Xəyallarla reallıqlar üst-üstə düşmür: Rusiya-Ukrayna müharibəsi genişlənə bilər
ABŞ-nin Ukrayna üzrə xüsusi nümayəndəsi Kit Kelloq Rusiya-Ukrayna münaqişəsinin nizamlanmasına dair danışıqlardan əvvəl 30 günlük qeyd-şərtsiz atəşkəsin elan olunmasının vacib olduğunu bildirib. O, bu barədə mayın 11-də şəxsi “X” hesabında paylaşım edib.
"Birincisi, 30 günlük qeyd-şərtsiz atəşkəs və bu müddət ərzində hərtərəfli sülh danışıqlarına keçid. Əksinə yox", – deyə Kelloq paylaşımında qeyd edib.
Diplomatın bu açıqlaması Rusiyanın danışıqlara yenidən başlamaqla bağlı təklifindən sonra gəlib. Belə ki, Rusiya Prezidenti Vladimir Putin mayın 11-nə keçən gecə Kremlin qarşısında jurnalistlərə açıqlamasında Kiyev hakimiyyətinə 2022-ci ildə dayandırılmış birbaşa danışıqları əvvəlcədən heç bir şərt qoyulmadan bərpa etməyi təklif edib. Onun sözlərinə görə, danışıqlar mayın 15-də İstanbulda başlaya bilər.
Putinin bu təklifinə ABŞ-nin prezidenti Donald Tramp da dəstək verib. O, Kiyevi təklifi qəbul edərək dərhal danışıqlara başlamağa çağırıb.
Bununla yanaşı, bir sıra Qərb ekspertləri və siyasətçiləri atəşkəsin yalnız müvəqqəti sabitlik yaradacağını, lakin Rusiyanın uzunmüddətli strategiyasına təsir etməyəcəyini düşünür. Kelloqun vurğuladığı qeyd-şərtsiz atəşkəs çağırışı isə danışıqlara başlanması üçün minimal etimad mühiti yaratmaq məqsədi daşıyır.
Qeyd edək ki, son günlər Ukrayna böhranının diplomatik həllinə dair səylər artmaqdadır. Türkiyənin ev sahibliyi ilə danışıqların yenidən İstanbulda keçirilməsi perspektivi müzakirə olunur.
Kelloqun fikiri barəsində Crossmedia.az-a siyasi şərhçi Kənan Novruzov açıqlama verdi. Onun sözlərinə görə, Kelloqun sülh danışıqları ilə bağlı dediklərində müəyyən həqiqət var: “Əvvəlcə atəşkəsin elan olunması və həmin müddətdə sülh danışıqlarının aparılması daha məntiqlidir. Bu, zaman baxımından da daha irəliyə hesablanmış addım ola bilər. Yəni tərəflər birinci danışıqların nəticəsini gözləmək əvəzinə, atəşkəsi elan edib, sonra masa arxasına otura bilərlər".
Siyasi şərhçi qeyd edib ki, digər tərəfdən, bu modelin riski də var: ə”gər danışıqlar nəticə verməsə, tərəflər yenidən müharibəni bərpa edə bilərlər. Bu baxımdan Kelloqun fikirlərində müəyyən məntiq var. Lakin əsas sual budur: atəşkəs olacaqmı. Hazırda danışıqlar intensiv şəkildə aparılsa da və tərəflər bir neçə dəfə atəşkəs elan etdiklərini bildirsələr də, praktiki olaraq bu öhdəliklərə əməl olunmayıb. Səbəblərdən biri də kulislərdə görünməyən qüvvələrin prosesə müdaxiləsidir. Bu qüvvələr sabitliyin yaranmasına və danışıqların uğurla nəticələnməsinə mane olur".
K. Novruzov bildirib ki, Rusiya danışıqlarda maraqlı olduğunu bəyan etsə də, bəzi Avropa ölkələrinin hazırkı mərhələdə sülh istədiyini demək çətindir: "Çünki bu ölkələr düşünür ki, müharibə dayansa, Rusiya əvvəlkindən də daha güclü ola bilər – hərbi, siyasi və psixoloji üstünlük qazanaraq yenidən təhdidə çevrilər. Bu səbəbdən də bir sıra Avropa dövlətləri müharibənin mümkün qədər uzadılmasını dəstəkləyirlər".
Siyasi şərhçi həmçinin vurğulayıb ki, son vaxtlar Avropa ilə ABŞ arasında yaranan gərginliyin əsas səbəblərindən biri də məhz bu yanaşmadır. "Yəni Avropanın bir hissəsi nəinki sülh danışıqlarına, hətta atəşkəsə belə mane olmağa çalışır. Bu isə perspektivdə ABŞ-lə münasibətləri daha da gərginləşdirə, eləcə də Türkiyə ilə ziddiyyətlərə səbəb ola bilər".
Xumar Emilqızı
19:34 12.05.2025
Oxunuş sayı: 919
