Xarici xəbərlər

Yaponiya Semipalatinsk nüvə sınaqlarından zərərçəkənlər üçün 7,4 milyon dollar ayırdı

Qazaxıstan və Yaponiya Semipalatinsk nüvə poliqonunun sınaqlarından zərər çəkmiş insanlara yardım məqsədilə 7,4 milyon ABŞ dolları məbləğində qrant ayrılması haqqında saziş imzalayıb. Sənəd Yaponiyanın xarici işlər naziri İvai Takeşinin Astanaya rəsmi səfəri zamanı imzalanıb. O, burada qazaxıstanlı həmkarı Murat Nurtleu ilə danışıqlar aparıb.

Crossmedia.az bildirir ki, Nurtleu görüşdə iki ölkənin bir daha beynəlxalq ictimaiyyəti nüvə silahından imtina etməyə çağırdığını vurğulayıb. O xatırladıb ki, 2025-ci il Xirosima və Naqasakinin faciəsinin 80-ci ildönümü, 2026-cı il isə Semipalatinsk poliqonunun bağlanmasının 35 illiyi ilə üst-üstə düşür. Danışıqlarda həmçinin enerji, nüvə yanacağı, nüvə təbabəti, nadir torpaq elementləri və “yaşıl” texnologiyalar sahəsində əməkdaşlıq da müzakirə edilib. Yaponiya Qazaxıstana ən böyük sərmayə qoyan ilk on ölkə sırasına daxildir və bu günədək ölkə iqtisadiyyatına 9 milyard dollardan çox sərmayə yatırıb.

Tərəflər həmçinin Prezident Kasım-Jomart Tokayevin ilin sonunadək Yaponiyaya səfərinə hazırlığı və 2026-cı ildə iki ölkə arasında birbaşa aviareyslərin açılması məsələsini müzakirə ediblər.

Semipalatinsk nüvə poliqonu SSRİ tərəfindən 1947-ci ildə yaradılıb və 1949–1989-cu illərdə burada 450-dən çox nüvə partlayışı həyata keçirilib. Nəticədə 1,5 milyondan çox sakin radiasiyaya məruz qalıb. Bu sınaqlar bölgədə onkoloji xəstəliklərin artmasına, genetik dəyişikliklərə, yüksək ölüm faizinə və doğuş qüsurlarına səbəb olub. Poliqon 29 avqust 1991-ci ildə Qazaxıstan prezidenti tərəfindən imzalanan fərmanla bağlanıb və həmin tarix BMT tərəfindən Nüvə Sınaqlarına Qarşı Beynəlxalq Gün elan edilib.

Yaponiya isə 1945-ci ildə Xirosima və Naqasaki şəhərlərinə atom bombalarının atılması nəticəsində 210 mindən çox insanın həyatını itirdiyi faciəni yaşamış ölkə kimi ənənəvi olaraq Qazaxıstanın nüvə silahlarının ləğvi təşəbbüslərini dəstəkləyir. İki ölkənin humanitar layihələri, o cümlədən Semipalatinsk zərərçəkənlərinə göstərilən yardım, nüvə silahlarından azad dünya ideyasını birgə təşviq etdiklərini göstərir.