Müharibə Tədqiqat İnstitutu Rusiya haqqında maraqlı hesabat açıqlayıb

Müharibə Tədqiqat İnstitutu (ISW), beynəlxalq münaqişələr və təhlükəsizlik məsələləri üzrə müstəqil tədqiqatlar aparan bir təşkilatdır. İnstitut, müharibə və digər hərbi əməliyyatlarla bağlı məlumatlar, təhlillər və qiymətləndirmələr təqdim edir. ISW, münaqişələrin dinamikasını və onların potensial nəticələrini anlamağa kömək etmək məqsədilə açıq mənbələrdən, xüsusilə sosial media, kommersiya peyk şəkilləri və hökumət məlumatlarından istifadə edir. Təşkilatın hesabatları, hərbi strateji məsələlərdə qərar qəbul edənlərə və geniş ictimaiyyətə məlumat təqdim etməyə yönəlib. Crossmedia.az Müharibə Tədqiqat İnstitutunun Rusiya haqqında hazırladığı hesabatı təqdim edir.

Dekabrın 10-na aid peyk görüntüləri göstərir ki, Rusiya gəmiləri hələ də Tartus limanına qayıtmayıb. Onlar limandan 8-15 kilometr aralıda gözləmə mövqeyindədirlər. Analitiklər həmin ərazidə dörd Rusiya gəmisini müəyyən edib: “Admiral Qolovko” freqatı, “Admiral Qriqoroviç” freqatı, “Novorossiysk” sualtı qayığı və “Vyazma” adlı neft tankeri. Dekabrın 9-da çəkilmiş görüntülərdə də bu gəmilərin eyni mövqedə olduğu görünürdü.

Baltik donanmasının “Aleksandr Şabalin” desant gəmisi dekabrın 10-da Baltik dənizini tərk edib. Bu, Rusiya hərbi qüvvələrinin Tartusdan Aralıq dənizinə və ya Liviyanın Tobruk limanına göndərilməsi ilə bağlı ola bilər. Rusiyalı bloqqerlər isə Hmeymim hava bazası və Tartus limanının statusunun qeyri-müəyyən olduğunu bildirir. Kremlin nümayəndəsi Dmitri Peskov bu barədə konkret fikir bildirməyin çətin olduğunu deyib. Onun sözlərinə görə, Rusiya Suriyada baş verənlərdən asılı olmayaraq, tərəfdaş ölkələrlə əməkdaşlığını davam etdirəcək.

Ukrayna kəşfiyyatı bildirib ki, Rusiya Suriyadan hərbi texnika və avadanlıqları çıxarmağa davam edir. Tartusda avadanlıqlar sökülür və xüsusi təyinatlı qüvvələr yerləşdirilir. Lakin Maxar peyk görüntüləri göstərir ki, Rusiya təyyarələri, helikopterləri və digər texnika hələ də Hmeymim hava bazasında qalır. Rusiya ehtimal ki, bazalarının təhlükəsizliyini təmin edə bilmədikcə Suriyadan tamamilə çıxmayacaq.

Rusiya və Şimali Koreya arasında hərbi əməkdaşlıq da güclənir. ABŞ admiralı Samuel Paparo bildirib ki, Rusiya, Şimali Koreyanın Ukraynaya qoşun göndərməsi müqabilində Pxenyana MiQ-29 və Su-27 qırıcı təyyarələri verəcək. Şimali Koreya pilotları Rusiyanın Su-25 təyyarələrində təlim keçir. Bu razılaşma, Şimali Koreyanın hərbi imkanlarını artıracaq. İki ölkə arasında bu əməkdaşlıq iyun ayında imzalanmış müqavilədən sonra daha da intensivləşib.

Eyni zamanda, Hindistan Rusiya ilə əməkdaşlıq edərək Qərb ölkələri ilə münasibətlərini balansda saxlamağa çalışır. Dekabrın 10-da Hindistanın müdafiə naziri Rajnath Singh Moskvada Vladimir Putinlə görüşüb. O, Hindistanın Rusiya istehsalı olan “Tushil” adlı hərbi gəmini istifadəyə verdiyini elan edib. Hindistan həmçinin Rusiya istehsalı olan erkən xəbərdarlıq radar sistemi almağı müzakirə edir. Amma Hindistanın müdafiə sahəsində Qərb ölkələrindən daha çox təchizat almağa başladığı da məlumdur.

Bütün bu hadisələr göstərir ki, Rusiya bir tərəfdən Suriyadakı mövqeyini möhkəmləndirməyə çalışır, digər tərəfdən isə Şimali Koreya və Hindistanla strateji əməkdaşlıq qurur. Rusiyanın Suriyadakı mövqeyi, Kremlin Bəşər Əsəd rejiminin devrilməsinə qarşı ehtiyatlı və qətiyyətsiz bir yanaşmasını əks etdirir. Rusiya, həmçinin, Şimali Koreya ilə artan hərbi əməkdaşlıq çərçivəsində ona döyüş təyyarələri vermək niyyətindədir.

Hindistan və Rusiya arasında hərbi-texniki əməkdaşlıq davam edir. Putin, Hindistanın müdafiə naziri Rajnath Singh ilə dekabrın 10-da Moskvada görüşərək, bu əlaqələri daha da gücləndirməyə çalışır.

Rusiya, Ukrayna müharibəsində irəliləyir. Ukrayna qüvvələri Vuhledar istiqamətində irəliləyərkən, Rusiya qüvvələri Kursk və Xarkov vilayətlərində möhkəmlənib və digər vacib bölgələrdə irəliləyir.

Rusiya hökuməti, qeyri-qanuni hərbi hissələrini və Donetsk ilə Luqansk Xalq Respublikalarından olan veteranları rəsmi olaraq müdafiə nazirliyinə inteqrasiya etməyə davam edir. Buna baxmayaraq, Rusiya, Qərbin tətbiq etdiyi sanksiyalara baxmayaraq, hələ də Qərb istehsalı olan yüksək texnologiyalı komponentlərdən istifadə edir.

Dekabrın 9-da, Putin müdafiə nazirinin müavini Pavel Fradkovu general-mayor rütbəsinə yüksəldib. Rusiyanın hərbi cinayətləri haqqında çox məlumat verilmir, çünki bunlar Qərb mediasında geniş şəkildə işıqlandırılır və Ukrayna ordusuna təsirini qiymətləndirmək daha vacibdir.

Rusiya, Şərqi Ukraynada irəliləyir. Xarkov şəhəri ilə sərhəddə Ukrayna qüvvələrini geri itələyərək, bu şəhərə yaxınlaşmağa çalışır. Həmçinin, Luqansk vilayətinin qalan hissəsini ələ keçirmək və Xarkov ilə Donetsk vilayətinin şimalına doğru irəliləmək istəyir.

Dekabrın 10-da, Rusiya qüvvələri Kursk vilayətində, Darino və Nikolayevo-Darino bölgələrində irəliləyib. Həmçinin, Svatove, Lozova və Kreminna bölgələrində də irəliləyişlər qeyd edilib. Rusiya, Donetsk vilayətində Çasiv Yar istiqamətində hücumlar həyata keçirir, amma bu bölgədə irəliləyiş əldə edə bilməyib. Donetsk vilayətinin bütün ərazilərini ələ keçirmək üçün mübarizə davam edir. Dekabrın 10-da döyüşlər davam edərkən, Rusiya qüvvələri Toretsk şəhərinə yaxınlaşdı və burada irəlilədilər. 9 və 10 dekabr tarixlərində yayımlanan geolokasiya görüntüləri göstərdi ki, rus qoşunları Toretsk mərkəzindəki Frunze küçəsi və cənub-şərqi Şerbinivka boyunca qərbə doğru irəliləyiblər. Bir rus milbloggerinin iddiasına görə, Rusiya qüvvələri Şerbinivka istiqamətində irəliləyib, amma ISW hələ bu məlumatı təsdiq etməyib. Ukrayna Baş Qərargahı isə Rusiya qüvvələrinin Toretsk və yaxın ərazilərə hücum etdiyini bildirdi, eyni zamanda Ukrayna briqadası Toretsk şimal-şərqindəki Siverski-Donets Donbas kanalında əks-hücuma keçərək uğur əldə etdi.

Eyni döyüşlər zamanı, Rusiya qüvvələri Pokrovskdan cənub-qərbə doğru irəlilədilər. 9 dekabr tarixli geolokasiya görüntüləri göstərdi ki, rus qoşunları Novotroitskinin şimalında Myru küçəsi boyunca qərbə doğru irəliləyiblər. Rusiya Müdafiə Nazirliyi isə 10 dekabrda Jovteni ələ keçirdiyini bildirdi. Həmçinin, rus milbloggerləri Şevçenko şəhərinin cənubunda irəliləyiş iddiaları yayıblar, amma bu məlumatlar da hələ təsdiq olunmayıb. Ukraynalı hərbi müşahidəçi Yuri Butusov, Rusiya qüvvələrinin Pokrovsk istiqamətində pilotsuz təyyarələrdən istifadə edərək taktiki irəliləyişləri asanlaşdırdığını qeyd etdi.

Rusiya qüvvələri həmçinin Kuraxov istiqamətində irəlilədilər. 10 dekabrda yayımlanan geolokasiya kadrlarında Rusiyanın 5-ci motoatıcı briqadası Kuraxovun qərbindəki taxıl elevatorunu ələ keçirdiyi göstərildi. Rus milbloggerləri daha sonra Kuraxovanın cənub-qərbindəki bir neçə ərazinin işğal edildiyini bildirdilər, amma bu məlumatlar da hələ təsdiq edilməyib. Həmçinin, Ukraynanın Xortitsia Qüvvələr Qrupunun sözçüsü, Rusiya qüvvələrinin artilleriya sahəsində üstünlük təşkil etdiyini və təxminən 150.000 rusiyalı hərbi qulluqçunun bu bölgədə yerləşdiyini açıqladı.

Rusiya qüvvələri Vuhledar istiqamətində də irəlilədilər. 10 dekabr tarixində yayımlanan geolokasiya görüntüləri, Ukrayna qüvvələrinin Vuhledarın şimal-şərqindəki Romanivkanın qərbində mövqeləri geri aldığını göstərdi. Eyni vaxtda, Rusiya qüvvələri Vuhledarın şimal-qərbində Kostyantynopolske və Uspenivka ərazilərində irəlilədilər.

Dekabrın 10-da, Rusiya qüvvələri Velika Novosilka yaxınlığında irəlilədilər və Blahodatne kəndini ələ keçirdilər. Həmçinin, Xerson vilayətinin şərq sahilində, Dnepr çayı istiqamətində hücumlar davam etdi, amma bu ərazidə heç bir təsdiqlənmiş irəliləyiş əldə edilmədi.

Rusiya həmçinin Zaporojya vilayətində məhdud hücum əməliyyatları həyata keçirdi və Robotin kəndindən şimala doğru irəlilədi. Rusiya qüvvələrinin, xüsusilə Zaporojya istiqamətində ağır döyüşlər apardıqları, lakin əsas qüvvələrin bölgəyə yerləşdirilmədiyi bildirildi.

Rusiyanın raket və dron hücumları da davam etdi. 10 dekabrda, Xarkov və Zaporojye vilayətlərinə raket zərbələri endirildi. Zaporojye şəhərindəki bir klinikaya və yaxınlıqdakı digər tikililərə ziyan vuruldu.

Rusiya hökuməti, həmçinin Donetsk və Luqansk Xalq Respublikaları ordu korpuslarından olan veteranlara döyüş veteranı statusu vermək üçün yeni qanun layihəsi qəbul etdi. Bu addım, Rusiya Müdafiə Nazirliyinin bu ərazilərdəki nəzarətini gücləndirməyə və hərbi xidmətə həvəsləndirməyə yönəlib.

Bundan əlavə, Rusiya müdafiə sənayesi, ABŞ istehsalı olan komponentlərdən istifadə etməyə davam edir. ABŞ və digər Qərb ölkələri tərəfindən tətbiq olunan sanksiyalar, Rusiya hərbi sənayesini hələ də yüksək texnologiyalı komponentlərlə təmin etməyə imkan verir. Ukrayna, Rusiyanın dronlarının içindəki komponentlərin bir çoxunun Qərb istehsalı olduğunu açıqladı. Dekabrın 9-da, Rusiya Müdafiə Nazirliyindəki komandanlıq dəyişikliklərini əvvəllər doğru proqnozlaşdırmış bir rusiyalı mənbə bildirib ki, Rusiya prezidenti Vladimir Putin, müdafiə nazirinin müavini Pavel Fradkovu general-mayor rütbəsinə yüksəldib. Mənbə, Putin yaxın altı ayda Fradkovu general-leytenant rütbəsinə də yüksəldəcəyini deyib. Dekabrın 10-da isə başqa bir rus mənbəsi bildirib ki, yüksək səviyyəli Rusiya rəsmiləri Fradkovu gələcəkdə lider olaraq görürlər və ona çətin məsələləri həll etməyi tapşırıblar.

Xalq Cəbhəsi (Narodnıy Cəbhəsi) təşkilatı, dekabrın 10-da, TASS-a məlumat verərək yeni hazırladıqları “Venom-Totem” adlı pilotsuz quru aparatının (UGV) Rusiya hərbçilərinə cəbhə mövqelərindən daşıma və yaralıları evakuasiya etmək üçün istifadə ediləcəyini açıqlayıb. Təşkilat tezliklə 50 belə aparatı Rusiya qüvvələrinə təhvil verəcəyini bildirib.

Rusiya, işğal etdiyi ərazilərdə idarəetməni gücləndirməyə və Ukrayna vətəndaşlarını zorla Rusiyanın sosial, mədəni, iqtisadi və hərbi sistemlərinə inteqrasiya etməyə çalışır. Lakin ISW, bu gün işğal olunmuş ərazilərdəki fəaliyyətlər barədə məlumat verməyib.

Belarusda isə Rusiya ilə hərbi əməkdaşlıq artmaqdadır. Belarus prezidenti Aleksandr Lukaşenko bildirib ki, Belarus şirkətləri, Rusiya üçün “Oreshnik” ballistik raketləri üçün buraxılış qurğuları istehsal etməyə başlayacaq. Bu istehsalat 2025-ci ilin ikinci yarısından başlayacaq və Belarus 30 yerdə bu raketləri yerləşdirəcək.

Lukaşenko, Qərb ölkələrini hədələyərək, Belarusun Rusiyadan bir neçə taktiki nüvə başlığı aldığını və əgər Qərb Belarus sərhədlərini pozarsa, onlara zərbələr endirəcəklərini söyləyib. Bu xəbərdarlıqlar, Qərbin Ukraynaya dəstəyini azaltmaq məqsədi güdür.

(Bu hesabatda istifadə edilən məlumatlar yalnız ictimaiyyətə açıq mənbələrdən götürülüb.)

Gülay Qəribova