Suni intellekt texnologiyalarının inkişafı gələcəyin strateji prioritetidir

Azərbaycanda süni intellekt texnologiyalarının inkişafı ölkənin strateji prioritetləri arasında xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu sahənin irəlilədilməsi iqtisadi potensialın gücləndirilməsi, rəqəmsal transformasiyanın sürətləndirilməsi və beynəlxalq rəqabət qabiliyyətinin artırılması baxımından da vacib rol oynayır. Süni intellektin sənaye, kənd təsərrüfatı, səhiyyə və müdafiə kimi müxtəlif sektorlarda tətbiqi isə effektivlik və məhsuldarlığın artmasına mühüm töhfə verir. Dövlət səviyyəsində qəbul edilmiş strategiyalar bu texnologiyaların inkişafını prioritet kimi müəyyənləşdirir və gələcəkdə rəqəmsal cəmiyyətin formalaşdırılmasında da əsas rol oynayır.

Mövzu ilə bağlı AMEA-nın Fəlsəfə və Sosiologiya İnstitutunun şöbə müdiri, fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru Məhəmməd Cəbrayılov Crossmedia.az-a açıqlaması zamanı bildirib ki, Azərbaycanda süni intellektin tətbiqi və inkişafı dövlətin sosial-iqtisadi siyasətinin prioritet istiqamətlərindən biri olmalıdır. Onun sözlərinə görə, bu texnologiyanın müxtəlif sahələrdə istifadəsi ölkənin qlobal arenada rəqabətqabiliyyətli olmasına da mühüm töhfə verə bilər:

“Ölkədə süni intellekt sahəsində mütəxəssislərin hazırlanması və fundamental tədqiqatların aparılması üçün təhsil və elmi tədqiqat sahələrinə böyük diqqət yetirilməlidir. Universitetlərdə süni intellekt üzrə ixtisasların yaradılması, həmçinin elmi-tədqiqat mərkəzlərinin təsis edilməsi bu istiqamətdə mühüm addımlardan biri olacaqdır. Səhiyyə sahəsində süni intellektin tətbiqi  isə diaqnostika sistemlərinin təkmilləşdirilməsi, xəstəliklərin erkən mərhələdə aşkarlanması və tibbi məlumatların analitik təhlili üçün geniş imkanlar açır. Bu yanaşma həm vətəndaşların sağlamlıq göstəricilərini yaxşılaşdırmağa, həm də səhiyyə sisteminin effektivliyini artırmağa xidmət edəcək”.

M.Cəbrayılov onu da qeyd edib ki, kənd təsərrüfatı sahəsində də süni intellekt texnologiyalarından geniş istifadə edilməlidir. Məhsul vəziyyətini izləyən dronların tətbiqi, proqnoz modellərinin qurulması və böyük məlumat bazalarının təhlili sayəsində kənd təsərrüfatı məhsuldarlığını artırmaq və qida təhlükəsizliyini təmin etmək mümkündür:

“Enerji sektorunda süni intellekt texnologiyalarının tətbiqi də prioritetdir. Neft və qaz hasilatının optimallaşdırılması, avadanlıqların diaqnostikası və enerji şəbəkələrinin idarə olunmasında süni intellektin rolu resursların səmərəli idarə edilməsinə və iqtisadi səmərəliliyin artırılmasına imkan verə bilər”.

Bundan başqa M.Cəbrayılov açıqlamasında  ölkədə startap ekosisteminin inkişaf etdirilməsi və e-hökumət layihələrinin genişləndirilməsinin vacibliyi məsələsinə də toxunub:

“Süni intellekt sahəsində fəaliyyət göstərən startapların dəstəklənməsi və rəqəmsal infrastrukturun inkişafı bu istiqamətdə böyük nailiyyətlərə gətirib çıxara bilər. Süni intellektin hüquqi çərçivəsinin formalaşdırılması, məlumat təhlükəsizliyinin təmin edilməsi və etik istifadənin tənzimlənməsi də önəmli məsələlərdən biridir. Bu texnologiyanın effektiv tətbiqi üçün güclü hüquqi baza və etibarlı infrastrukturun yaradılması da zəruridir”.

“Azərbaycanda süni intellekt texnologiyalarının inkişafı üçün milli strategiyanın hazırlanması mühüm addımlardan biri olacaq. Bu strategiyada konkret hədəflər və fəaliyyət planları müəyyənləşdirilməli, beynəlxalq əməkdaşlıqlar genişləndirilməlidir. Eyni zamanda, xarici təcrübədən öyrənərək ölkənin texnoloji potensialını artırmaq da mümkündür”.

Sonda o, süni intellekt texnologiyalarının müxtəlif sahələrdə tətbiqinin Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişafını sürətləndirə və qlobal rəqabətdə ölkənin mövqeyini möhkəmləndirə biləcəyini vurğulayıb. Onun fikrincə, gələcəkdə bu texnologiyanın düzgün planlaşdırılması və tətbiqi ilə Azərbaycan beynəlxalq texnoloji platformalarda da lider ölkələrdən birinə çevrilə bilər.

Aytac Bəhruzqızı