Türkiyəli professor: “Bütün dövlətlər dağılacaq, ancaq İsrail qalacaq” MÜSAHİBƏ
Son zamanlar planetdə çox ciddi hadisələr baş verir. Bir az mübaliğə ilə desək, dünya dağılır. Az qala, hər günümüzü yeni müharibə, toqquşma ilə açırıq. Bu, bəşəriyyətin gələcəyi üçün yaxşı nə isə vəd etməməklə yanaşı, həm də yeni realıqların yaranmasını qaçılmaz edir. Kütahya universitetinin professoru, politoloq Hüseyn Şeyhanlıoğlu son proseslərlə bağlı Crossmedia.az-a müsahibə verib:
- Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin olunmasının üzərindən beş il keçməsinə baxmayaraq, hələ də Cənubi Qafqazda sülh əldə olunmayıb. Sizcə, bunun səbəbi nədir?
- Artıq Cənubi Qafqazda sabitlik təmin olunub. 1992-ci ildə Qarabağ işğal olunanda Qərb və Rusiya Azərbaycana qarşı oldular. Bu işğal “Böyük Ermənistan” layihəsinin davamı idi. 2020-ci ildəki İkinci Qarabağ müharibəsindəki zəfər ilə isə Azərbaycan yüz illik layihəyə son qoydu. Azərbaycan güclü olsa bundan sonra bölgədə heç bir problem olmaz. Hərçənd Ermənistan təxribatlara cəhd edə bilər. Qeyd etmək istəyirəm ki, 1918-ci ilə qədər Cənubi Qafqazda erməni olmayıb. Bu, tarixi faktdır. Və necə ki, Şimali Kipr heç vaxt yunanların olmayıb, Qarabağ da heç vaxt Ermənistanın olmayıb. Hazırkı ritorikanın əsas səbəbi erməni diasporu və Qərb dünyası, onların saxta ittihamlarıdır. Belə ki, zaman- zaman ortaya “erməni soyqırımı” iddiası atılır. Türkiyə arxivləri açmaq istəyəndə isə geri çəkilirlər. Çünki əslində erməni soyqırımı yox, türk soyqırımı olub. 1915- ci ildə Türkiyənin təkcə üç şəhərində - Van, Muş və Bitlisdə 342 min türk öldürülüb. Eyni ilə Xocalı qətliamı kimi hadisələr törədilib. Qısacası, əsas səbəb Qərb dairələrindəki türkəfobiya və Ermənistandan alət kimi istifadə olunması cəhdidir. Əslində erməni xalqı da, baş nazir Nikol Paşinyan da münasibətlərin normallaşmasında maraqlıdır.
- Qazaxıstan, Özbəkistan və Türkmənistanın Cənubi Kiprə səfir təyin etməsini necə qiymətləndirirsiniz? Sizcə, bu, həqiqətən, türk dünyasına xəyanətdir?
- Fikrimcə, bu, çox yanlış addım idi. İnsan nə olursa olsun, qardaşını atmaz. Əgər Türk Dövlətləri Təşkilatı daha güclü olsa idi, Qərb Cənubi Kipr üçün türk dünyasına 12 milyarddan daha çoxunu təklif edərdi. Çünki Çinin orta dəhliz layihəsi məhz Türk dünyasından keçir. Fikrimcə, adı çəkilən dövlətlər səhvlərini düzəltməlidirlər. Bu, türk dünyasını zəiflədə biləcək addımdır.
- ABŞ-nin səylərinə baxmayaraq, Rusiya- Ukrayna müharibəsi hələ də davam edir. Nə Rusiya geri çəkilir, nə də Ukrayna. Savaşın sonunu necə proqnozlaşdırırsınız?
- Fikrimcə, müharibə çox davam etməyəcək. Rusiya Krım daxil olmaqla tutduğu ərazilərdə qalacaq. Ukraynanın təxminən iyirmi faizi işğal olunacaq. Bunun əsas günahkarı və xainlik edən isə Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski və onun komandasıdır. Urkayna heyf oldu. ABŞ müharibəni bitirmək qarşılığında Rusiyanın Afrika və Suriyadan çıxmasını istəyir və buna nail olur.
- ABŞ ilə Avropa arasında davam gərginlik NATO-ya necə təsir edəcək? Alyans zəifləyə bilərmi?
- 1955-ci ildəki Varşava paktından sonra onsuz da Alyans varlığını, demək olar, itirib. Bu gün isə ABŞ ilə Avropa arasında ziddiyyət NATO daxilindəki duruma da təsir edir. Avropa Rusiya qarşısına çox zəifdir. Rəsmi Moskva bu gün ABŞ-ni yox, Avropanı təhdid edir. Artıq Britaniya ilə Çin, Rusiya iləABŞ arasında əməkdaşlıq qurulur. Avropa ilə ABŞ arasında əməkdaşlıq isə artıq öz əhəmiyyətini itirib. Çünki Vaşinqtonla Moskva “dil tapıb”. İndi Avropa xeyli zəifdir.
- Yaxın Şərqdə artan gərginlik fonunda Türkiyə ilə İsrailin qarşı- qarşıya gəlməsi ehtimalı nə qədər realdır?
- Bu, uzunmüddətli perspektiv üçün qaçılmazdır. Suriyanın təhlükəsizliyi Türkiyə üçün prioritetdir. Məsələ burasındadır ki, ABŞ Yaxın Şərqdəki təsirini itirsə, dünyada nüfuzunu itirmiş olacaq. Bunun açarı isə Suriyadır. Yeri gəlmişkən, söyləyim ki, İranın Şahid Rəcai limanında baş verın partlayışdü İsrailin əlinin olması da mümkündür. Bu, ABŞ ilə Oman arasında danışıqlara təsadüf etdi. Görünən odur ki, ABŞ İsraili İran və Türkiyə ilə müharibəyə çəkmək istəyir. Plan budur ki, bütün dövlətlər məhv olsun, ancaq İsrail qalsın. XXI əsrdə dünya nizamı yenidən qurulur və bu proses Yaxın Şərqdən başlayır.
Kənan Novruzov
13:18 28.04.2025
Oxunuş sayı: 984
