Türkiyə ilə Ermənistan dostlaşır, Ərdoğan İrəvana gedir - Sensasion açıqlama
İyunun 20-də Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan İstanbulda səfərdə idi. O, Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla görüşüb. Təxminən bir saat davam edən görüşdən sonra verilən məlumatda bildirilib ki, liderlər ikitərəfli münasibətlərin inkişafını, həmçinin Cənubi Qafqazdakı son durumu müzakirə ediblər.
İkinci Qarabağ müharibəsi nəticəsində Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü təmin etməsindən sonra regionda yeni reallıqlar yaranıb. Bu reallıqların bir hissəsi də Ankara və İrəvanın diplomatik münasibətləri bərpa etmək istiqamətidə addımlar atmasıdır. Əlbəttə, tərəflər arasında qarşılıqlı eimad mühitinin yaranması Azərbaycan- Ermənistan münasibətlərinin normallaşmasına, o cümlədən sülh sazişinin imzalanmasına da müsbət töhfə verə bilər.
Bu barədə Crossmedia.-az-a danışan türkiyəli politoloq Hüseyin Şeyhanlıoğlunun sözlərinə görə, ermənilər Osmanlı dövründə “millet-i sadıka” (sadiq millət) hesab olunublar və onların İstanbulda yerləşdirilməsi birbaşa Fatih Sultan Mehmetin göstərişi ilə baş verib: “İstanbulun fəthindən sonra bu şəhərə ermənilər köçürüldü və biz 1900-cü illərin əvvəllərinə qədər birlikdə, qardaşcasına yaşadıq”sonrakı illərdə baş verən proseslərdə ermənilər bir sıra xarici güclərin alətinə çevriliblər. Ruslar isti dənizlərə enmək üçün, ingilislər isə xüsusilə Şərqi Anadoluda ermənilərdən istifadə etməyə çalışıblar. Eyni zamanda, müəyyən mərhələdə almanların da bölgədəki neft bölgələrinə çıxış əldə etmək məqsədilə erməni üsyanlarını dəstəklədiklərini qeyd edib.
Politoloq əlavə edib ki, bu proseslərin nəticəsində, Osmanlı imperiyasının süqutuna yaxın dövrlərdə erməni üsyanları baş verib və dövlətin özünü qoruma refleksi çərçivəsində bir sıra sərt tədbirlər həyata keçirilib: “Nəticədə, həqiqətən də, çox ciddi mənada böyük faciələr yaşandı. Bu hadisələrin səbəbkarı nə türklər, nə də ermənilərdir. Baiskar ermənilərdən istifadə edən imperialistlər olub".
Politoloq qeyd edib ki, 1915-ci il hadisələrindən sonra Sykes-Picot sazişi imzalanıb və bu müqavilə bölgədə indiyə qədər davam edən ağrılı proseslərin əsasını qoyub: "Bu məsələnin gündəmə gətirilməsi xüsusilə 1991-ci ildə Sovetlər Birliyinin dağılmasından sonra intensivləşib. Qərb ölkələri və erməni diasporu bu iddiaları siyasi təzyiq vasitəsinə çeviriblər. 44 günlük Vətən müharibəsi nəticəsində Azərbaycan 1992-ci ildə işğal olunmuş Qarabağı azad etdi və bununla da ermənilər reallığı qəbul etmək məcburiyyətində qaldılar. Qarabağ Azərbaycanın haqqıdır. Biz Ermənistanın soyqırım iddialarını qəbul etmirik. Belə bir şey ümumiyyətlə yoxdur. Bu gün Türkiyə bölgənin əsas və güclü dövlətidir. Ruslar və britaniyalılar artıq erməniləri müdafiə edə biləcək vəziyyətdə deyillər. Ermənilər dörd tərəfdən əhatəyə alınıb və mövcud vəziyyət onları əməkdaşlığa məcbur edir".
Müsahibimizin fikrincə, Ermənistanın indiki vəziyyəti onların həm region ölkələri, həm də beynəlxalq aləm qarşısında yeni yanaşmalara ehtiyac duyduğunu göstərir: "Nikol Paşinyanın yenidən baş nazir seçilməsi və sülh istiqamətində mesajlar verməsi də bu baxımdan diqqət çəkir. Ermənilər Zəngəzur dəhlizinin açılması, Bakı neftinin dünya bazarına çıxarılması və Orta Asiya ilə Anadolu arasında körpünün qurulmasında mühüm rol oynaya bilərlər. Bu baxımdan, hamımızın qazanacağı bir model qurula bilər. Yeddinci yüzilin dünyası formalaşarkən türklər və ermənilər tarixi həqiqətlərə uyğun olaraq, sülh və qardaşlıq ruhunda kimi yenidən əməkdaşlıq edə, birlikdə yaşaya bilərlər” – deyə politoloq qeyd edib.
H. Şeyhanlıoğlu əlavə edib ki, Paşinyanın İstanbulda qəbul olunması çox önəmlidir: "Türkiyə Prezidenti də gələcəkdə İrəvana səfər edə və beləliklə regionda yeni mərhələnin başlanğıcı ola bilər. Bölgədə “Tarixi Həqiqətlər Komissiyası” yaradıla bilər və bu komissiya keçmişdə yaşanan acıların bir daha təkrarlanmaması üçün tarixi hadisələri obyektiv şəkildə araşdıra bilər. Bu səfərlər və atılan addımlar tarixi əhəmiyyət daşıyır. Gələcəkdə Türkiyə ilə Ermənistan, eləcə də Azərbaycan arasında qardaşlıq körpüsünün qurulacağına inanıram".
Fatimə Nəbiyeva
12:43 21.06.2025
Oxunuş sayı: 1613
