"İqlim krizi uşaqların sağlamlığına ciddi təhlükədir"
İqlim dəyişikliyi təkcə təbiəti deyil, insan həyatının bütün aspektlərini təsir altına alaraq, qlobal miqyasda ciddi təhlükələr yaradır. Bu problemlər ətraf mühitin sürətlə çirklənməsi, təbii resursların tükənməsi və insanların, xüsusilə də uşaqların sağlamlığına mənfi təsirlərlə özünü göstərir. Uşaqlar iqlim dəyişikliyinin yaratdığı təsirlərə qarşı daha həssasdır və bu vəziyyət gələcək nəsillər üçün narahatlıq doğurur.
Azərbaycan Tibb Universitetinin Uşaq Xəstəlikləri kafedrasının dosenti, həkim-pediatr Nigar Bayramova Crossmedia.az saytına açıqlamasında bildirib ki, hər gün dünyada 1,8 milyard uşaq çirkli hava ilə nəfəs alır. “Hər il çirkli hava səbəbindən 600 min uşaq həyatını itirir. Bu itkilərin 92%-i aşağı və orta gəlirli ölkələrdə qeydə alınır,” – deyə o vurğulayır. Dünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, 15 yaşdan kiçik uşaqların 93%-i zərərli havadan təsirlənir ki, bu da hər il 600 min uşağın ölümünə səbəb olur.
Dosent Nigar Bayramova, sənaye sahələrinin ətraf mühitə vurduğu ziyanı da xüsusi qeyd edib. Məlumata görə:
Geyim sektoru qlobal karbon tullantılarının 10%-nə və tullantı sularının 20%-nə səbəb olur.
Qida sənayesi isə karbon qazı tullantılarının 23%-nə cavabdehdir.
Xüsusilə heyvandarlıq sahəsində, daha çox ət istehsalı üçün meşələrin məhv edilməsi təbiət balansını pozur. “Bu gün planetdə heyvan biosenozi o qədər dəyişib ki, ev heyvanlarının sayı 75%, çöl heyvanlarının isə cəmi 25%-dir. Bu balanssızlıq təkcə təbiətə deyil, insanlara, xüsusilə də uşaqlara ciddi təsir göstərir,” – deyə o qeyd edib.
Bayramova Azərbaycanda müşahidə olunan iqlim problemlərinə də toxunaraq, bəzi statistik məlumatları diqqətə çatdırıb:
Postmünaqişə bölgəsi olan Qarabağda atmosfer havasında H2S qazının qatılığı 2-3 dəfə artıb.
Bakı-Sumqayıt bölgəsində nəqliyyat vasitələrinin buraxdığı azot və işlənmiş qazların səviyyəsi normadan 1-2 dəfə yüksəkdir.
Eyni zamanda, plastik tullantıların səviyyəsinin artması, uşaqların daha həssas qida və su mənbələrinə malik olması ilə bağlı problemləri də vurğulayıb. “Mikroplastik çirklənmə mənim orqanizmimdə 1 qatdırsa, uşaqlarımızda bu 10 qat daha çoxdur. Bu gün uşaqlar ağaclardan meyvə dərib yeyə bilmir, çünki hər yerdə kimyəvi maddələrin təsiri hiss olunur,” – deyə dosent əlavə edib.
Nigar Bayramova mövzu ilə bağlı fikirlərini belə tamamladı: “Hər bir fərd iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə öz töhfəsini verməlidir. İsrafçılıqdan çəkinmək, enerjidən səmərəli istifadə etmək və digər kiçik addımlar böyük dəyişikliklərə yol aça bilər.”
Sevinc Abuşova
05:17 16.12.2024
Oxunuş sayı: 8090
