Qloballaşma şəraitində Azərbaycan dilinin mühafizəsi və inkişafı – ŞƏRH
Qloballaşma prosesləri müasir dünyada mədəniyyətlərarası inteqrasiyanı gücləndirərək dillərin qarşılıqlı təsirinə şərait yaradır. Bu vəziyyət, bir tərəfdən, Azərbaycan dilinin inkişafı üçün yeni imkanlar açsa da, digər tərəfdən, onun orijinallığını və müstəqilliyini qorumaq məsələsini aktuallaşdırır. Azərbaycan dili həm dövlətin əsas atributlarından biri, həm də xalqın mədəni irsinin daşıyıcısı kimi xüsusi diqqət tələb edir.
Bəs qloballaşma şəraitində Azərbaycan dilinin qorunması ilə bağlı hansı tədbirlər görülə bilər?
Mövzu ilə bağlı Crossmedia.az-a açıqlama verən filoloq Ruslan Mustafayev bildirib ki, qloballaşma şəraitində Azərbaycan dilinin qorunması və inkişafı üçün əsas strategiyalardan biri, onun beynəlxalq məkanda rəqabətqabiliyyətli hala gətirilməsidir:
“Bu məqsədlə dilin elmi, texniki və mədəni sahələrdə istifadəsinin genişləndirilməsi vacibdir. Yeni terminlərin yaradılması və onların dilin qaydalarına uyğunlaşdırılması xüsusi önəm daşıyır. Eyni zamanda, xarici terminlərin nəzarətsiz şəkildə dilə daxil olması Azərbaycan dilinin strukturunu və üslubunu təhdid edə bilər. Buna görə də, dilin lüğət bazası müntəzəm şəkildə yenilənməli, müasir dövrün tələblərinə cavab verən vahid terminologiya siyasəti hazırlanmalıdır”.
Onun sözlərinə görə, texnologiyanın sürətli inkişafı Azərbaycan dilinin rəqəmsal məkanlarda genişlənməsi üçün böyük imkanlar yaradır:
“Dilin elektron resurslarının yaradılması, süni intellekt və nitq texnologiyaları üçün uyğunlaşdırılması, həmçinin onlayn tədris platformalarının inkişaf etdirilməsi qloballaşma şəraitində onun rəqabət qabiliyyətini artıracaq. Eyni zamanda, sosial şəbəkələrdə və mediada dilin düzgün istifadəsi təşviq edilməli, müasir gənclik arasında dilin nüfuzu artırılmalıdır”.
Mütəxəssis qeyd edib ki, Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində mühafizəsi üçün əsas istiqamətlərdən biri də təhsilin roludur. Onun fikrincə, məktəb və ali təhsil müəssisələrində Azərbaycan dilinin tədrisi yüksək səviyyədə təmin edilməli, tədris materialları müasir tələblərə uyğun yenilənməlidir. Dilin tarixi, mədəni əhəmiyyəti və zənginliyi haqqında maarifləndirmə işləri aparılmalı, gənc nəsildə dilə bağlılıq hissi gücləndirilməlidir:
“Qloballaşma həmçinin Azərbaycan dilinin dünyada tanınması üçün unikal fürsətlər yaradır. Bu istiqamətdə dilin beynəlxalq elmi və mədəni layihələrdə iştirakı təmin edilməli, xarici dillərə tərcümə olunmuş yüksək keyfiyyətli ədəbi əsərlər vasitəsilə Azərbaycan mədəniyyəti təbliğ edilməlidir. Azərbaycan dilinin beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması və xarici auditoriyalar üçün cəlbedici hala gətirilməsi, onun geniş tanıdılması üçün əsas addımlardandır”.
Son olaraq R.Mustafayev deyib ki, qloballaşma şəraitində Azərbaycan dilinin mühafizəsi və inkişafı kompleks yanaşma tələb edir:
“Dövlət siyasəti, ictimai təşəbbüslər və texnoloji yeniliklər dilin müasir tələblərə uyğunlaşmasını təmin etməklə yanaşı, onun milli kimliyini qorumağa yönəldilməlidir. Bu yanaşma Azərbaycan dilinin həm daxili, həm də beynəlxalq səviyyədə nüfuzunun artırılmasına töhfə verəcəkdir”.
Ağa Əsa
17:30 09.12.2024
Oxunuş sayı: 8961
