2025-ci il: Azərbaycanın suverenlik, inkişaf və regional liderlik ili
2025-ci il Azərbaycan üçün təkcə təqvim ili deyil, həm də dövlətçilik tarixində yeni mərhələnin rəmzi kimi yadda qaldı. Prezident İlham Əliyevin elan etdiyi “Konstitusiya və Suverenlik İli” çərçivəsində ölkə həm daxili inkişaf, həm də xarici siyasət müstəvisində strateji əhəmiyyətli addımlar atdı. Qarabağın bərpası, Ermənistanla sülh prosesində irəliləyiş, enerji diplomatiyasının genişlənməsi və qlobal iqlim gündəmində fəallıq bu ilin əsas istiqamətlərini müəyyənləşdirdi. 2025-ci il Azərbaycanın suverenliyini daha da möhkəmləndirən, iqtisadi diversifikasiyanı sürətləndirən və regionda yeni geosiyasi reallıqlar formalaşdıran bir dövr kimi qiymətləndirilə bilər.
Sülh gündəliyində tarixi mərhələ
2025-ci ilin ən mühüm siyasi hadisələrindən biri Azərbaycan və Ermənistan arasında uzun illər davam edən münaqişənin rəsmi şəkildə başa çatması istiqamətində atılan real addımlar oldu. Avqust ayında Vaşinqtonda ABŞ Prezidenti Donald Trampın vasitəçiliyi ilə keçirilən sammitdə Prezident İlham Əliyev və Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan “Azərbaycan Respublikası ilə Ermənistan Respublikası arasında sülhün və dövlətlərarası münasibətlərin təsis olunması haqqında Saziş” layihəsini parafladılar və birgə bəyannamə imzaladılar. Bu sənəd Cənubi Qafqazda post-münaqişə dövrünün hüquqi-siyasi əsaslarını formalaşdırdı.
Bu prosesin əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və suverenliyi beynəlxalq səviyyədə bir daha təsdiqləndi, Naxçıvanla maneəsiz əlaqənin təmin olunması razılaşdırıldı və Rusiya sülhməramlılarının Qarabağdan vaxtından əvvəl çıxarılması 2025-ci ilin iyununa qədər tam başa çatdırıldı. Bütün bunlar Azərbaycanın diplomatik üstünlüyünü və regional liderliyini açıq şəkildə ortaya qoydu.
Qarabağ və Şərqi Zəngəzur: quruculuq və Böyük Qayıdış
Azadlıqdan sonra beşinci ilini yaşayan Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda 2025-ci ildə bərpa və yenidənqurma işləri daha geniş miqyas aldı. Dövlət büdcəsindən bu məqsədlər üçün 4 milyard manat vəsait ayrıldı ki, bu da ümumi büdcə xərclərinin mühüm hissəsini təşkil edir. İl ərzində 19 yaşayış məntəqəsinə köç prosesi davam etdirildi, “Ağıllı kənd” və “Ağıllı şəhər” layihələri genişləndirildi, sosial infrastruktur – məktəblər, xəstəxanalar, sənaye və aqroparklar istifadəyə verildi.
Xüsusi diqqət Qarabağın “yaşıl enerji zonası” kimi formalaşdırılmasına yönəldildi. Günəş, külək və kiçik su elektrik stansiyaları hesabına regionun bərpa olunan enerji potensialı 27 QVt həcmində qiymətləndirilir. Keçmiş məcburi köçkünlərin doğma yurdlarına qayıdışı isə təkcə sosial ədalətin bərpası deyil, eyni zamanda regionun uzunmüddətli iqtisadi dirçəlişinin əsas şərti kimi çıxış edir. Azərbaycan bu proseslə post-münaqişə reinteqrasiyasının uğurlu modelini nümayiş etdirir.
Enerji diplomatiyası və iqtisadi transformasiya
2025-ci ildə Azərbaycan enerji ixracatçısı statusundan çıxaraq, regional və qlobal miqyasda enerji investoruna çevrilməkdədir. SOCAR-ın xarici layihələrdə pay sahibi olması, o cümlədən İsraildəki Tamar qaz yatağında iştirakı, qaz təchizatının yeni coğrafiyalara, o cümlədən Suriyaya qədər genişlənməsi, eləcə də İğdır–Naxçıvan qaz boru kəmərinin istismara verilməsi bu strategiyanın tərkib hissəsidir.
Paralel olaraq, Orta Dəhliz layihəsi çərçivəsində Azərbaycanın tranzit və logistika rolu gücləndi, iqtisadiyyatın neftdən asılılığı tədricən azaldı, valyuta ehtiyatları rekord səviyyəyə çatdı. Yaşıl enerjiyə keçid siyasəti nəticəsində bərpa olunan enerji mənbələrinin ümumi istehsalda payı fosil yanacaqlarla bərabərləşməyə yaxınlaşdı. Bütün bunlar Azərbaycanı Avropa və Asiyanın enerji təhlükəsizliyində strateji tərəfdaş mövqeyinə yüksəltdi.
İdman, mədəniyyət və sosial dinamika
2025-ci il sosial və mədəni sahədə də mühüm uğurlarla yadda qaldı. “Qarabağ” futbol klubu Çempionlar Liqasında tarixi qələbələr qazandı, Azərbaycan kinosu “Doğma torpaq” filmi ilə beynəlxalq mükafatlara layiq görüldü. İdmançıların və mədəniyyət xadimlərinin nailiyyətləri dövlət səviyyəsində qeyd olundu. Bu uğurlar milli ruhun möhkəmlənməsinə və Azərbaycanın yumşaq gücünün artmasına xidmət etdi.
Beynəlxalq mövqelərin möhkəmlənməsi
2025-ci ildə Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzu daha da artdı. Ölkə Mərkəzi Asiya dövlətlərinin konsultativ formatına tamhüquqlu üzv kimi qəbul olundu, il ərzində 41 ölkə ilə 191 sənəd imzalandı. ABŞ, Çin, Pakistan və qonşu dövlətlərlə münasibətlərin dərinləşdirilməsi Azərbaycanın çoxvektorlu xarici siyasət kursunun effektivliyini bir daha təsdiqlədi. Bu siyasət ölkəyə strateji muxtariyyətini qorumaq imkanı verdi.
2025-ci il Azərbaycanın müstəqillik tarixində “suverenlikdən inkişafa keçid ili” kimi qalacaq. Müharibədən sülhə, işğaldan quruculuğa doğru atılan addımlar sistemli və ardıcıl şəkildə reallaşdırıldı. Prezident İlham Əliyevin uzaqgörən siyasəti nəticəsində Azərbaycan regionda lider mövqeyini möhkəmləndirdi və qlobal proseslərin aktiv iştirakçısına çevrildi. Bu nailiyyətlər növbəti illərdə ölkənin daha güclü, daha dayanıqlı və daha firavan gələcəyinin təməlini formalaşdırır.
Ayhan
15:10 31.12.2025
Oxunuş sayı: 2619
