"Sözün Məğrur Sərkərdəsi – İsa Muğanna"
12 iyun… Hər il bu tarix gəlib çatanda Azərbaycan ədəbiyyatının dərin qatlarında bir səs oyanır. Bu səs təntənəli deyil, qışqırmır da. O, düşüncənin içindən gəlir – ağır, dərin və mavi sükutla. Bu səs İsa Muğannanın, fikir sərkərdəsinin, söz mücahidinin səsidir.
O doğuldu bu gün – 1928-ci ilin 12 iyununda. Amma elə bir yazıçı oldu ki, yalnız öz dövrünə yox, gələcəyə də doğuldu. Onun romanları, obrazları, fəlsəfi qəlizliyi və sadəliyin içində gizlənən ilahi bir yanğı – hamısı onu klassiklərdən ayırır, onu müstəqil bir zirvəyə daşıyır.
O, bir cəsarət idi. Sovet ideologiyasının sərt küləkləri əsərkən o, düşüncəyə sərhəd tanımadı. “İdeal” adlı romanı ilə bəşəriyyətin ən mürəkkəb suallarını – mən kiməm, insan kimdir, Tanrı haradadır – dilləndirdi. O, sadəcə yazmadı, o, varlığın özünü kağız üzərinə köçürdü.
Və sonra... 2014-cü ilin aprelində susdu. Amma o susqunluq, əslində, yeni bir danışığın başlanğıcı idi. O gün bu dünyadan getdi, amma yazdıqları göylərə qalxdı, Səmasına çatdı... Onun sözləri indi kitab rəflərində yox, zamanın ruhunda yaşayır.
İsa Muğanna – artıq yoxdur deyə bilmirik. Çünki o, “olmaq”la “yox olmaq” arasındakı qapını çoxdan qırıb keçmişdi. O, artıq ölümsüzdür, sözü ilə, düşüncəsi ilə, xalqının ruhuna hopmuş hafizəsi ilə.
Bu gün – 12 iyun – sadəcə bir doğum günü deyil. Bu gün, böyük bir ruhun dünyaya gəldiyi gündür. Və biz bu günü anaraq təkcə bir yazıçını deyil, bir düşüncə sistemini, bir dərinliyi, bir millət yaddaşını yad edirik.
Ayan Sədi
14:11 12.06.2025
Oxunuş sayı: 2026
