İranda ictimai-siyasi və iqtisadi böhran: "Kürdlərin Azərbaycanın tarixi torpaqlarına iddiaları..."
Son günlər İranın Qərbi Azərbaycan vilayətinin mərkəzi olan Urmiya şəhərində baş verən hadisələr ölkə daxilindəki etnik və sosial gərginlikləri bir daha gündəmə gətirib. Novruz bayramı ilə bağlı yaranan bu gərginlik, əslində, təkcə bayramın qeyd olunması məsələsi ilə məhdudlaşmır. Hadisələrin kökündə illərdir bölgədə yaşayan azərbaycanlılarla sonradan ora köçürülən kürdlər arasında formalaşmış sosial və siyasi narazılıqlar dayanır. İranın hazırkı iqtisadi və siyasi vəziyyəti də bu qarşıdurmaları daha da alovlandırır. Urmiyada baş verən bu toqquşmalar, təkcə yerli bir hadisə yox, bütövlükdə İranın içində olduğu dərin böhranın əlaməti kimi qiymətləndirilə bilər.
Mövzu ilə bağlı professor, politoloq Əlimusa İbrahimov Crossmedia.az-a açıqlama verib:
"İranın Qərbi Azərbaycan vilayətində yerləşən Urmiyada, azərbaycanlılarla yanaşı, müxtəlif millətlərin nümayəndələri, xüsusən də kürdlər yaşayır. Bu kürdlər oranın əzəli sakinləri deyil, şah dövründə Səddam Hüseynin təzyiqləri nəticəsində İraqdan qaçaraq həmin ərazilərə yerləşiblər. Hazırda oradakı kürdlərin sayı ümumi əhalinin təxminən üçdə biri qədərdir. Azərbaycanlılar isə onlara həmişə qonaq kimi yanaşıb və elə də baxıblar. Lakin son zamanlar bu “qonaqlar” — dünyanın bir çox yerində azərbaycanlıların başına gətirilənlərə bənzər şəkildə — torpağa iddia etməyə başlayıblar. Hətta "Böyük Kürdüstan" layihəsinə Urmiyanı da daxil edirlər. Son günlərdə baş verən hadisələr də məhz azərbaycanlılarla kürdlər arasında yaşanan qarşıdurma kimi qiymətləndirilir. Əslində bu hadisələrin kökündə kürdlərin Azərbaycanın tarixi torpaqlarına iddiaları dayanır".
Politoloq yaxın gələcəkdə İranın digər şəhərlərində də bu cür halların qaçılmaz olduğunu vurğulayıb:
"Son qarşıdurmalar isə Novruz bayramının keçirilməsi ilə bağlı baş verib. İran dövləti kürdlərə Novruzu təntənəli şəkildə və öz adət-ənənələrinə uyğun olaraq qeyd etməyə icazə verib. Lakin azərbaycanlılara bu imkan verilməyib. Bu fonda azərbaycanlılarla kürdlər arasında toqquşmalar yaşanıb. Amma ümumilikdə bu hadisələr İranda mövcud olan ictimai-siyasi və iqtisadi vəziyyətin nəticəsidir. İranın müxtəlif şəhərlərində bu kimi hadisələrin baş verməsi əslində ölkədə insanların vəziyyətinin günü-gündən pisləşməsinin göstəricisidir. Düşünürəm ki, Urmiyada baş verən son hadisələr birbaşa olaraq İrandakı ictimai-siyasi və iqtisadi böhranın təzahürüdür. Belə hadisələrin İranın digər şəhərlərində də təkrarlanması qaçılmazdır".
Ayhan Ağarzayev
17:41 24.03.2025
Oxunuş sayı: 31479
