Ermənistan adlanan ölkə saxta şəkildə yaradılıb – Akademikdən AÇIQLAMA
Türkiyənin İğdır Universitetində AMEA-nın dəstəyi ilə Dədə Qorqud Azərbaycanşünaslıq Mərkəzinin açılması və Azərbaycanı əks etdirən kitabxananın yaradılması planlaşdırılır. AMEA-nın prezidenti İsa Həbibbəyli universitetlə əməkdaşlıq üçün dəstək verəcəyini bildirib və akademiklərin tələbələr üçün onlayn dərs keçməsini təklif edib. Həm tərəflər tədqiqatlar və birgə əməkdaşlıq imkanları barədə razılığa gəliblər.
Belə layihələr Azərbaycan mədəniyyətinin və elminin Türkiyədə tanıdılması baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır. Tələbələr üçün həm akademik, həm də mədəni biliklərin ötürülməsi iki ölkə arasında elmi və mədəni əməkdaşlığı daha da gücləndirə bilər. Bu cür mərkəzlərin açılması uzunmüddətli perspektivdə regional əlaqələrin inkişafına töhfə verəcək.
Mövzu ilə bağlı akademik Nizami Cəfərov Crossmedia.az saytına açıqlama verib.
N.Cəfərov Azərbaycan və Türkiyə xalqlarının eyni kökdən ayrılmış millətlər olduğunu və aralarında sərhəd olmadığını bildirib: “Şərqi Anadolu Türkiyənin şərq hissəsidir. Azərbaycanla tarix boyu həmişə sıx bağlı olub və bu əlaqələr o qədər dərin olub ki, məsələn, Azərbaycan tarixinin müxtəlif dövrlərini Şərqi Anadolunu bilmədən anlamaq demək olar ki, mümkün deyil. Hətta elə dövrlər olub ki, Azərbaycan ədəbi dilinin normalarını müəyyənləşdirməyə çalışarkən tədqiqatçılar üç dialekti nəzərə alıblar: Şimali Azərbaycan dialekti, Cənubi Azərbaycan dialekti və Şərqi Anadolu dialekti. Bax, əlaqələrimiz bu qədər sıxdır.
Hətta bir vaxtlar Azərbaycan xalqı ilə Türkiyə xalqı, yaxud Azərbaycan türkləri ilə Türkiyə türkləri arasındakı sərhədi müəyyənləşdirmək mümkün olmayıb. Bu gün də coğrafi baxımdan sərhədi kəskin şəkildə göstərmək çətindir. Yəni harada başlayır Azərbaycan xalqı və Türkiyə türkləri bir etnos olaraq, harada bitir? Buna kəskin sərhəd qoymaq mümkün deyil. Xalqların ayrılması, differensasiyası baxımından belə sərhədi qəbul etmək mümkün deyil.
Bu mənada, İğdır, Qars, Ərzurum kimi regionlar və Azərbaycanın qərb hissəsi bizim üçün çox maraqlıdır. Burada başqa maraqlı bir cəhət də var: Azərbaycan xalqı ilə Türkiyə türkləri eyni kökdən ayrılmış millətlərdir və coğrafi baxımdan onların arasında sərhəd yoxdur. Bəs Ermənistan adlanan hadisə haradan çıxıb? Azərbaycan və Türkiyənin tarixi, mədəni və etnik münasibətləri göstərir ki, Ermənistan adlanan ölkə burada saxta şəkildə yaradılıb. Bu, tarixi və etnoqrafik baxımdan süni bir addır. Əslində ada təbiət tərəfindən yaradıla bilər, elə adalar da var ki, insan tərəfindən yaradılır. Ermənistan adını isə təbiət yox, insan gücü, subyektiv amil yaradıb.
Belə məsələləri öyrənmək əvvəllər mümkün olmayıb, on-on illərlə, hətta əsrlərlə. Amma bu gün Azərbaycan–Türkiyə münasibətləri o səviyyəyə çatıb ki, aramızda problemli sual doğura biləcək mövzulardan çəkinmək lazım deyil. Ona görə də İğdırda belə bir mərkəzin açılması və Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının, xüsusən də dostumuz İsa Həbibbəyli başda olmaqla prezident İsa Həbibbəyli tərəfindən layihəyə imza atılması çox əhəmiyyətlidir.
Əminəm ki, son zamanlar yavaş-yavaş başlayan bu əlaqələr – İğdır, Ərzurum, Qars, xüsusilə İğdır – daha da inkişaf edəcək. İğdır Naxçıvana daha yaxındır və Naxçıvan–İğdır münasibətləri elmi və tədris baxımından əvvəllər başlayıb. Bu əlaqələr şərqə və qərbə doğru genişlənməlidir. Hətta deyə bilərəm ki, İğdır–Naxçıvandan şimala və cənuba doğru da yayılmalıdır. Bu əməkdaşlığın nəticələrini çox gözəl görəcəyik”.
Nicat Rüstəmzadə
14:45 12.09.2025
Oxunuş sayı: 847
