Azərbaycanın taleyinin dəyişdiyi gün: Qurtuluşdan Qələbəyə
Hər dövlətin tarixində onun üçün xüsusi mahiyyət daşıyan, xüsusi önəmi olan günlər olur. Azərbaycan tarixində bu günlərə nəzər salsaq heç şübhəsiz ki, Azərbaycan tarixinin unudulmaz və xüsusi günlərindən biri də 15 iyun "Qurtuluş günü"dür. 1991-ci ildə Azərbaycan yenidən müstəqillik qazansa da dövlət olaraq tam formalaşmamışdı. Bu formalaşma Ulu öndər Heydər Əliyevin 15 iyun 1993-cü ildə gəlişi ilə başladı. Bu gəliş Azərbaycan tarixində dönüş nöqtəsi yaratdı. O dönüş nöqtəsi ki, bugünki güclü və müstəqil Azərbaycana bünövrə oldu.
Müstəqilliyin ilk illəri:
1990-cı illər, daha dəqiq desək SSRİ-nin süqutundan sonrakı dövr Azərbaycan tarixində olduqca mürəkkəb və ziddiyyətli bir dövr kimi yadda qalmışdır. SSRİ-dən sonra müstəqillik yolunda addımlamaq istəyən Azərbaycan çox böyük çətinliklərlə qarşılaşdılar. Bu çətinliklər yalnız xarici amillərdən deyil, eyni zamanda daxildə olan fikir ayrılıqları və siyasi boşluqlardan asılı idi. Dövr siyasətçilərinin fikir ayrılıqları, hər birinin ayrı dövlət modeli ortaya qoyması dövlət yaratmağa elə birinci əngəl idi.
Qarabağda başlayan erməni separatizmi isə vəziyyəti daha da ağırlaşdırdı. Ermənistanın açıq-aşkar təcavüzkar siyasəti nəticəsində Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsində münaqişə alovlandı, yüzlərlə kənd boşaldı, minlərlə insan həyatını itirdi və yüz minlərlə soydaşımız qaçqın və məcburi köçkün vəziyyətinə düşdü. Siyasi rəhbərlik isə bu təcavüzə qarşı real və səmərəli tədbirlər görməkdə aciz idi. Xalq arasında ümidsizlik hökm sürür, vətəndaş müharibəsi təhlükəsi real görünürdü. Belə bir şəraitdə isə hakimiyyət dağıldı və dövlət başsız qaldı.
Sovet hakimiyyətində Heydər Əliyevin Azərbaycan siyasəti:
Heydər Əliyev adı 1960-cı illərdən xalqa tanış idi. Sovet hakimiyyətində bir sıra yüksək vəzifələrdə xidmət etmiş Heydər Əliyevi tanımaq da təsadüf deyildi. Xidmət etdiyi müddət ərzində hər zaman Azərbaycanın inkişafına, rifahına xidmət etmişdir. 1969-cu ildə Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi seçildikdən sonra ölkədə sosial-iqtisadi inkişafın əsasını qoydu. Qısa zamanda Azərbaycan SSR ittifaqın ən inkişaf etmiş respublikalarından birinə çevrildi.
1970–80-ci illərdə respublikada sənaye, kənd təsərrüfatı, elm və təhsil sahəsində böyük nailiyyətlər əldə olundu. Ulu Öndər Azərbaycan gənclərinin Moskvada nüfuzlu ali məktəblərə göndərilməsini təmin edərək milli kadr siyasətinin əsasını qoydu. Məhz onun təşəbbüsü ilə Bakı Dövlət Universiteti bərpa edildi, Naxçıvan iqtisadi və mədəni baxımdan inkişaf etdi. O dövrdə Moskvada – Sov.İKP Siyasi Bürosunun yeganə müsəlman üzvü olan Heydər Əliyev daim Azərbaycan xalqının maraqlarını qoruyurdu.
1982–1987-ci illərdə SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini kimi fəaliyyət göstərən Heydər Əliyev Ermənistanın Azərbaycana qarşı məkrli planlarını bilavasitə Moskvada bloklayırdı. Məhz o dövrdə Dağlıq Qarabağa muxtariyyətin verilməsi tələbləri ciddi şəkildə rədd edilmişdi.
Həqiqi xilaskar:
1993-cü ilin yayında ölkədə siyasi böhran artıq pik həddə çatmışdı. Prezidentin istefası, Gəncə hadisələri, torpaqların ard-arda işğalı xalqın səbir kasasını daşırmışdı. Bu ağır məqamda xalqın yeganə ümidi hər vəchlə xalqının yanında olan Heydər Əliyevə idi. Həmin dövrdə Naxçıvanda rəhbərlik edən Ulu Öndər xalqın israrlı çağırışları ilə Bakıya gəldi. Bu gəliş Azərbaycanın inkişafına, xalqın sosial rifahının yaxşılaşmasına güclü təkan verdi. Heydər Əliyevin hakimiyyətə gəlişi ilə ölkədə sabitliyi təmin etdi, vətəndaş müharibəsi təhlükəsinin qarşısını aldı. Ulu Öndər daxili və xarici siyasətdə ardıcıl və düşünülmüş addımları ilə Azərbaycanı parçalanmaqdan, məhv olmaqdan xilas etdi. Bundan sonra isə bünövrəsi qoyulmuş dövlətin inkişaf etdirilməsi və beynəlxalq aləmə tanıdılması mərhələsi gəldi. 1994-cü ildə imzalanan “Əsrin müqaviləsi” Azərbaycanın iqtisadi müstəqilliyinin bünövrəsini qoydu. Ordu quruculuğu sahəsində də mühüm islahatlar aparıldı, Azərbaycan Silahlı Qüvvələri müasir orduya çevrilməyə başladı.
Konstitusiyanın qəbulu, çoxpartiyalı sistemin formalaşması, sərbəst mətbuatın inkişafı – bütün bunlar Heydər Əliyevin həyata keçirdiyi genişmiqyaslı quruculuq siyasətinin nəticəsidir. O, müstəqil Azərbaycan dövlətçiliyinin memarı və qurucusu kimi özünü xalqının qarşısında sübut etdi.
Ulu öndərin qoyub getdiyi siyasi yolun layiqli davamçısı cənab İlham Əliyevdə bu gün atasının əsasını qoyduğu dövləti beynəlxalq aktora çevirib. Bu gün Azərbaycan dünyada müstəqil daxili və xarici siyasət yürüdən dövlətlərdəndir. 2020-ci ildə suverenliyimizi bərpa etməyimiz, tarixn bizə qarşı atılmış ədalətsiz addımları öz gücümüzlə həll edə biləcəyimizin sübutu oldu. Dünyada etibarlı tərəfdaş, regional gücə çevrilmək yolunda böyük addımlar atan Azərbaycan Respublikasının bugünki vəziyyətə gəlməsində Ulu öndərimizin rolu danılmazdır.
Ayhan Ağarzayev
00:17 15.06.2025
Oxunuş sayı: 10259
