Generaldan çağırışçılara müjdə: “Çox gözəl dəyişikliklər olacaq” - MÜSAHİBƏ

Azərbaycan həmişə özünün ordusu, hərbçiləri ilə fəxr edib. Bütün  tarixi dövrlərdə bu, belə olub. Cavanşirdən, Babəkdən tutmuş Tovuz döyüşlərinin şəhidi general Polad Həşimova qədər. Belə yüksəkrütbəli zabitlərimizdən biri də hazırda ehtiyatda olan general Yaşar Aydəmirovdur. Bir çox əməliyyatların komandanı olmuş təcrübəli general Crossmedia.az-a geniş müsahibə verib.

Müsahibəni təqdim edirik:

- Cənab general, necəsiz? Qalib ordunun, xalqın generalı olmaq necə hissdir?

- Əlbəttə, qürur duyuram.  Bütün Azərbaycan xalqı kimi, mən də artıq başıdik gəzə bilirəm. Çünki biz qalib xalqın nümayəndəsi, qalib dövlətin vətəndaşıyıq. Azərbaycan artıq öz ərazi bütövlüyünü təmin etməklə həm də tarixi ədaləti bərpa edib. İkinci Qarabağ müharibəsi çox unikal savaş idi. Bunu ancaq Prezident İlham Əliyev kimi dahi sərkərdə bacara bilərdi. Hələ müharibədən əvvəl məndən soruşulanda deyirdim ki, yaxın vaxtda dəhşətli müharibə olacaq. Ancaq dəqiq zamanı isə yalnız Ali Baş Komandan bilirdi. Çünki həm də siyasi mühit formalaşmalı idi. Müharibə vaxtı Azərbaycan xüsusi təyinatlıları xüsusi məharət nümayiş etdirdilər. Müharibənin cəmi 44 günə başa çatması həm də onların şücaəti sayəsində mümkün oldu. Həmin vaxt düşmən bizim Ağdam istiqamətindən hücuma keçəcəyimizə gözləyidi. Ancaq o ərazidə mina həddindən çox idi. Bunu ali rəhbərlik də bilirdi. Odur ki, ermənilər gözləmədikləri sürprizlərlə qarşlaşdılar. 

- Dediniz ki, 44 günlük döyüşlər unikal savaş idi. Bu müharibənin unikallığı nədə idi?

- Məsələn, sentyabr ayı təsadüfi seçilməmişdi. Düşmən bizim yayda əməliyyatlara başlayacağımızı gözləyidi. Amma Azərbaycan ordusu payızda- yağışda, qarda hərəkətə keçdi. Niyə? Çünki biz bilirdik ki, müharibə çox çəkməyəcək. İkincisi, məhz Vətən müharibəsindən sonra dünya “dron xəstəliyinə” tutuldu. Halbuki dronlar 20 ildən çoxdur var. Məsələ burasındadır ki, ikinci Qarabağ müharibəsində dronlardan peşəkarlıqla istifadə olundu. Detalları demək istəmirəm, amma biz aviasiya sistemində strateji yanıltma üsullarında  istifadə etdik. ABŞ quru qoşunlarının müharibədən sonra demişdi ki, Azərbaycan bizə dronlarla mübarizə vasitələrimizin olmadığını öyrətdi. Xüsusi təyinatlılarımız hər qarış, hər mərtəbə uğrunda savaşırdılar. Onlar sıldırım qayalara 30-40 kiloqramlıq yüklə yox, bir avtomat, iki əl qumbarası ilə çıxırdılar. Bu, asan məsələ deyil. Antiterror əməliyyatları ilə isə ərazi bütövlüyümüz tam təmin olundu. Onu da deyim ki, həmin əməliyyatlar ilk vaxtlar deyildiyi kimi, 23 saat çəkməmişdi, çoxdan bitmişdi. Prezident İlham Əliyev də sonralar bunu dedi. Qeyd etdiyim kimi, bütün bunları ancaq dahi sərkərdə bacarardı.

- Sizin xidmət dövrünüz torpaqlarımızın işğal illərə təsadüf edib. Birinci Qarabağ müharibəsi dövründə məğlubiyyətimizin səbəbi nə idi?

- Ümumiyyətlə, ordu yaratmaq dahi şəxsiyyətin işidir. SSRİ dağılandan sonra Azərbaycan keçmiş müttəfiq dövlətlər arasında ən güclü orduya sahib idi. Cənubi Qafqazda hərbi aerodomların 70 faizi Azərbaycanda idi. 1980-ci illərin sonu – 90-cı illərin əvvəllərində- Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin ciddi təsir imkanlarına malik olduğu vaxtlarda silahlar, texnikalar, o cümlədən qırıcı təyyarələr, nüvə başlıqları xaricə daşındı. Ordu quculuğuna diqqət edilmədi. O zamanlar Azərbaycan ordusunda problemlər, başıpozuluq var idi. Bu, bizim məğlubiyyətimizin əsas səbəbləri oldu. Əgər Ümumilli Lider Heydər Əliyev hakimiyyətdə olsa idi bir silahın da xaricə aparılmasına razı olmazdı. Nə yaxşı ki, Həydər Əliyev 1993-cü ildə hakimiyyətə gəldi. Yoxsa itkilərimiz daha çox olardı. Bunu ermənilər də özləri də deyirdilər ki, Heydər Əliyev xilaskar oldu. Həmin dövrlərdə çox epizod olub, çox hadisə olmuşam. Məsələn, 1994-cü ildə əsirlər dəyişəndə 12 azərbaycanlı qadın qarınlarında erməni uşağı ilə geri qayıtdılar. Buna kim dözər?! Həmin an kürəyimdən soyuq tər keçdi, gözüm yaşardı. Qisas almaq üçün tələsirdik. Düzgün vaxtı isə ali rəhbərlik bilirdi. 

- Bəs bundan sonra nələr olacaq?

- Ermənistan tarixdən dərs çıxarmalıdır. Başa düşməlidir ki, ən xırda təxribata belə, çox ciddi cavab vərəcəyik. Nəzərə almaq lazımdır ki, Sovet dövründən fərqi olaraq indi tarixi yaddaşı silmək mümkün deyil. Hər küçədə Şəhidlər Xiyabanı, hər məktəbdə şəhidlərin fotoları var. Bizim kimsəyə torpaq iddiamız yoxdur. Amma lazım gəlsə, parlament Qərbi Azərbaycan torpaqlarının vaxtı ilə Ermənistana verilməsinə etiraz edən qərar qəbul edə bilər. Bundan sonra bizim o torpaqlara qayıtmağımız da qeyri – real olmayacaq. Azərbaycan öz tarixi torpaqlarının əhatəsində yerləşən dövlətdir. Bunun üçün xəritəyə baxmaq kifayətdir. 

- Bəs Naxçıvanın Kərki kəndinin taleyi necə olacaq?

- Qaytarılacaq. Buna şübhə yoxdur, olmamalıdır. Ermənistanın müqavimət göstərmək imkanı yoxdur. 

- Regionda növbəti eskalasiya ehtimalını necə qiymətləndirirsiniz?

- Bu ehtimalı istisna edirəm. Heç bir xarici dövlət Ermənistanı buna sövq edə bilməz. Ermənistan nə ilə müharibəyə qoşulacaq? Nəzərə almaq lazımdır ki, qarşı tərəflə bizim imkanlarımız bir deyil. Azərbaycanın səfərbərlik ehtiyatı Ermənistanınkından bir neçə dəfə çoxdur. Həmçinin texniki baxımından da Ermənistandan üstünük. Azərbaycan “düşünən” silahlar alır. İrəvan bunları nəzərə almalıdır. 

- Rusiya ilə Azərbaycan arasında münasibətlər son zamanlar pisləşir. Sizcə, rəsmi Moskvanın ölkəmizə qarşı bu siyasəti nə ilə bağlıdır? 

- Moskvanı narahat edən Azərbaycanın sürətli inkişafı, müstəqil xarici siyasətidir. Amma Rusiya buraya müdaxilə edə bilməz. Dövlət və hərbi sirlərini açmaq istəmirəm, amma elə məqamlar var ki, Rusiyanın məhz ona görə hansısa müdaxiləyə cürəti çatmaz. Rus şovinizmindən əl çəkilməlidir. Zəngəzur dəhlizi, bəlkə də, Azərbaycandan çox Rusiyaya lazımdır. Amma Moskva bu reallıqları anlamalıdır. 

- Cənab general, son zamanlar Azərbaycanda ərazisində, daha konkret desək, Xaçmazda NATO hərbi bazasının yaradılacağı barədə iddialar səslənir...

- Bunlar boş sözlərdi. Heç bir əsası yoxdur. Danışmağa nə var ki?!

- Bu gün bütün dünyanın diqqəti Şərqi Avropadadır. Üç ildir davam edən Rusiya- Ukrayna savaşı barədə sizin proqnozunuz necədir?

- İndi Şərqi Avropada tükəndirmə savaşı gedir. Tərəflər bir – birilərini əldən salmağa çalışırlar. Rusiyanın imkanları azalsa da, hələ tam tükənmir. Ümumiyyətlə, məncə, Ukraynanın ən böyük səhvlərindən biri Sovet dövründə sahib olduğu silahları, o cümlədən qırıcı təyyarələri, nüvə başlıqlarını xaricə verməsi oldu. Verməsə idi, belə olmazdı. Artıq Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenskinin bu vəzifədə başqa adamla əvəzlənməsi müzakirə olunur. Bu o deməkdir ki, kimisə çökdürəcəklər...

- Bəzi ekspertlər düşünür ki, artıq üçüncü dünya müharibəsi başlayıb və davam edir. Siz də bu fikirdəsiz?

- Hər halda bu elementlər müşahidə olunur. Yeri gəlmişkən, Rusiya rəsmiləri, o cümlədən Təhlükəsizlik Şurasının sədr müavini Dmitri Medvedev müntəzəm olaraq nüvə silahının tətbiqi barədə xəbərdarlıqlar edir. Əgər Rusiya vəziyyətinin pisləşdiyini hiss etsə, uzaqməsafəli olmasa da, taktiki, qısa məsafəli nüvə silahından istifadə edə bilər. Bu, mümkündür. Ümumiyyətlə, həm Rusiya, həm də Ukayna Azərbaycan hərb məharətini yaxşı öyrənməlidir. 

- Cənab general, artıq müharibə şəraitinə son qoyulub. Bunu nəzərə alsaq, gələcəkdə hərbi xidmət müddəti azaldıla bilərmi?

- Ali Baş Komandan İlham Əliyevin dediyi kimi, bir Türkiyə ordusunun kiçik modelini qururuq. Bu, bütün istiqamətlərdə özünü göstərir: təşkilati işlərdən ordu quruculuğuna qədər. Sözsüz ki, gələcəkdə çox gözəl dəyişikliklər olacaq. 

- Son olaraq, görürük ki, bəzən cəmi bir neçə təlim keçən, yaxud da heç döyüç görməyən, bəzən də hərbi rütbəsi olmayan, ən yaxşı halda kapitan olan şəxslər özlərini hərbi ekspert kimi çıxış edir, cəmiyyəti çaşdırırlar. Bu məsələyə münasibətiniz necədir?

- Çox pis. Əlbəttə, bu, düzgün deyil. Jurnalistlər belə hallara qarşı həssas olmalıdırlar.

Kənan Novruzov