Rusiya artıq əvvəlki gücündə deyil: Putin siyasi çıxılmazlıqdadır - Müsahibə
ABŞ və Rusiya arasında son illərdə müşahidə olunan siyasi gərginlik, xüsusilə də Ukraynada davam edən müharibə fonunda daha da kəskin xarakter alıb. Bu kontekstdə ABŞ Prezidenti Donald Trampın son bəyanatı beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini yenidən Rusiya-Ukrayna münaqişəsinə yönəldib. Trampın sözlərinə görə, Moskva hazırda müharibənin dayandırılmasına real maraq göstərmir və bu, regionda sülh perspektivlərini daha da mürəkkəbləşdirir.
Siyasi liderlərin münasibətləri, eləcə də bu münasibətlərin beynəlxalq proseslərə təsiri uzun illərdir geosiyasi təhlillərin əsas mövzularından biridir. Trampın Rusiya Prezidenti Vladimir Putinlə "yaxşı münasibətləri" vurğulaması, eyni zamanda onun Rusiyanın müharibəni bitirmək istəmədiyini bildirməsi, həm diplomatik, həm də strateji baxımdan ziddiyyətli bir mənzərə yaradır. Bu bəyanat həm ABŞ-ın Rusiya ilə gələcək münasibətlərinə, həm də Ukraynaya göstəriləcək hərbi və siyasi dəstəyin səviyyəsinə dair yeni suallar doğurur.
Bununla yanaşı, Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenskinin yaxın günlərdə Vaşinqtona planlaşdırılan səfəri və onun “Tomahawk” tipli raketlər də daxil olmaqla əlavə silah tədarükü tələbi müharibənin növbəti mərhələsinə dair gözləntiləri artırır. Bu səfər həm ABŞ-ın Ukraynaya dəstəyinin miqyasını müəyyənləşdirəcək, həm də Tramp administrasiyasının regionla bağlı xarici siyasət kursunun konturlarını daha aydın şəkildə göstərəcək.
Beləliklə, Donald Trampın bəyanatı təkcə bir siyasi açıqlama deyil, həm də Qərbin Rusiya ilə münasibətlərinin, eləcə də Ukraynadakı münaqişənin gələcək istiqamətinin müzakirəsinə yeni təkan verən mühüm diplomatik siqnal kimi dəyərləndirilə bilər.
Məsələ ilə bağlı politoloq Əhəd Məmmədli öz fikirlərini Crossmedia.az-a bölüşüb:
– Sizcə, Putin Ukrayna müharibəsini başlayanda onun məqsədi nə idi?
-Putin müharibəyə bir neçə əsas məqsədlə başladı. Birincisi, o, Sovet İttifaqının dağılmasından sonra itirdiyi geosiyasi təsirini bərpa etmək, yəni “böyük Rusiya” obrazını geri qaytarmaq istəyirdi. İkincisi, Ukraynanı tam nəzarətə götürmək, Qərbə inteqrasiya prosesini dayandırmaq və öz təsir dairəsinə salmaq niyyətində idi.
Putin uzun illər boyu Rus ordusunu “güclü və məğlubedilməz” kimi təqdim etmişdi. Suriyada, Gürcüstanda və digər bölgələrdə apardığı əməliyyatlar sayəsində bu obrazı müəyyən qədər formalaşdıra bilmişdi. O dövrdə Putinin və Rus ordusunun adı çəkiləndə bir çox dövlətlər ehtiyatla yanaşır, hətta qorxu hissi keçirdirdi.
– Bəs son üç ildə vəziyyət necə dəyişdi?
-Bu üç ildə dünya gördü ki, əslində Rusiya ordusu düşündüyü qədər güclü deyil. Əgər üç il ərzində Rusiya Ukraynanın cənub və şərq hissəsini tam işğal edə bilmirsə, bu, onun hərbi və siyasi sistemində ciddi problemlərin göstəricisidir. Putin Rus xalqına böyük vədlər vermişdi – qələbə, nüfuzun bərpası, təhlükəsiz sərhədlər və s. Amma bu vədlərin çoxu reallaşmadı. Hətta, indi Rusiya daxilində sosial və iqtisadi çətinliklər dərinləşməkdədir.
– Sizcə, Putin niyə hələ də müharibəni dayandırmır?
-Putin indi çox mürəkkəb vəziyyətdədir. O, müharibəni dayandırmaqdan qorxur. Çünki əgər müharibə dayansa, Rusiya daxilində çoxlu suallar ortaya çıxacaq: “Niyə bu qədər itki verdik?”, “Nəyə görə bu qədər insan öldü?”, “Əldə etdiyimiz nəticə nədir?”
Bu suallar təkcə xalq tərəfindən deyil, həm də hakimiyyət elitası, generallar, oliqarxlar tərəfindən veriləcək. Bu isə Putinin mövqeyini ciddi şəkildə sarsıda bilər. O, bunun fərqindədir və məhz buna görə müharibəni davam etdirməkdə israrlıdır.
Yəni, bu gün Putinin müharibəni dayandırmamaq səbəbi təkcə hərbi məqsədlərlə bağlı deyil, həm də şəxsi hakimiyyətinin qorunması ilə bağlıdır. Müharibə onun üçün artıq bir növ “siyasi ölüm- qalım məsələsinə” çevrilib.
– Əgər müharibə dondurulmuş vəziyyətdə qalsa, nə baş verə bilər?
-Əgər müharibə sadəcə dayansa, amma Ukrayna kapitulyasiya sənədinə imza atmasa, bu, Putinin daxilindəki təzyiqi azaldan deyil, əksinə, artıran amilə çevriləcək. Çünki bu halda nə qələbə elan edilə bilər, nə də itkilərin mənası izah olunar.
Belə vəziyyətdə Rusiya daxilində Putinə qarşı narazılıq daha da güclənəcək. Məhz buna görə o, nə geri çəkilə, nə də qəti qələbə qazana bilir. Bu, onun üçün bir siyasi çıxılmazlıqdır.
Elmir Heydərli
18:47 15.10.2025
Oxunuş sayı: 1880
