Pezeşkianın gəlişindən sonra İranın Azərbaycana qarşı mövqeyi yumşalıb — AÇIQLAMA
İranın Ali dini lideri Xameneinin baş müşaviri Əli Laricani 12 günlük müharibə ilə bağlı irəli sürülən iddialara münasibət bildirib. O, çıxışında vurğulayıb ki, Azərbaycanın həmin dövrdə İsrailə hər hansı yardım göstərdiyinə dair ortada heç bir fakt və ya sübut mövcud deyil.
Mövzu ilə bağlı Crossmedia.az-a politoloq Ramiyə Məmmədova açıqlama verib: "İranın bizim qonşumuz olduğunu unutmaq olmaz. Lakin qonşu olmasına baxmayaraq, İran tarixən Azərbaycanın düşmənlərinin yanında olub və onlara həm maddi, həm mənəvi, yəni silah-sursat baxımından dəstək verib. İran elə dövlətlərdəndir ki, özünü “şiə qardaşlığı” ilə təqdim etsə də, əslində Azərbaycanla münasibətlərində çox zaman düşmənçilik mövqeyi sərgiləyib. Strategiyasını yürütmək üçün həm Qafqazda, həm də Yaxın Şərqdə proksi qüvvələrdən istifadə edərək müxtəlif təzyiq vasitələri ortaya qoyub".
Politoloq qeyd edib ki, Azərbaycanla münasibətlərdə də bunu görmək mümkündür. İranın Azərbaycana qarşı heç vaxt xoş münasibəti olmayıb. "12 günlük müharibə dövründə Azərbaycanın İsraillə tərəfdaşlıq etməsi də İranı qıcıqlandırmışdı. Çünki İranın Yaxın Şərqdə əsas düşməni İsraildir və hər iki dövlətin siyasəti bir-birinə qarşı qurulub. Bu düşmənçilik həm silahlanma, həm iqtisadi, həm də strateji baxımdan özünü göstərir. Ona görə də İran dəfələrlə bildirib ki, Azərbaycan ərazilərinin İsrail tərəfindən İrana qarşı istifadə olunması təhlükə yarada bilər. Bu da iki ölkə arasında münasibətlərin gərginləşməsinə səbəb olmuşdu".
Ramiyə Məmmədova bildirib ki, lakin bir müddət keçdikdən sonra vəziyyət dəyişməyə başladı: "Pezeşkianın Azərbaycana səfəri ilə İran cəmiyyətində də müəyyən yumşalma müşahidə olundu. İran başa düşdü ki, münasibətləri tamamilə gərgin saxlamaq öz maraqlarına uyğun deyil. Çünki sülh müqaviləsinin Vaşinqtonda paraflanmasından sonra bölgədə Rusiyanın və İranın təsir imkanları azalmağa başladı. Bu dövlətlər artıq anlayırlar ki, masaya oturub Azərbaycanla danışıqlar aparmaq məcburiyyətindədirlər".
Politoloq bildirib ki, İran üçün ən böyük qorxu isə Amerikanın regiona gəlməsidir. "ABŞ-nin Ermənistan və Azərbaycan sərhədlərinə yaxın ərazilərdə hərbi baza yaratması Tehran üçün ciddi təhlükə hesab olunur. Ona görə də həm İran, həm də Rusiya bu prosesə qarşı çıxmağa çalışır. Məqsəd – bölgəyə Amerika əsgərlərinin yerləşdirilməsinin qarşısını almaqdır. Mən dəfələrlə bildirmişəm ki, ABŞ əsgərlərinin yerinə NATO çərçivəsində türk əsgərlərinin bölgəyə gəlməsi gərginliyi azalda bilər".
Həmçinin politoloq vurğulayıb ki, hazırda İranın Azərbaycana qarşı yumşalma siyasəti daha çox Pezeşkianın gəlişindən sonra özünü göstərir: "Digər tərəfdən, sülh sazişinin imzalanması və “3+2” formatında yeni əməkdaşlıq imkanlarının yaranması da bu prosesə təsir edir. İran Zəngəzur dəhlizinin açılmasından narazı olsa da, artıq bunun qarşısını ala bilməyəcəyini anlayır. Buna görə də iranlı siyasətçilər ictimaiyyətə bu məsələni fərqli təqdim etməyə, “dəhlizin açılması problem yaratmayacaq” mesajını verməyə çalışırlar".
"Nəticə etibarilə, İranın gələcək siyasəti həm regiondakı strateji maraqlarını, həm də təhlükəsizlik məsələlərini nəzərə alaraq formalaşacaq"-deyə sonda ekspert fikrini yekunlaşdırıb.
Xumar Emilqızı
15:49 23.08.2025
Oxunuş sayı: 17037
