Paşinyanın apardığı siyasət bölgədə stabilliyi pozur – EKSPERT RƏYİ

Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan noyabrın 28-də Qazaxıstanın paytaxtı Astanada keçirilən Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının (KTMT) sammitində iştirak etmədi. Belə bir hal təbii ki, gözlənilən idi. Çünki bu Ermənistan üçün ilk deyil. O, KTMT-nin üzvü kimi fəaliyyət dairəsini xeyli azaldıb. Belə bir addıma Belarus prezidenti Aleksandr Lukaşenko KTMT-nin sammitində çıxışı zamanı münasibət bildirib. O qeyd edib ki, "Bu gün erməni həmkarlarımız iclasda iştirak etmədikləri üçün ilk çıxış etmək şərəfinə nail oldum. Bu, regiondakı hazırkı geosiyasi vəziyyəti və müəyyən dərəcədə təşkilatımızı xarakterizə edir". Maraqlıdır, Ermənistanın belə bir addımı onun KTMT ilə olan münasibətləri və regiondakı geosiyasi proseslər üçün nələri vəd edir?

Mövzu ilə bağlı politoloq Azad Məsiyev Crossmedia.az-a açıqlamasında qeyd edib ki, Ermənistan öz təhlükəsizliyini KTMT deyil, Qərb vasitəsilə həyata keçirməkdədir:

"Hazırda Ermənistan KTMT-də müntəzəm şəkildə iştirak etmir və açıq şəkildə fəaliyyətlərini dondurub kimi bəyanatlarla çıxış edir. Lakin təşkilatın nizamnaməsində fəaliyyətin dondurulması barəsində bir müddəa mövcud deyil. Ya təşkilatda varsan, ya yoxsan. Bu yaxınlarda təşkilatın toplantısında Rusiya prezidenti də açıq şəkildə qarşı tərəfin tədbirlərdə faktiki şəkildə iştirak etməyərək, təşkilatın de-yure üzvü olduğunu qeyd etdi. Əslində, Ermənistanın bu tip addımlarının bəhanəsi, 44 günlük Vətən savaşında sözügedən təşkilatın onu müdafiə etməməsidir. Açığı, bu barədə Rusiya Prezidentinin açıq mövqeyi oldu və bu yaxınlarda da öz bəyanatında bunu qeyd etdi. Belə ki, Ermənistan-Azərbaycan arasında 44 günlük Vətən savaşı Azərbaycan ərazisində gedirdi və Qarabağ KTMT-yə daxil olan Ermənistanın ərazisi kimi tanınmamışdı. Qarabağ sadəcə Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi tanınır və Ermənistan da məhz bunu bəhanə edərək, sözügedən təşkilatı boykot etdi. Ermənistan bu tip mövqe nümayiş etdirməklə, Qarabağı özlərinin tərkib hissəsi kimi bəyan edir, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü şübhə altına almaq istəyirdi. Belə bir prinsipi başda Rusiya olmaqla, KTMT-yə üzv olan digər ölkələr qəbul etməyib, 44 günlük savaşda neytral mövqedə durdular. Ermənistan bu mövqeyi ilə ABŞ-yə onların təlimatını həyata keçirdiyi ilə bağlı qəribə bir mesaj ötürür. Lakin məsələyə başqa bir prizmadan yanaşmaq daha məqsədəuyğun olardı. Çünki Ermənistan KTMT-ni boykot etməklə onun tədbirində iştirakdan imtina edir, lakin Avrasiya İqtisadi Birliyində iştirak edir. Əgər Ermənistan KTMT-dən çıxarsa, o zaman bu təşkilata daxil olan dövlətlər Avrasiya İqtisadi Birliyindən onu qova bilərlər. Bu baxımdan Ermənistan ikili oyun oynamaq istəyir. Ümumilikdə Ermənistanın apardığı bu siyasət regionda böyük geosiyasi vəziyyətə birbaşa təsir edir. Çünki Ermənistan Qərbin hərbi kontingentini Cənubi Qafqaza gətirməkdədir. Son zamanlar Ermənistanın NATO hərbi kontingenti ilə birgə hərbi təlimlərin keçirilməsi və Fransadan gələn silahların Ermənistanda yerləşdirilməsi kimi halların hər biri məhz geosiyasi vəziyyətə təsir edən məqamlardandır. Çünki Ermənistanın yenidən hərbiləşdirilməsi, qarşı tərəfin Azərbaycanla münaqişəyə cəlb edilmə strategiyası deməkdir".

Politoloqun sözlərinə görə region dövlətləri Cənubi Qafqazda sülh və əmin-amanlığın olmasında maraqlıdırlar: "Çünki Şimal-Cənub dəmir yolu xəttinin işə düşməsi, Zəngəzur dəhlizinin açılması kimi region dövlətlərinin marağında olan məqamlar var. Bu baxımdan, Paşinyanın avanturist siyasəti bölgədə qarşıdurmaya gətirib çıxarır və ABŞ başda olmaqla Qərbin hərbi kontingentini bu və ya digər adlarla Cənubi Qafqaza gətirmək, xüsusilə də Ermənistan və Azərbaycan arasında şərtsiz sərhəddə NATO müşahidə qrupunun gəlməsi diqqət yetirməli nüanslardandır. Sözügedən müşahidə qrupu bir müddətdən sonra Ermənistanın apardığı siyasət nəticəsində hərbiləşdirmək taktikasını həyata keçirəcək ki, bu da regionda yeni geosiyasi vəziyyəti kökündən dəyişə bilər. Ümumiyyətlə, deyə bilərik ki, Paşinyanın apardığı siyasət bölgədə stabilliyi pozur".

Aytac Kərimova