"Universitetlərin jurnalistika fakültələrində tələbələrə süni intellektin doğurduğu riskləri tanımaq aşılanmalıdır" - Reaksiya
“Deep fake” təhlükəsi artır – Media informasiya təhlükəsizliyinin ön cəbhəsində
Süni intellektin yaratdığı “deep fake” texnologiyalarının sürətlə yayılması informasiya təhlükəsizliyinə ciddi təhdid yaradır. Saxta görüntülərlə ictimai rəyi çaşdırmaq cəhdləri artarkən, medianın bu texnologiyalarla mübarizədə rolu daha da əhəmiyyətli hala gəlir. Artıq elə vəziyyət yaranıb ki, nəyə inanmaq, nəyə inanmamaq lazım olduğunu özümüz də bilmirik. Nəinki siravi vətəndaşlar, bəzən mütəxəssislər özləri də tərəddüd edirlər. Belə bir vəziyyətdə gələcəklə bağlı pessimizm daha da artır.
Mövzu ilə bağlı Crossmedia.az-a danışan “Şərq” qəzetinin baş redaktorunun müavini, Əməkdar jurnalist Yusif Nəzərli bildirib ki, son günlər "deep fake" məsələsi ölkədə və dünyada ən aktual mövzulardan birinə çevrilib:
“Dövlət orqanlarının bu istiqamətdə narahatlığı tam başadüşüləndir. Süni intellekt texnologiyalarının, xüsusilə də “deep fake” üsullarının inkişafı informasiya təhlükəsizliyi üçün real təhlükə yaradır. Artıq texniki baxımdan ictimai xadimlərin, siyasətçilərin və ya məşhur şəxslərin səs və görüntülərinin manipulyasiya edilməsi mümkündür. Bu da onların heç vaxt demədikləri fikirləri söyləmiş kimi təqdim etməyə şərait yaradır. Belə saxta materiallar cəmiyyətdə çaşqınlıq və inamsızlıq mühiti formalaşdırır”.
Y.Nəzərlinin fikrincə, bu vəziyyət medianın funksiyasına da birbaşa təsir edir: “Media qurumları cəmiyyətə bu texnologiyaların doğura biləcəyi fəsadları aydın izah etməli, maarifləndirici işləri gücləndirməlidirlər. Paralel olaraq jurnalistlər yaydıqları informasiyaların həqiqiliyini daha ciddi şəkildə yoxlamalı, mənbələrin etibarlılığına dair standartları sərtləşdirməlidirlər. Bu, yalnız peşəkarlıq məsələsi deyil, eyni zamanda etik məsuliyyətdir”.
Əməkdar jurnalist hesab edir ki, “deep fake” texnologiyaları təkcə texniki manipulyasiya vasitəsi deyil, eyni zamanda sosial və siyasi təhdid mənbəyinə çevrilməkdədir: “Bu təhlükə ilə mübarizə yalnız hüquqi və texnoloji yanaşmalarla mümkün deyil. Medianın aktiv iştirakı vacibdir. Artıq media ənənəvi informasiya yayımçısından daha çox informasiya təhlükəsizliyinin müdafiəçisinə çevrilməlidir. Media qurumları yayımladıqları görüntü və səslərin orijinallığını texnoloji vasitələrlə yoxlamalı, ictimaiyyəti saxta materiallardan qorumaq üçün ciddi redaksiya siyasəti yürütməlidirlər. Jurnalistlər insanlara saxta videoları necə ayırd edə biləcəklərini öyrətməli, etibarlı informasiya mənbələri barədə maarifləndirməlidirlər. Hər hansı bir video və ya səs yazısı yayımlanmadan əvvəl onun ictimai nəticələri analiz olunmalıdır. Redaksiyalar daxilində “deep fake” texnologiyalarına qarşı “qırmızı xətlər” müəyyənləşdirilməlidir”".
Müsahibimiz vurğulayıb ki, jurnalistika fakültələrində tələbələrə yalnız xəbər yazmaq deyil, eyni zamanda süni intellektin doğurduğu riskləri tanımaq və onlara peşəkar cavab vermək bacarıqları aşılanmalıdır. “Bu gün media yalnız informasiya yaymaqla kifayətlənməməlidir. O, informasiya təhlükəsizliyinin ön cəbhəsində dayanmalıdır. “Deep fake” dövründə jurnalistin əsas vəzifəsi təkcə xəbər yazmaq deyil, həm də informasiya mühitini qorumaqdır”.
Mehriban Yariyeva
16:25 24.07.2025
Oxunuş sayı: 10737
