“23 ay qısa müddət olsa da, bu dövrdə Cümhuriyyət mühüm nailiyyətlərə imza atmışdır”- Deputat
"28 May Müstəqillik Günü” Azərbaycan xalqının tarixində azadlıq və milli iradənin təntənəsi kimi xüsusi yer tutur. O gün, xalqımızın azadlıq yolundakı ilk qələbəsinin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılmasının şanlı ildönümüdür.
Mövzu ilə bağlı Milli Məclisin deputatı Pərvanə Vəliyeva Crossmedia.az-a açıqlama verib. O bildirib ki, 28 May Müstəqillik Günü, Azərbaycan Respublikasının dövlət bayramlarından biri kimi hər il mayın 28-də qeyd olunur:
“Bu gün Azərbaycanın ilk müstəqil dövləti olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin (AXC) 1918-ci ildə yaradılmasının ildönümüdür.1918-ci il mayın 28-də Gürcüstanın paytaxtı Tiflisdə yerləşən Azərbaycan Milli Şurası tərəfindən Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılması elan edilmişdir. Azərbaycan xalqı istiqlaliyyətini elan edərək və müstəqillik əzmini nümayiş etdirərək, özünün və Şərqin ilk demokratik, hüquqi və dünyəvi parlament respublikasını yaratmışdır. Bununla da Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti müsəlman Şərqində ilk parlamentli respublika olaraq tarixə düşmüşdür.
AXC parlamentli idarəetmə formasına malik, demokratik prinsiplərə əsaslanan və qadınlara seçki hüququ verən ilk müsəlman dövlətlərdən biri idi. Lakin bu cümhuriyyət uzun ömürlü olmadı. 1920-ci il aprelin 28-də Sovet Rusiyası tərəfindən işğal edildi və Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası elan olundu.
Cəmi 23 ay mövcud olmuş Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Azərbaycanın ilk parlamenti və hökuməti yaradılmış, dövlət atributları təsis olunmuş, dövlət quruculuğu sahəsində mühüm tədbirlər həyata keçirilmiş, Cümhuriyyətin beynəlxalq münasibətlər sistemində tanınması və diplomatik müstəvidə milli maraqların qorunması istiqamətində əhəmiyyətli addımlar atılmışdır.
Mövcudluğunun ilk günlərindən xalq hakimiyyəti və insanların bərabərliyi prinsiplərinə əsaslanan AXC bütün vətəndaşlara eyni hüquqlar vermiş, irqi, milli, dini və sinfi ayrı-seçkilik aradan qaldırılmış, Dövlət bayrağı və Azərbaycan vətəndaşlığı təsis olunmuşdur. Qısa müddət ərzində mütərəqqi sayılan bir çox qanunlar qəbul edilmişdir”.
Deputat onu da vurğulayıb ki, Avropanın demokratik dəyərləri ilə Şərq mədəniyyətinin xüsusiyyətlərini özündə birləşdirən AXC, xalqımızın milli və siyasi şüurunun, yüksək mədəniyyətinin təcəssümü idi:
“23 ay qısa müddət olsa da, bu dövrdə Cümhuriyyət mühüm nailiyyətlərə imza atmışdır. Bu nailiyyətlər ölkənin təhsil sistemindən də yan keçməmişdir. 1918-ci ilin avqustunda AXC-nin müvafiq qərarı ilə tədris müəssisələrində təhsilin ana dilində aparılmasına başlanmış, 1919-cu ilin sentyabrında isə Parlament tərəfindən Bakı şəhərində universitetin yaradılması haqqında qanun qəbul edilmişdir. Cümhuriyyət dövründə universitetlə yanaşı, digər ali və orta təhsil müəssisələrinin və mədəniyyət ocaqlarının açılması üçün də hazırlıqlar görülmüşdür.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ədliyyə sahəsinə də xüsusi önəm vermişdir. Məhz 1918-ci il mayın 28-də Cümhuriyyətin yarandığı gün Ədliyyə Nazirliyi təsis olunmuş, ədliyyə orqanları və məhkəmələrin fəaliyyətini tənzimləyən bir sıra qərarlar qəbul edilmişdir.
Uzun illər Sovet işğalı altında olan Azərbaycan, XX əsrin sonlarında Ulu Öndər Heydər Əliyevin siyasi iradəsi və uzaqgörən siyasəti nəticəsində yenidən öz müstəqilliyinə qovuşmuş və suverenliyini bərpa etmişdir.
Çətin siyasi və iqtisadi dövrdə hakimiyyətə qayıdan Ümummilli Lider Heydər Əliyev Azərbaycan dövlətçiliyinin qorunması üçün qətiyyətli tədbirlər görmüş, ölkədə ictimai-siyasi sabitlik yaratmış, nəticədə Azərbaycan onun uğurlu siyasəti sayəsində dünyada nüfuzlu bir dövlətə çevrilmişdir.
Ulu Öndər Heydər Əliyev Azərbaycanın müstəqilliyi ilə bağlı bir çox önəmli və ibrətamiz fikirlər səsləndirmişdir. O demişdir:
“Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurulması, o dövrdə Azərbaycanın öz istiqlaliyyətini bəyan etməsi heç də təsadüfi hadisə deyildi. Hələ XIX əsrin ikinci yarısında, XX əsrin əvvəllərindən xalqımızın mütəfəkkir şəxsiyyətlərinin, qabaqcıl insanlarının fəaliyyəti nəticəsində Azərbaycanda milli oyanış, milli dirçəliş hissləri get-gedə artmışdı. Artıq XX əsrin əvvəllərindən, demək olar ki, xalqımız, onun qabaqcıl şəxsiyyətləri müstəqillik arzusu ilə yaşamışlar.”
Ulu Öndərin bu təfəkküründən bəhrələnən və onun siyasi kursunu uğurla davam etdirən Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə bu gün Azərbaycanda demokratik, hüquqi, dünyəvi dövlət və vətəndaş cəmiyyəti quruculuğu prosesi davam etdirilir, siyasi, iqtisadi və sosial islahatlar uğurla həyata keçirilir, əhalinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi istiqamətində ciddi tədbirlər görülür”.
Deputat qeyd edib ki, Bakı şəhərinin İstiqlaliyyət küçəsində Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin şərəfinə İstiqlal Bəyannaməsi abidəsi ucaldılmış, həmçinin onun tərəfindən AXC-nin 90 və 100 illik yubileylərinin keçirilməsi ilə bağlı sərəncamlar imzalanmışdır:
“2018-ci ilin ölkəmizdə “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli” elan edilməsi və həmin ilin 1 may tarixli Qanunu ilə “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918–2018)” yubiley medalının təsis olunması da bu siyasətin davamıdır.
Bundan əlavə, 2021-ci il 15 oktyabr tarixində “Müstəqillik Günü haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu qəbul edilmişdir. Bu qanuna əsasən, 28 may Müstəqillik Günü, 18 oktyabr isə Müstəqilliyin Bərpası Günü kimi qeyd olunur.
Bu gün ölkə başçısı cənab İlham Əliyevin atdığı hər bir addım və qəbul etdiyi qərarlar Azərbaycanın müstəqilliyinin və suverenliyinin qorunmasına, ölkənin davamlı inkişafına, xalqımızın rifahına və sosial-iqtisadi vəziyyətinin yaxşılaşdırılmasına xidmət edir. Prezident İlham Əliyevin uzaqgörən siyasəti və xalqımızın igid oğullarının qəhrəmanlığı nəticəsində işğal altındakı torpaqlar azad olunmuş, ərazi bütövlüyümüz bərpa edilmiş və müstəqilliyimizin simvolu olan üçrəngli bayrağımız bütün bölgələrdə dalğalanmışdır”.
Həmayıl Şükürova
15:59 27.05.2025
Oxunuş sayı: 8413
