Suriya-Türkiyə əlaqələri normallaşır, terror təhdidləri birgə aradan qaldırılır - RƏY
Yaxın Şərqdə illərlə davam edən qarşıdurmalar, geosiyasi toqquşmalar və etimadsızlıqdan sonra regionda yeni bir səhifə açılır. Türkiyə və Suriyanın Xarici İşlər, Müdafiə və Kəşfiyyat rəhbərlərinin Ankarada baş tutan yüksək səviyyəli görüşü post-Əsəd dövründə iki ölkə arasında münasibətlərin bərpası istiqamətində ən ciddi və konkret addım kimi qiymətləndirilir. Bu görüş təkcə Ankara və Dəməşq arasında dialoqun bərpası deyil, həm də regionda sabitliyin möhkəmləndirilməsi, terror təhlükəsinə qarşı birgə mübarizə və Suriyanın beynəlxalq arenaya geri dönüş prosesinin başlanğıcı kimi dəyərləndirilir. Uzun illərdən bəri davam edən siyasi gərginlik və hərbi qarşıdurmalardan sonra tərəflərin eyni masa arxasında toplaşması, Yaxın Şərqdə dəyişən güc balansının və yeni diplomatik mərhələnin göstəricisidir. Bu həm Türkiyənin təhlükəsizlik maraqlarının qorunması, həm də Suriyanın ərazi bütövlüyünün bərpası baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır.
Mövzu ilə bağlı “Ədalət” partiyasının sədri Mütəllim Rəhimli Crossmedia.az-a açıqlama verib:
“Türkiyə və Suriyanın xarici işlər nazirləri, müdafiə və kəşfiyyat qurumlarının rəhbərlərinin görüşü post-Əsəd dövründə iki ölkə arasında yüksək səviyyəli təhlükəsizlik danışıqlarının mühüm mərhələsidir. Bu regional sabitliyin gücləndirilməsi istiqamətində atılan addım kimi qiymətləndirilə bilər. Görüşdə Türkiyə tərəfdən xarici işlər naziri Hakan Fidan, müdafiə naziri Yaşar Güler və Milli Kəşfiyyat Təşkilatının rəhbəri İbrahim Kalın iştirak edib. Suriya tərəfdən isə xarici işlər naziri Əsəd Həsən Əl-Şibani, müdafiə naziri Murhaf Əbu Qasra və kəşfiyyat rəhbəri Hüseyn Sələmə qatılıb. Danışıqlar əsasən təhlükəsizlik əməkdaşlığı, terrorizmə qarşı mübarizə, sərhəd nəzarəti, regional sabitlik və ikitərəfli əlaqələrin strateji aspektləri üzərində fokuslanıb. Xüsusilə, Suriyanın şimal-şərqində ABŞ-ın dəstəklədiyi YPG (PKK-nın Suriya qolu) qruplaşmasının Suriya ordusuna inteqrasiyası, İsrailin Suriyaya qarşı qanunsuz hərəkətləri və terror qruplarının fəaliyyətinin qarşısının alınması kimi mövzular müzakirə olunub. Hakan Fidan görüşdən sonra vurğulayıb ki, Suriyanın təhlükəsizliyi Türkiyənin təhlükəsizliyindən ayrılmazdır və Ankara Suriyaya dəstəyini davam etdirəcək. Nəticədə tərəflər Suriyanın ərazi bütövlüyünü qorumaq, terrora qarşı birgə addımlar atmaq və beynəlxalq sanksiyaların aradan qaldırılması üçün əməkdaşlıq barədə razılığa gəliblər”.
M.Rəhimli həmçinin qeyd edib ki, 2024-cü ilin sonlarında Bəşər Əsəd rejiminin devrilməsindən sonra ölkədə keçid hökuməti qurulub və hazırda ölkəyə müvəqqəti prezident Əhməd Əl-Şəra rəhbərlik edir. “Bu, Suriyanın azad olmasını vəd edən yeni era kimi təqdim olunur. Dünya dövlətləri tədricən Suriyanı qəbul edir. Əl-Şəra BMT-nin Baş Assambleyasında çıxış edib, ABŞ və digər ölkələrlə diplomatik əlaqələr qurulub, sanksiyalar qismən yumşaldılır və 2025-ci ilin oktyabr ayında keçirilən parlament seçkiləri ilə demokratik keçid prosesi dəstəklənir. Bu prosesdə Suriya regional və qlobal oyunçularla əməkdaşlıq edərək nüfuzunu bərpa edir. Lakin keçmiş cihadçı olması səbəbindən bəzi ölkələrdə şübhələr qalır. Xüsusilə, Əl-Şəranın Əl-Qaidə ilə əlaqələri keçmişdə terror təşkilatı kimi qəbul edilib. Ancaq indi o, dövlət adamı kimi yenidən formalaşır. Türkiyənin rolu bu prosesdə strateji əhəmiyyət kəsb edir. Qonşu ölkə olaraq Türkiyə Suriyanın sabitliyini öz milli təhlükəsizliyi ilə əlaqələndirir. Türkiyə uzun illər Suriya müxalifətini dəstəkləyib və şimal bölgələrində hərbi mövcudluğa malikdir. Normallaşma istiqamətində addımlar atır. Bu ilin mart ayında Dəməşqdə keçirilən görüşlər və indi Ankaradakı danışıqlar buna misal ola bilər. Türkiyə həmçinin qaçqınların qaytarılması, terrora qarşı əməkdaşlıq və regional sabitlikdə vasitəçi rol oynayır. Bu da Suriyanın beynəlxalq inteqrasiyasını sürətləndirir. Lakin YPG-nın inteqrasiyası kimi məsələlərdə gecikmələr Türkiyəni narahat edir. Çünki bu, PKK-nın Suriyada möhkəmlənməsinə doğru aparır. Ümumilikdə, bu görüş regional dinamikada müsbət dəyişiklikdir. Suriya-Türkiyə əlaqələri normallaşır, terror təhdidləri birgə aradan qaldırılır və Suriya qlobal səhnəyə qayıdır. Ancaq çətinliklər də var – Əl-Şəranın keçmişi, İsrailin hücumları və daxili qruplaşmaların inteqrasiyası prosesi ləngidə bilər. Uzunmüddətli sabitlik üçün beynəlxalq dəstək, xüsusilə, sanksiyaların ləğvi və daxili islahatlar vacibdir. Bu, Yaxın Şərqdə yeni tarazlığın formalaşmasına töhfə verə bilər. Lakin Türkiyənin maraqlarının təmin olunması məsələsi prosesin dinamikasını müəyyən edəcək”.
15:23 13.10.2025
Oxunuş sayı: 4773
