Türkiyə və Azərbaycan arasında müzakirələr davam edir: mövzu Zəngəzur dəhlizidir

Türkiyə və Azərbaycan arasında strateji əhəmiyyət daşıyan Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı müzakirələr davam edir. Bu dəhliz regionun iqtisadi və nəqliyyat əlaqələrinin inkişafında mühüm rol oynamaqla yanaşı, Qafqazdakı geosiyasi vəziyyətə də təsir göstərə bilər. Tərəflər arasında keçirilən görüşlərdə layihənin həyata keçirilməsi üçün konkret addımların atılması müzakirə edilir.

Mövzu ilə bağlı politoloq Yalçın Hacızadə Crossmedia.az-a açıqlama verib.O bildirib ki:

“Dünyada beynəlxalq siyasət əsasən təbii sərvətlərin ələ keçirilməsi və nəqliyyat–kommunikasiya yollarına nəzarət uğrunda gedir. Ölkəmiz də tarixi “İpək yolunun” və ya yeni reallıqdan yaranan “Orta dəhlizin” keçdiyi coğrafi məkanda yerləşir. Elə buna görə də Cənubi Qafqaza böyük diqqət var. Beynəlxalq güclərin mübarizə məntəqəsinə çevrilib. Torpaqlarımızı işğaldan azad etdikdən sonra əldə etdiyimiz ən böyük qazanclardan biri də Zəngəzur dəhlizi məsələsidir. Bu xəttin açılması ilə bağlı Ermənistan “Üçtərəfli Bəyanatda” öhdəlik götürsə də, təəssüflər olsun ki, müxtəlif ölkələrin təzyiqi ilə bu bəndi reallaşdırmaqdan hələlik imtina edir.

Zəngəzur dəhlizi Orta dəhlizin ən vacib keçid məntəqələrindən biridir və Türküstanda (Orta Asiyada) yerləşən ölkələrin karbohidrogen və digər təbii sərvətlərinin, istehsal mallarının Qərbə daşınması üçün böyük imkanlara malikdir. Bu da türk dövlətləri arasında, o cümlədən Azərbaycanla Türkiyə arasında birbaşa quru əlaqələrin qurulmasına və ticarətin inkişafına imkan verəcək. Həm Azərbaycan, həm də Türkiyə bu dəhlizin açılmasına maraqlıdır və bu istiqamətdə bərpa və yenidənqurma işləri aparırlar. Hər iki ölkənin siyasəti Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı üst-üstə düşür, görüşlərdə də bunun tezliklə reallaşması yolları, mövcud maneələrin aradan qaldırılması variantları müzakirə edilir. Dünya yeni düzənə getmək üzrə bir xaos yaşayır və siyasi gündəm demək olar ki, hər gün dəyişir. Bu dəyişikliklərdə türk dünyası aktiv rol oynayır və bizim xeyrimizə gedir. Hesab edirəm ki, bu dəhliz gələcəkdə açılacaq”.

Yalçın Hacızadənin sözlərinə görə:
“Təəssüflər olsun ki, Ermənistan biz tərəfdən ona təklif olunanları vaxtında qiymətləndirə bilmir. Necə ki, 2020-ci il müharibəsinə qədər biz onlara Qarabağ məsələsi ilə bağlı onların xeyrinə təkliflər edirdik. Eyni zamanda, 2023-cü ilin sentyabr ayında keçirilən antiterror əməliyyatına qədər biz ermənilərin Qarabağda qalması üçün bir çox variantlar irəli sürdük. Ermənistan bütün bunları vaxtında dəyərləndirə bilmədi və uduzdu. Zəngəzur dəhlizi məsələsində də Ermənistan mane yaratmağa davam edərsə, gələcəkdə bu gün təklif olunandan daha ağır şərtlərdə açılmasına razı ola bilər. Ermənistan başqa güclərin maraqlarına tabe olaraq dəhlizin açılmasını gecikdirir. Halbuki Ermənistan coğrafi mövqeyinə görə dalanda yerləşir. İqtisadi inkişafa nail olmaq, iqtisadi təhlükəsizliyini təmin etmək üçün Azərbaycanın və Türkiyənin razılıq verdiyi layihələrdə iştirak etməlidir. Regiondan çox uzaqda olan ölkələrin maraqlarına xidmət etməklə, qonşu ölkələrlə gərginliyi saxlamaqla öz inkişafını təmin edə bilməyəcək. Buna görə də kənar təsirləri dəf etməyi bacarmalı, öz inkişafını təmin etmək, əsas su və quru ticarət yollarına çıxış üçün Zəngəzur dəhlizinin açılmasına razılıq verməlidir. Ermənistana dəstək verən ölkələr Ermənistanın inkişafında, onun maraqlarının təmin olunmasında səmimi olsaydılar, ona çıxış yolunun Azərbaycan və Türkiyə ilə əlaqələrin qurulmasından ibarət olduğunu deyər və bu istiqamətdə kömək edərdilər”.

Fidan Hacızadə