Soltan Hacıbəyov – Simfonik ruhlu ömür
Bu gün – 8 may, Azərbaycan musiqisinin tarixində öz möhürünü vurmuş unudulmaz bəstəkar, dirijor və pedaqoq Soltan Hacıbəyovun doğum günüdür. Hacıbəyov təkcə bir sənətkar deyildi – o, musiqinin dilini millətin ruhuna çevirən, simfoniyanı Azərbaycan torpağının nəfəsi ilə yoğuran bir sənət dahisi idi.
1919-cu ildə Şuşa kimi musiqi beşiyində dünyaya göz açan Soltan Hacıbəyov, bu torpağın muğamla yoğrulmuş havasını içinə çəkərək böyüdü. Onun musiqiyə olan bağlılığı ilk notlarından hiss olunurdu. "Pioner kantatası"ndan "Qızıl gül" musiqili komediyasına, oradan isə "Karvan" simfonik poemasına qədər hər bir əsərində milli ruhun, xalq yaddaşının izləri vardı.
Amma onu böyük edən təkcə bu deyildi. Soltan Hacıbəyov klassik Avropa musiqisinin ciddi formasını milli musiqi ilə birləşdirərək, Azərbaycan simfoniyasına yeni nəfəs gətirdi. Bu nəfəs elə güclü idi ki, “Gülşən” baletində öz zirvəsini tapdı. 1952-ci ildə bu əsərə görə SSRİ Dövlət Mükafatına layiq görülməsi onun sənət yolunun yalnız Azərbaycanla məhdudlaşmadığını, daha geniş miqyasda qəbul olunduğunu sübut etdi.
Soltan bəy həm də əsl müəllim idi – yüzlərlə tələbəyə, musiqiçiyə yol göstərən bir aydın. 1969–1974-cü illərdə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının rektoru kimi fəaliyyət göstərərkən, o, tədrisə yalnız bilik deyil, həm də ruh, zövq və sevgi gətirdi. Musiqiyə olan ehtiramı, sənətə münasibəti ilə o, bir çox gəncin ürəyində alov yandırdı. 1973-cü ildə layiq görüldüyü SSRİ Xalq Artisti adı isə onun yaradıcılıq zirvələrinin rəsmi təsdiqi oldu.
Bugün Soltan Hacıbəyovun əsərləri təkcə notlarda deyil – dinləyicilərin qəlbində yaşayır. Hər dəfə bir orkestr "Karvan"ı səsləndirəndə, hər dəfə "Gülşən"in səhnəsi canlananda, biz onun qayıtdığını hiss edirik. O, öz ömrünü nota, xalqına isə musiqiylə yazdı.
Soltan Hacıbəyovun doğum günü təkcə bir tarix deyil – Azərbaycan musiqisinin öz kimliyini tapdığı, nəfəsini duyduğu bir gündür. Bu gün, onun şəxsində bir xalqın səslənən ruhunu anırıq. Və bu ruh – sağdır. Yaşayır. Hər səsdə, hər melodiyada.
Ayhan Ağarzayev
18:40 08.05.2025
Oxunuş sayı: 955
