Texnologiyalar həyatımızın ayrılmaz hissəsinə çevrilib. Xüsusilə uşaqların rəqəmsal cihazlardan istifadəsi pandemiya ilə daha da artıb və bu, bəzi mənfi nəticələr doğurub. İnternetdən həddindən artıq istifadənin uşaqların psixoloji və sosial inkişafına təsirlərini anlamaq üçün son elmi tədqiqatların nəticələrinə nəzər salaq.
1. Uşaqlar necə internet asılılığına düşür?
Pandemiya dövründə aparılan araşdırmalar göstərir ki, sosial təcrid, stress və məktəb təzyiqi uşaqların internetdən həddindən artıq istifadəsinə səbəb olur. Çin və ABŞ-dan tədqiqatçılar qeyd edir ki, bu cür istifadənin əsas səbəblərindən biri emosional narahatlıqların idarə edilməsində internetin “qaçış vasitəsi” kimi istifadə edilməsidir. Bu isə asılılığın əsasını qoyur. Mənbə 1
2. Zehni sağlamlıq üçün təhlükələr
İnternet asılılığı yalnız vaxt itkisi deyil, həm də psixoloji pozuntularla nəticələnir. Məsələn, bir araşdırmada aşkar olunub ki, oyunlara və sosial mediaya bağlılıq uşaqlarda diqqət dağınıqlığı, aqressiv davranışlar və depressiya kimi təsirlər yaradır. Mənbə 2
3. Valideynlərin rolu: nəzarət və dəstək
Ailə münasibətləri bu problemin idarə olunmasında əsas rol oynayır. Cognitive Behavioral Therapy (CBT) əsaslı yanaşmalar və valideyn-uşaq münasibətlərini gücləndirən proqramlar, uşaqların internetdən daha balanslı şəkildə istifadə etməsinə kömək edir. Mənbə 3
4. Məktəb və cəmiyyətin təsiri
Tədqiqatçılar təklif edir ki, məktəblərdə rəqəmsal savadlılıq dərsləri keçirilməlidir. Bu dərslər uşaqlara balanslı texnologiya istifadəsini öyrədir. Eyni zamanda, sosial fəaliyyətlər, idman və sənət uşaqların rəqəmsal texnologiyalardan asılılığını azalda bilər. Mənbə 4
5. Asılılığa qarşı həll yolları
Problemə qarşı effektiv yanaşma - balansdır. Valideynlər və müəllimlər uşaqların texnologiya istifadəsini izləməli və onların gündəlik həyatında sağlam alternativlər təklif etməlidir. Maarifləndirmə və düzgün təlim texnologiyanın mənfi təsirlərini azaltmağa kömək edə bilər. Mənbə 5
Nəticə
İnternet asılılığı müasir uşaqların üzləşdiyi ciddi bir problemdir. Ailələr, müəllimlər və cəmiyyət birgə çalışaraq uşaqların texnologiyadan düzgün istifadə etməsinə şərait yaratmalıdır.
Mənbələr:
Aysu Həsənova
Klinik psixoloq
