Media və QHT

Milli dil korpusu yaradılır- Professor alqışladı

Azərbaycan dilini emal etməyə imkan verən milli dil korpusunun yaradılması prosesinə başlanılıb.

Bunu AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun direktoru professoru Nadir Məmmədli "Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Akademiyanın 80 illik yubiley tədbirindəki nitqində Azərbaycan dili ilə əlaqədar qarşıya qoyduğu tələblər və AMEA-nın vəzifələri" mövzusunda keçirilən yığıncaqda deyib.

Onun sözlərinə görə, müasir dilçilik və texnoloji sistemlər üçün etibarlı mənbə rolunu oynayacaq bu korpus dil resurslarının sistemləşdirilməsi, avtomatik emalı və statistik təhlili üçün zəruri baza yaradır:

"Dilçilik İnstitutunun "Süni intellekt və kompüter dilçiliyi" şöbəsi müxtəlif mənbələrdən toplanan dil materiallarını emal edərək sistemləşdirib. Nəticədə Azərbaycan dilinin 220 min sözdən ibarət söz bazası formalaşdırılıb. Eyni zamanda, sözlərin işlənmə tezliyini müəyyən edən tezlik lüğətləri hazırlanıb. Gələcəkdə bu lüğətlərin nəticələri əsasında sözlərin Orfoqrafiya lüğətinə daxil edilməsi nəzərdə tutulur".

N.Məmmədli həmçinin Azərbaycan dilinə daxil olan alınma sözlərin ayrıca lüğətinin hazırlanmasının da gündəmdə olduğunu söyləyib:

"Azərbaycan dili nə ölkə daxilində, nə də xaricdə sadəcə məişət səviyyəsində ünsiyyət vasitəsi kimi qəbul edilməməlidir. Dil xalqımızın mədəni yaddaşını, elmi və intellektual potensialını ifadə edən canlı bir sistemdir".

Perspektivdə milli dil korpusunun yaradılması barədə Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsinin professoru Qulu Məhərrəmli Crossmedia.az-a açıqlamasında bildirib ki, istənilən dilin mütləq öz dil korpusu olmalıdır:

“Dil korpusunun olması ona imkan verir ki, həm ədəbi dildə işlənən sözlər, həm terminlər, həm də dialekt sözləri sistemli şəkildə toplanır. Biraz kobud desək, bu bir “söz anbarıdır” – yəni hər bir söz orada mövcuddur və lazım gəldikdə ona müraciət olunur. Məsələn, ingilis dilinin korpusu olan Oxford lüğətində 700 mindən çox söz yer alır. Ona görə də Azərbaycan dilinin də belə bir korpusa malik olması çox vacibdir”.

Professorun sözlərinə görə, bu proses dilin ümumi mənzərəsini görmək, terminoloji lüğətləri və sahəvi anlayış sistemlərini hazırlamaq baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır:

“Bu gün süni intellekt və rəqəmsal texnologiyaların inkişafı sayəsində dil korpusu yaratmaq xeyli asanlaşıb. Əvvəllər kartoteka sistemi ilə toplanan dil materialları indi avtomatik şəkildə emal edilə bilir. Bu da Azərbaycan dilinin elmi və texnoloji əsasda qorunması üçün yeni imkanlar açır.”

Fatimə Hacıəliyeva

🖨 Çap et

14:28 07.11.2025

Oxunuş sayı: 1562