Aktau qəzası: quşların rolu, mərmi, yoxsa texniki problem
Ötən gün "Azərbaycan Hava Yolları" aviaşirkətinin J2-8243 nömrəli Bakı-Qroznı reysini yerinə yetirən "Embraer 190" təyyarəsi Aktau şəhərinin 3 km yaxınlığında qəza enişi edib. Hadisə nəticəsində 38 nəfər həlak olub, 29 nəfər, o cümlədən iki uşaq xəsarət alıb. Bu fələkət, hadisənin dəqiq səbəblərini araşdırmaq üçün düzgün sualların qoyulmasını şərtləndirir. Hadisə, təyyarənin son texniki yoxlamadan keçməsinə baxmayaraq baş verib.
AZAL-ın məlumatına görə, qəzaya uğrayan təyyarənin ümumi eniş sayı 9949, ümumi uçuş müddəti isə 15257,22 saat təşkildir. Təyyarənin son tam texniki yoxlanışı 2024-cü il oktyabrın 18-də aparılıb və o vaxtdan 671 uçuş saatı tamamlanıb.
Hadisənin ardınca aviaşirkət rəsmiləri bildiriblər ki, təyyarədə uçuşlara mane olacaq heç bir texniki qüsur müəyyən edilməyib. Bununla yanaşı, beynəlxalq ekspert qrupu təyyarənin görüntülərində mərmi izlərinə bənzər zədələri olub-olmadığını araşdırır.
Quşların rolu və yoxlanışlar: Ekspertlər arasında quş zərbəsinin bu təyyarə qəzasında rolu olub-olmadığı ətrafında müzakirə gedir. Quşlarla təyyarələrin toqquşması hər il dünya üzrə onlarla aviasiya hadisəsinə səbəb olur, lakin adətən bu hadisələr ciddi nəticələrə yol açmır. Bununla belə, tarixdə 1960-cı ildə "Eastern Airlines"a məxsus DC-8 tipli təyyarənin Boston yaxınlığında quş sürüsü ilə toqquşması ciddi struktur zədələrə və təyyarənin məcburi enişinə səbəb olmuşdur. Daha müasir dövrdə isə 2009-cu ildə "US Airways"in 1549 nömrəli reysi Hudson çayına eniş etməli olmuşdu. Quş zərbəsinin bu qəza ilə əlaqəsinin təsdiqlənməsi üçün təyyarənin texniki analizləri və qara qutunun məlumatları araşdırılmalıdır.
Mərmi yoxsa texniki problemlər? Təyyarənin qəza yerində olan şəkillərində mərmi izlərinə oxşayan izlər tapılması səbəblər barədə daha çox sualları ortaya çıxarır. Bu izlər hava daşıyıcıya zərərlər vuracaq xarici zədələrdən qaynaqlanır, yoxsa konstruksiyada görülməyən daxili problemlərin səbəbindən yaranıb? Bu sualın cavabı tərəfsiz texniki araşdırmalar çərçivəsində tapılmalıdır.
“Embraer 190" modelinin xüsusiyyətləri: "Embraer 190" model təyyarələri 2004-cü ildən istehsal olunur və orta məsafəli uçuşlar üçün nəzərdə tutulub. Bu təyyarələr indiyə kimi bir neçə aviasiya qəzasında iştirak edib, lakin adətən eniş anında yaranan texniki problemlər düzgün baxım və idarəetmə ilə aradan qaldırıla bilib.
Bu qəzanın obyektiv araşdırılması təyyarənin qara qutularının məlumatlarını hərtərəfli təhlil etmək, pilotlarla dispetçer arasındakı son danışıqları analiz etmək və qəza yerindən götürülən maddi sübutları öyrənməklə baş tutacaq. Beynəlxalq məşhur aviasiya ekspertləri bildirir ki, texniki yoxlama prosedurları, quş və xarici zədələrin təsirini öyrənmək üçün geniş çərçivəli təhlil lazımdır.
Baş vermiş qəzanın səbəbləri ilə bağlı geniş araşdırmalar davam edir. Qara qutunun məlumatlarının analizi, texniki yoxlamalar və qəza yerində toplanan dəlillərin təhlili istiqamətində beynəlxalq və yerli ekspertlər işlərini sürətləndiriblər. Araşdırmanın nəticələri aviasiya təhlükəsizliyi üçün əhəmiyyətli yeniliklər təqdim edə bilər.
Nihat Tahirov
10:11 26.12.2024
Oxunuş sayı: 9198
