinin apardığı yanlış siyasət bu cəhdlərin reallaşmasına mane olub. Tehran hakimiyyəti Azərbaycana “böyük qardaş” kimi yanaşmaq, ölkə daxilində beşinci kolon formalaşdırmaq və Ermənistanın Azərbaycan torpaqlarını işğal etməsinə dəstək verməklə iki ölkə arasında münasibətlərin inkişafına əngəl törədib. Tehran hakimiyyətinin Azərbaycana münasibəti heç vaxt ardıcıl və müsbət olmayıb. Zaman-zaman dəyişkən mövqe sərgiləyən İran gah mehriban, gah isə düşmən mövqeyi nümayiş etdirib”.

S.Soltanın fikrincə, son dövrlərdə İran Cənubi Qafqazda yaranmış yeni vəziyyəti dəyərləndirməyə və daha real siyasət yürütməyə çalışır: “Lakin hadisələr göstərir ki, İran mediası, din xadimləri və xüsusilə, Ayətullah Seyid Əli Xameneinin nümayəndələri – imam cümələr Azərbaycana, Türkiyəyə və ümumilikdə türk dünyasına qarşı neqativ fikirlər səsləndirməkdə davam edirlər. Bu isə dövlətlərarası münasibətlərə ciddi zərbə vurur. İranın Azərbaycana qarşı qeyri-dost münasibətinin kökündə fars şovinizmi dayanır. Tehran hakimiyyəti türkləri özünə düşmən kimi görür və onlara qarşı mübarizəni prioritet hesab edir. Bunun nəticəsi olaraq, İranda Azərbaycan türkcəsində təhsilin və milli-mədəni haqların tanınması əngəllənir. Azərbaycan türkcəsinin dövlət dili statusu almasına icazə verilmir. Bu siyasətin əsas səbəblərindən biri də Cənubi Azərbaycan türklərinin Azərbaycanı özlərinə örnək bilməsidir. Digər bir səbəb isə İranın Azərbaycana “böyük qardaş” olmaq iddiasıdır”.

Onun sözlərinə görə, Azərbaycanın 2020-ci ildə Qarabağda qazandığı zəfərdən sonra İranın ölkəmizə qarşı mövqeyi daha da sərtləşib: “Xüsusilə, Zəngəzur dəhlizi layihəsi ətrafında İran hakimiyyətinin tutduğu mövqe Tehran rejiminin Azərbaycana qarşı siyasətinin davamıdır. İran hakimiyyətinin bu layihəyə qarşı irəli sürdüyü iddiaların heç bir əsası yoxdur və bu, yalnız süni maneələr yaratmaq cəhdidir. Halbuki Ermənistan kommunikasiyaların açılmasına razılıq verib və 2020-ci il noyabrın 10-da imzalanmış üçtərəfli bəyanatın müddəalarını yerinə yetirməyə hazırdır. Buna baxmayaraq, Tehran hakimiyyəti əsassız bəyanatlarla prosesi ləngitmək istəyir. Lakin perspektivdə Zəngəzur dəhlizi İranın süni maneələrindən asılı olmayaraq açılacaq”. 

Analitik qeyd edib ki, bu, beynəlxalq ictimaiyyətin, regional proseslərin və beynəlxalq nəqliyyat layihələrinin tələbidir: “Dünyanın aparıcı dövlətləri bu dəhlizi dəstəkləyir və Ermənistan da buna birmənalı şəkildə qarşı çıxmır. Rusiya da müəyyən mənada layihəyə müsbət yanaşır və artıq İran-Ermənistan sərhədində rus sərhədçiləri çıxarılmaqdadır. Bu isə o deməkdir ki, gələcəkdə Zəngəzur dəhlizinə nəzarət edən rus hərbi kontingenti olmayacaq. Nəticə etibarilə  Tehran hakimiyyəti gec-tez bu regional layihəni qəbul etmək məcburiyyətində qalacaq. Zəngəzur dəhlizi artıq reallıqdır və yaxın gələcəkdə mütləq həyata keçiriləcək”.

Fidan Hacızadə